کتاب قتل ‏عمد ‏محض ‏در ‏حقوق ‏کیفری ‏وتطبیق ‏آن ‏در ‏حقوق ‏کانادا

بخش اول: معرفی کتاب 📖

کتاب «قتل عمد محض در حقوق کیفری و تطبیق آن در حقوق کانادا» نوشته دکتر فرهاد اله‌وردی با شابک 978-622-378-941-0 در 103 صفحه از سوی انتشارات هورین منتشر شده است. این کتاب یکی از آثار تخصصی در حوزه حقوق کیفری تطبیقی است که با تمرکز بر قتل عمد محض، ابعاد فقهی، قانونی و حقوقی آن را در نظام حقوقی ایران بررسی کرده و سپس به مقایسه با نظام حقوقی کانادا پرداخته است.

اهمیت این کتاب در آن است که موضوع قتل عمد محض نه‌تنها از منظر حقوق داخلی ایران و مبانی فقهی بررسی می‌شود، بلکه با تحلیل تطبیقی، نقاط اشتراک و افتراق آن با نظام‌های کامن‌لا از جمله کانادا آشکار می‌گردد. این رویکرد، فرصتی برای قضات، وکلا، پژوهشگران و دانشجویان حقوق فراهم می‌کند تا ضمن آشنایی با مفاهیم بنیادین فقهی و حقوقی، با تجارب نظام‌های حقوقی دیگر نیز آشنا شوند و بتوانند از آن‌ها در اصلاح قوانین و رویه‌های قضایی بهره‌مند گردند.

بخش دوم: ساختار و محتوای کتاب ✍️

کتاب در شش فصل اصلی تنظیم شده و هر فصل ابعاد مختلف موضوع را روشن می‌سازد:

• فصل اول به کلیات اختصاص دارد و ضمن تعریف قتل عمد محض در فقه و حقوق ایران، تفاوت آن با سایر اشکال قتل (شبه عمد، خطای محض و …) و سیر تحول تاریخی مقررات را بیان می‌کند.
• فصل دوم مبانی فقهی و شرعی قتل عمد محض را بررسی کرده و مستندات قرآنی، روایی و آرای فقهای امامیه و سایر مذاهب اسلامی را تحلیل می‌نماید.
• فصل سوم به ارکان قانونی، مادی و معنوی جرم می‌پردازد و با تحلیل رویه قضایی و آرای دیوان عالی کشور، ادله اثبات جرم را بررسی می‌کند.
• فصل چهارم شرایط و موانع تحقق قتل عمد محض را توضیح می‌دهد؛ از نقش رضایت و اذن گرفته تا دفاع مشروع، امر آمر قانونی و تأثیر وضعیت روانی و جسمی مرتکب.
• فصل پنجم به مجازات و ضمانت اجراها اختصاص دارد و مباحثی همچون قصاص نفس، گذشت اولیای دم، مصالحه و تبدیل مجازات‌ها، و نهادهای ارفاقی را شامل می‌شود.
• فصل ششم یک بخش تطبیقی مهم است که قتل عمد محض در حقوق ایران را با نظام حقوقی کانادا مقایسه می‌کند؛ از مبانی حقوقی و عناصر تشکیل‌دهنده جرم گرفته تا مجازات‌ها، شیوه‌های دادرسی و نقاط قوت و ضعف هر نظام.

این کتاب علاوه بر بررسی‌های نظری و تطبیقی، پیشنهادهای تقنینی و اجرایی برای بهبود قوانین و فرآیندهای دادرسی در ایران ارائه می‌دهد و افق‌های جدیدی برای پژوهش در حقوق کیفری تطبیقی می‌گشاید.

بخش اول: معرفی و محتوای کتاب ⚖️📘

❓ موضوع اصلی کتاب چیست؟

این کتاب به بررسی قتل عمد محض به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جرایم علیه اشخاص در حقوق کیفری ایران می‌پردازد و با رویکردی فقهی، حقوقی و تطبیقی آن را با نظام حقوقی کانادا مقایسه می‌کند.

❓ ساختار کتاب چگونه است؟

کتاب در ۶ فصل تنظیم شده است:

1. کلیات و مبانی نظری قتل عمد محض: تعریف، جایگاه در تقسیم‌بندی جرایم، تفاوت با سایر انواع قتل و سیر تحول در حقوق ایران.
2. مبانی فقهی و شرعی: مستندات قرآنی و روایی، دیدگاه فقهای امامیه، فتاوای مراجع و قواعد فقهی مؤثر.
3. ارکان قانونی در حقوق ایران: عنصر قانونی (قانون مجازات اسلامی)، عنصر مادی (رفتار مجرمانه، وسیله ارتکاب و سببیت)، عنصر معنوی (قصد و سوءنیت)، ادله اثبات و تحلیل رویه قضایی.
4. شرایط و موانع تحقق قتل عمد محض: نقش رضایت، موانع مسئولیت کیفری مانند دفاع مشروع، تأثیر وضعیت روانی و جسمی مرتکب و رابطه مباشر و سبب.
5. مجازات و ضمانت اجرا: قصاص، گذشت اولیای دم، مصالحه، تبدیل مجازات و نهادهای ارفاقی.
6. تحلیل تطبیقی با حقوق کانادا: مقایسه مبانی، عناصر تشکیل‌دهنده، ادله اثبات، مجازات‌ها و رویه قضایی، همراه با پیشنهادهای اصلاحی و تقنینی.

❓ چه تفاوت‌هایی میان حقوق ایران و کانادا در زمینه قتل عمد محض بررسی شده است؟

نویسنده نشان می‌دهد که:

• در حقوق ایران، قتل عمد محض بر مبنای فقه اسلامی و قانون مجازات اسلامی تعریف و مجازات آن عمدتاً قصاص است.
• در حقوق کانادا (نظام کامن‌لا)، قتل عمد به‌صورت درجات مختلف (First-degree, Second-degree) تقسیم‌بندی می‌شود و مجازات آن حبس ابد یا طولانی‌مدت است.
• تفاوت مهم دیگر در ادله اثبات و رویکرد به مسئولیت کیفری است.

❓ هدف نویسنده از نگارش این اثر چیست؟

هدف اصلی کتاب، تبیین دقیق مفهوم قتل عمد محض در نظام حقوقی ایران و مقایسه تطبیقی با نظام کیفری کانادا برای یافتن نقاط قوت و ضعف قوانین موجود و ارائه پیشنهادهای اصلاحی برای قانون‌گذار و نظام قضایی ایران است.

بخش دوم: اهمیت، مخاطبان و کاربردهای کتاب 👩‍⚖️👨‍🏫

❓ این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟

• دانشجویان حقوق کیفری و جرم‌شناسی
• وکلای دادگستری و قضات
• اساتید و پژوهشگران حوزه فقه و حقوق تطبیقی
• کارشناسان قضایی و مشاوران حقوقی

❓ چه ارزش علمی و کاربردی دارد؟

• تحلیل جامع مبانی فقهی، قانونی و قضایی قتل عمد محض
• بررسی تطبیقی با حقوق کانادا برای آشنایی با نظام‌های حقوقی خارجی
• ارائه پیشنهادهای تقنینی و اجرایی برای اصلاح قوانین ایران
• کاربرد به‌عنوان منبع پژوهشی و آموزشی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی

❓ چرا خواندن این کتاب توصیه می‌شود؟

زیرا این اثر با ترکیب مبانی فقهی، حقوقی و تطبیقی، دیدگاهی تازه نسبت به یکی از مهم‌ترین جرایم علیه اشخاص ارائه می‌دهد. همچنین با معرفی راهکارهای اصلاحی و تقنینی، به پژوهشگران و قانون‌گذاران کمک می‌کند تا سیاست جنایی ایران را بهبود بخشند.