کتاب رانندگی تدافعی

مقدمه 10
فصل 1 12
راننده 12
راننده مرد 13
راننده زن 13
راننده جوان 14
راننده پیر 15
راننده خوب 15
رانندگی 16
قوانین راهنمایی و رانندگی 17
رانندگی ایمن 17
مهارت رانندگی 19
عابر پیاده 20
خط عابر پیاده 21
قوانین خط‌کشی عابر پیاده 23
علائم خط‌کشی عابر پیاده 24
وسیله نقلیه 25
قابلیت‌ها و محدودیت‌های وسیله نقلیه 25
ترافیک 26
تصادف 26
فصل 2 28
حوادث 28
حالات مختلف تصادف 29
علل عمده حوادث 29
مخاطرات رانندگی شهری 31
مخاطرات رانندگی روستایی 33
فصل 3 36
رانندگی تدافعی 36
اساس نگرش در رانندگی تدافعی 37
مولفه‌هاي اصلی رانندگی تدافعی موفق 37
مفاهيم اصلی رانندگی تدافعی 38
تکنیک‌ها و اصول رانندگی تدافعی 39
اصول ایمنی رانندگی تدافعی در شب 41
اصول ایمنی رانندگی تدافعی در باران 43
اصول ایمنی رانندگی تدافعی در مه 48
اصول ایمنی رانندگی تدافعی در برف و یخبدان 51
بایدها و نبایدها در رانندگی تدافعی 58
اهميت آموزش رانندگی تدافعی 61
آموزش رانندگی تدافعی 61
نتیجه‌گیری 66
فصل4 67
ایمنی مقدماتی در رانندگی 67
احتیاطات ایمنی رانندگی 68
وضعيت خودرو و بازرسي‌های ايمنی روزانه و دوره‌ای 74
نگهداری از خودرو و سرویس های دوره ای 77
راهنمای چک لیست ایمن برای وسیله نقلیه روزانه 93
بررسی و تجهیز وسیله نقلیه در فصل گرم 96
بررسی و تجهیز وسیله نقلیه در فصل سرد 104
فصل5 108
حوادث غیر‌مترقبه 108
قتل خطای محض در رانندگی 109
اعمال پیشگیرانه راننده تدافعی در زمان بروز تصادف و صحنه تصادف 113
کنترل خستگی و عوامل محیطی 114
عملکرد راننده تدافعی در هنگام ترکیدن لاستیک 120
عملکرد راننده تدافعی در صحنه تصادف 125
عملکرد راننده تدافعی در شب 126
نکات کلیدي و مهم براي پیشگیري از حوادث ترافیکی 128

حوادث

حوادث رانندگی از عوامل مهم مرگ و صدمات شدید جانی است که می‌تواند آثار اجتماعی و اقتصادی سنگینی را به‌ همراه داشته باشد. تصادفات رانندگی یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه بوده و نخستین علت مرگ در سنین زیر ۴۰ سال است که نه تنها باعث کشتار انسان‌های سالم در بهترین دوره زندگی می‌شود، بلکه هزینه‌های مالی، روانی و درد و رنج زیادی را به خانواده‌ها و جامعه تحمیل می‌کند. در ایران نیز علیرغم تلاش‌های انجام شده، آمار مرگ و خسارت‌های ناشی از تصادفات بسیار بالاست. بررسی آمارهای جهانی نشان می‌دهد میزان تصادفات رانندگی و تلفات ناشی از آن در کشورمان چند برابر میانگین جهانی است. تصادفات می‌تواند هزینه‌های زیادی را برای جوامع داشته باشند که نمونه‌هایی از آن عبارتند از:

• هزینه‌های اقتصادی: ضررهای ناشی از تصادفات رقم بسیار زیادی را تشکیل می‌دهد. در هر تصادف و یا حادثه جدا از ضررهای روانی ضررهای مالی چون هزینه‌های بیمارستانی و هزینه‌های کفن و دفن ودیه و در مورد خودرو هزینه‌های صافکاری، رنگ و تعمیرات به راننده یا خانواده وی تحمیل می‌شود.
• آثار حقوقی: آثار حقوقی تصادفات یعنی جبران ضرر و زیان‌های ناشی از تصادفات. این ضررها می‌تواند مادی باشد یا اجتماعی روانی. ضررهای مادی یعنی جبران هزینه‌های ناشی از تصادف خودرو یا هزینه‌های بیمارستانی است. ضررهای اجتماعی روانی یعنی بازداشت راننده و زندانی شدن او که از نظر روانی لطمه هائی به خود راننده و خانواده‌اش می‌رساند.

حالات مختلف تصادف

تصادف دو خودرو سه حالت دارد:

• تصادف از عقب (برخورد جلوی ماشین به سپر عقب ماشین دیگر)
• تصادف از بغل
• تصادف از روبرو (شاخ به شاخ شدن)

علل عمده حوادث

• مديريت ضعيف سرعت و فضا

راننده تمایل به حفظ فاصله ایمن از وسایل نقليه اطراف ندارد، خيلی تند رانندگی کرده و بيش از حد به خودروی جلو نزدیک می‌شود. بدین دليل زمان کافی برای مشاهده، پيش‌بينی و اقدام اصلاحی نداشته و درنتيجه نمی‌توانند در مقابل اشتباهات، اقدام به موقع انجام دهند.

• عدم توجه

اکثر راننده ها بر رانندگی تمرکز ندارند و افکار پوچ و یا محرک‌های اطراف نيز حواس رانندگان را پرت می‌کند.

• بی‌تجربگی

رانندگان مجهز به مهارت‌های رانندگی تدافعی مناسب و دانش کافی نمی‌باشند و در نتيجه نظم و انضباط جاده‌ها ضعيف و رفتارها در جاده ناامن است.

• نظم و انضباط ضعيف

برخی از رانندگان به دليل مصرف مواد مخدر، مصرف داروها، خستگی و … به هيچ‌کدام از قوانين راهنمایی و رانندگی عمل نمی‌کنند.

• بی‌نقص بودن خودرو

برخی از رانندگان اعتقاد دارند که چک کردن وسایل نقليه قبل از هر سفر هيچ ارزشی ندارد، از این رو نقص‌های وسایل نقليه تشخيص داده نشده و جبران نمی‌شوند.

عواملی که منجربه تصادف می‌شوند را می‌توان به سه دسته انسانی، طبيعی و مکانيکی طبقه ‌بندی کرد:

1. عوامل انسانی (چه از طرف راننده چه از طرف سایر رانندگان(

• غرور نابجا
• مصرف داروها و نوشیدنی‌های غیرمجاز
• سرعت غيرمجاز
• سبقت نابجا
• توقف ناگهانی
• عدم حفظ فاصله
• ورود ممنوع
• دنده عقب رفتن بدون احتياط
• رانندگی با هيجان، عجله و شتاب
• عصبانيت، بيماری، استرس و خستگی
• بی نزاکتی
• حواس‌پرتی و عدم تمرکز
• ضعف چشم
• رانندگی با چراغ خاموش
• تاخیر در درک شرایط
• ضعف زاویه دید
• ضعف سرعت عمل
• اطمينان به دیگران
• عدم آشنایی به جاده

2. عوامل طبيعی

• نور و تاریکی
• طلوع و غروب آفتاب
• مه غليظ
• بارندگی
• گردوغبار
• گرما و سرما
• سيل و طوفان

3. عوامل مکانيکی

• خرابی ترمزها
• نداشتن برف پاک‌کن و آینه داخلی و آینه بغل
• نداشتن چراغ‌های جلو و عقب و راهنما
• ميزان نبودن فرمان
• خرابی جاده‌ها، صاف و یکنواخت نبودن و نيز خلوت بودن و شلوغی زیاد جاده‌ها

مخاطرات رانندگی شهری

رانندگی در شهر می‌تواند گیج‌کننده باشد زیرا اتفاقات یکباره اتفاق می‌افتد. چرا که تعداد زیادی وسایل نقلیه، عابران پیاده، مسیرهای اصلی و مسیرهای فرعی زیادی جود دارند. همه این عوامل هنگامی بدتر می‌شوند که شرایط هوا یا تاریکی باعث کاهش دید شما شود؛ اما اگر این نکات زیر را رعایت کنید می‌توانید از خطرات رانندگی درون شهری در امان باشید و خطرات را به حداقل ممکن کاهش دهید:

1. مسیر، موانعی مانند پارک دوبل، ماشین‌هایی که از کوچه ها و پارکینگ ها بیرون می آیند و عابران پیاده را مورد بررسی قرار دهید. با برنامه ریزی، شما وقت کافی برای تغییر مسیر با خیال راحت را دارید.
2. از تغییر مسیر ناگهانی در یک مسیر دیگر خودداری کنید. آینه خود را از نظر ترافیک بررسی کنید، خط حرکت را برای ترافیک انتخاب کنید، به مسیر انتخابی و هدف پیش رو خود به مدت 30-15 ثانیه نگاه کنید، به آرامی حرکت کرده و بین خطوط به حرکت ادامه دهید.
3. فاصله خود را با خودرو روبرو حفظ کنید تا بتوانید اگر برای خودرو مشکلی پیش آمد و یا متوقف شد، فضای کافی برای حرکت خودرو خود داشته باشید. از طرفی دیگر رعایت این فاصله طولی به شما کمک میکند که اگر خودرویی دیگر از پشت به شما برخورد کند، خودرو شما به وسیله نقلیه جلویی شما اصابت نکند؛ بنابراین حتما هنگام توقف خودرو آیینه‌های خود را چک کنید.
4. اگر در خط چپ حرکت می‌کنید و یک وسیله نقلیه پارک شده به صورت دوبل و یا اتوبوس در خط راست قرار دارد، مراقب خودروهایی باشید که ممکن است از پشت این موانع و به طور ناگهانی وارد خط شما شوند.
5. خونسردی خود را حفظ کرده و آرامش داشته باشید. رانندگی در فضاهای شهری بسیار خسته‌کننده و آزاردهنده به ویژه بعد از یک روز کاری شلوغ، است؛ اما باید در نظر داشت که سلامت و امنیت جانتان در اولویت قرار دارد. پس آرام باشید.
6. آماده هرگونه رفتار و واکنش غیرعادی و در برخی از موارد غیرطبیعی از سایر رانندگان باشید.
7. قوانین و مقررات رانندگی مربوط به چهارراه‌ها را به خوبی فراگرفته باشید. حق تقدم و نحوه ورود به چهارراه‌ها را بدانید.
8. به تابلوهای راهنما به ویژه به تابلوهای خیابان یک‌طرفه و ورود ممنوع دقت کنید.
9. برای حرکت و ادامه دادن مسیر از نقشه کمک بگیرید. اگر در طول مسیر نیاز به کمک گرفتن از نقشه پیدا کردید، حتما در گوشه‌ای توقف کرده و پس از مسیریابی به حرکت خود ادامه دهید.

مخاطرات رانندگی روستایی

رانندگی روستایی در مقایسه با رانندگی شهری از پیچیدگی برخوردار نمی‌باشد. به بیانی دیگر رانندگی در محیط روستا و فضاهای کوچک آسان و دور از تنش و اضطراب است. البته از سویی دیگر رانندگی روستایی می‌تواند مخاطره‌آمیزتر باشد. این بدین معنا است که راننده، ضروری است که محتاط بوده و از قوانین تخطی نکند.

در حالی که رانندگان شهر درگیر تصادف و حادثه‌های بیشتری نسبت به رانندگان روستایی هستند، تعداد بسیار بیشتری از مردم در روستاها در این نوع برخوردها فوت می‌کنند. دلیل این موضوع کاملا واضح است: مردم در محیط‌های شهری در رانندگی سرعت بالایی دارند. از مخاطرات رانندگی در محیط روستایی می‌توان به عدم نور کافی و در برخی از محیط‌ها فقدان نور، شرایط نامناسب راه‌ها (آسفالته نبودن، پستی و بلندی، وجود نقاط کور مانند تپه‌ها و کورراه‌ها، وجود چاله‌های عمیق)، ورود ناگهانی افراد و سایر وسایل نقلیه و عبور حیوانات اشاره کرد. مهم‌ترین عامل در رانندگی روستایی رعایت سرعت مجاز و حرکت با سرعت مطمئن می‌باشد تا فرد بتواند از عومل ذکر شده که زمینه‌ساز خطر هستند، جلوگیری کند. سرعت خودرو در رانندگی روستایی باید طوری تنظیم شده باشد که راننده توانایی مهار خودرو و واکنش سریع به حادثه را داشته باشد. یکی دیگر از عوامل موثر در پیشگیری و یا کاهش بروز حادثه در رانندگی روستایی، استفاده از چراغ خودرو می‌باشد. همانطور که قبلا ذکر شد، یکی از مشکلات محیط‌های روستایی عدم نور کافی و یا حتی فقدان آن است؛ بنابراین یک راننده برای رانندگی در چنین محیطی باید از سلامت چراغ و روشنایی خودرو خود اطمینان داشته باشد. در رانندگی روستایی، حواس راننده باید به وسایل نقلیه کندرو مانند تراکتور، گاری و دوچرخه باشد چراکه آن‌ها نیز به همان میزان حق استفاده از راه و جاده را دارند. در رانندگی روستایی، راننده باید همیشه میزان بنزین خود را چک کرده و باک بنزین پر باشد زیرا برخلاف محیط شهری، فراوانی پمپ بنزین و جایگاه سوخت در فضاهای کوچک و محیط روستایی محدود است و این موضوع می‌تواند دردسرساز باشد.

وجود خط راه‌آهن نیز یکی دیگر از مواردی است که در رانندگی روستایی می‌تواند زمینه‌ساز تصادف باشد. از این رو راننده باید به علائم توجه کافی داشته باشد و فاصله ایمنی را از خط حفظ نماید.

همچنین از حس شنوایی خود به خوبی استفاده کند. به عبارتی دیگر استفاده از حس بینایی و حس شنوایی بسیار مهم تلقی می‌گردد.