کتاب توسعه حمل و نقل شهری

کتاب توسعه حمل و نقل شهری

کتاب توسعه حمل و نقل شهری به بررسی علمی و کاربردی راهکارهای بهبود سیستم‌های حمل و نقل در شهرها می‌پردازد. این کتاب با رویکردی جامع به تحلیل نیازهای حمل و نقل شهری و ارائه استراتژی‌های نوین برای توسعه زیرساخت‌ها و خدمات پرداخته است.

درباره کتاب

توسعه حمل و نقل شهری یکی از مهم‌ترین عناصر در بهبود کیفیت زندگی شهری و کاهش مشکلاتی نظیر آلودگی، ترافیک، و زمان‌بری است. این کتاب با تمرکز بر تحلیل زیرساخت‌ها، فناوری‌ها، و الگوهای حمل و نقل پایدار، دیدگاه‌هایی ارزشمند برای متخصصان، مدیران شهری، و برنامه‌ریزان ارائه می‌دهد.

موضوعات کلیدی کتاب

• سیستم‌های حمل و نقل پایدار: راهکارهای کاهش تأثیرات زیست‌محیطی.
• فناوری‌های نوین در حمل و نقل: نقش فناوری‌های هوشمند در بهبود عملکرد سیستم‌های شهری.
• برنامه‌ریزی شهری: ارتباط بین توسعه حمل و نقل و رشد شهرها.
• مدیریت ترافیک: استراتژی‌های کاهش تراکم و بهبود جریان ترافیک.
• حمل و نقل عمومی: اهمیت ارتقای کیفیت خدمات و دسترسی همگانی.

ویژگی‌های برجسته کتاب

• رویکرد جامع: پوشش تمامی ابعاد فنی، اقتصادی، و اجتماعی حمل و نقل شهری.
• مطالعات موردی: بررسی نمونه‌های موفق از شهرهای پیشرو در توسعه حمل و نقل.
• توصیه‌های کاربردی: ارائه پیشنهادهایی عملی برای مدیران و سیاست‌گذاران.
• تحلیل تخصصی: استفاده از داده‌ها و مدل‌های پیشرفته برای ارائه تحلیل‌های علمی.

چرا این کتاب را بخوانیم؟

• برای آشنایی با جدیدترین فناوری‌ها و نوآوری‌های حمل و نقل شهری.
• برای درک بهتر ارتباط میان حمل و نقل و توسعه پایدار شهری.
• برای استفاده از تجربیات جهانی در برنامه‌ریزی و مدیریت حمل و نقل.
• برای بهبود زیرساخت‌ها و ارتقای خدمات حمل و نقل در شهرهای کشور.

مخاطبان کتاب

• دانشجویان و پژوهشگران حوزه برنامه‌ریزی شهری و حمل و نقل.
• مدیران و سیاست‌گذاران در بخش حمل و نقل عمومی و شهری.
• مشاوران و مهندسان مرتبط با طراحی و توسعه زیرساخت‌های شهری.
• علاقه‌مندان به مباحث شهری و کاهش آلودگی و ترافیک.

سفارش کتاب

کتاب توسعه حمل و نقل شهری، راهنمایی جامع و کاربردی برای برنامه‌ریزی و مدیریت حمل و نقل در شهرهای مدرن است. این کتاب با تحلیل چالش‌ها و ارائه راه‌حل‌های علمی، منبعی ارزشمند برای بهبود سیستم‌های حمل و نقل و ارتقای کیفیت زندگی در محیط‌های شهری محسوب می‌شود.

در ادامه فهرست این کتاب قابل مشاهده است:

عنوان صفحه
فصل 1 9
مدیریت شهری 9
مدیریت شهری در جهان معاصر 15
تاریخچه مدیدیت شهری UMP در آسیا 16
اصول مدیریت شهری در اروپا 17
شهرسازی نوین 19
ترفندهای محوطه سازی در طراحی فضای سبز 21
دیوارهای شیشه ای دو جداره؛ راهی بسوی استفاده بهینه از انرژی 24
تأسیسات ترافیکی 33
برنامه ریزی ترافیک شهری 34
ترافیک 34
انواع راههای شهری 36
خیابانهای محلی 38
فصل 2 41
عوامل موثر بر توسعه حمل و نقل شهری 41
توسعه 44
سیستم حمل و نقل 44
سیستم حمل و نقل شهری 45
حمل و نقل عمومی 45
حمل و نقل دورن شهری 46
حمل و نقل پایدار 46
پایانه 47
ترابری و سفر شهری 47
استراتژی توسعه شهری 48
توسعه حمل و نقل محور 49
توسعه حمل و نقل محور: محلی 51
فصل 3 59
ارزیابی حمل و نقل شهری بر توسعه پایدار شهری 59
توسعه و گسترش فضایی و فیزیکی شهر 60
تاثیر متقابل حمل ونقل و اقتصاد 61
تاثیر متقابل حمل و نقل و اجتماع 62
تاثیر متقابل حمل و نقل و محیط زیست 63
نقش طراحی شهری بر تقاضای حمل و نقل سریع همگانی 63
تأثیر کاربریهای زمین بر تقاضای حمل و نقل 64
ضرورت گسترش حمل و نقل ریلی شهری 65
حمل و نقل شهری؛ آسیب شناسی از منظری نو 65
مشکلات حمل و نقل شهری در ایران 67
جایگاه برنامه ریزی حمل و نقل شهری در ایران 68
سیستم حمل و نقل پایدار 69
تاریخچه سیستم حمل و نقل هوشمند (ITS) در حمل و نقل 70
آینده پژوهی در مدیریت حمل و نقل شهری 71
آینده حمل و نقل شهری ایران 72
بررسی راهکارهای در توسعه حمل و نقل شهری 74
فصل 4 79
فصل پنجم 87
سیستم حمل و نقل هوشمند 87
مزایایی سیستم حمل و نقل هوشمند 88
آیا شهرهای هوشمند معایبی دارند؟ 90
نحوه عملکرد حمل و نقل هوشمند 91
کاربردهای سیستم حمل و نقل هوشمند 91
پیامدهای حمل و نقل هوشمند شهری در مدیریت شهری 93
شهر و مفهوم فضای شهری 95
شهر هوشمند 96
منابع 101

در ادامه بخشی از مطالب این کتاب قابل مشاهده است:

برنامه ریزی دقیق و درست، سبب رشد اقتصادی، تثبیت سیاسی و افزایش مشارکت شهروندان درامور شهرها می‌گردد و شکست در حل مشکلات و مسائل شهری، سبب رکود اقتصادی، بروز نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی، فقر، بیکاری و تخریب محیط زیست خواهد شد.
فرایند تمرکززدایی نیز در تبدیل مدیریت شهری به یک فعالیت قدرتمند و دارای اختیارات قانونی سرعت بخشید. در گام اخر تحلیل اندیشه‌های پوزیتویستی(مثبت اندیشی) در مقابل تفکرات انتقادی و ساختگرایانه در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی و شکست راه حلهای همسان در نقاط مختلف که از روی نمونه‌های غربی الگو برداری شده بودند (بعنوان نمونه طرحهای اقتصادی در امریکای لاتین) و تأکید بر حل مشکلات به صورت محلی در اهداف توسعه هزاره سبب تقویت بیش از پیش مدیریت شهری، علی الخصوص در کشورهای در حال توسعه شد.
آیا مدیریت شهری امری صرفا تخصصی و مرتبط با شکل و نمای ظاهری و بوم شناختی هر شهر است؟چنین تعریفی از مدیریت شهری کاملا منطبق با روند مدیریتی شهرها در کشورهای توسعه نیافته است. در این گونه کشورها مدیریت شهری صرفا در ساخت بزرگراه، جاده و… در شهر خلاصه می شود. تلقی رایج از مدیریت شهری مطلوب در کشورهای توسعه نیافته منطبق بر این اصل کلی است که هر چه در یک شهر بزرگراه ها استانداردتر و خدمات شهری مناسب تر باشد، مدیریت شهری یک مدیریت پویا محسوب می شود.
لیکن با مد نظر قرار دادن نحوه اداره شهرها در کشورهای توسعه یافته، بطلان این تلقی از مدیریت شهری آشکار می شود. مدیریت شهری در کشورهای توسعه یافته با مقیاس کارکرد اجتماعی سنجیده می شود نه کارکرد ظاهری. مراد از کارکرد ظاهری آن است که صرف پرداختن به ظاهر شهرها و تلاش برای روان کردن ترافیک و… نمی تواند سنج هایی برای مطلوبیت مدیریت شهری باشد. هرچه که مدیریت شهری بتواند از لحاظ اجتماعی، در روند مدیریت شهر پویاتر عمل کند و هر چه که بیشتر این امکان را فراهم سازد که NGO ها و توده های مردم خود را در اداره شهرها دخیل بدانند، از لحاظ کارآمد بودن می تواند مورد تایید قرار گیرد.
رویکرد عمومی در مدیریت شهری پویا از این قرار است که تا چه حد می توان از افکار عمومی و توان مردم برای اداره شهر بهره جست تا از این رهگذر به واسطه این ارتقای معنوی (دخیل بودن مردم در اداره شهر) یک ارتقای مادی نیز صورت پذیرد. هنگامی ارتقای مادی شهر پا برجاتر خواهد بود که ارتقای معنوی شهر استوار باقی بماند. وجهی از ارتقای معنوی در شهر، حسن تعلق خاطر به محل زیست است. این تعلق خاطر هر چه بیشتر باشد، شهروند می کوشد در نگهداری شهر خود کوشاتر ظاهر شود.
عمده ترین دلیل آن که شهرهای توسعه یافته زیبا به نظر می رسند در همین امر نهفته است. در این گونه شهرها یک ارتقای معنوی بسط یافته است که از این طریق شهروند می کوشد در توسعه محل زیست خود فعال و کوشا ظاهر شود.
با این مقدمات به نظر می رسد مدیریت شهری در ایران محتاج یک تطور عمیق باشد. در وهله نخست باید فرآیند اداره شهر را در یک روند اداری محصور نساخت و آن را به کلیت شهر تعمیم داد. از حد فاصل سال های 1358 تا 1375 تعداد 167شهرداری جدید در ایران به وجود آمد که اکثریت آنان در روند اداره شهر چندان موفق نبودند. به دلیل آن که گمان می کردند که شهر در ساختمان شهرداری اداره می شود!
از 1286هجری شمسی که نخستین شهرداری در ایران ایجاد شد تاکنون که در سال 1386 به سر می بریم می توان گفت که ایران و بالاخص تهران جز در مقاطعی خاص هیچ گاه از یک «مدیریت شهری پویا» بهره ای نبرده است.
مطابق با اصل 100قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم باید شورای شهر تشکیل شود. اولین وظیفه شورای شهر انتخاب یک شهردار است. حال پرسش بنیادی این است که آیا همان طور که وجه عمرانی مدیریت شهری تاکید می شود آیا به مضامینی که در اصل 100قانون اساسی تصریح شده مانند برنامه های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی توجهی شایسته صورت می گیرد؟
گویا در ایران فراموش کرده اند که اگر تعلیم اجتماعی، فرهنگی شهروندان انجام نشود، پیشرفت عمرانی شهر، یک پیشرفت ناقص و زودگذر خواهد بود. چه آن که به شهروندان تعلیمی برای حفظ صور عمرانی داده نشده است و به علت بی توجهی شهروندان به این مقوله، وجه عمرانی و پیشرفت مرتبط آن نیز به مرور کارکرد خود را از دست خواهد داد.
تعاریف مختلف و متفاوتی برای مدیریت، ارائه شده‌است که برخی از آنها، عبارتند از:
مدیریت، هماهنگ کردن منابع انسانی و مادی برای نیل به اهداف است.
مدیریت، انجام دادن کارها، به وسیله و از طریق دیگران است.
اگر مدیریت، به درختی تشبیه شود که شاخه‌های گوناگونی، مانند مدیریت صنعتی، مدیریت مالی و چون اینها، دارد، یکی از شاخه‌های جدید این درخت، مدیریت شهری است. روشن است که مشخصات و ساختار نهادهای قانونی اداره کننده شهر، از کشوری به کشور دیگر، تفاوت دارد و هر جامعه‌ای، با توجه به ساختار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود، تعریف یا تلقی ویژه ای از مدیریت شهری دارد.
توانایی‌های دانش آموختگان
انتظار می رور دانش آموختگان دوره کارشناسی ارشد «مدیریت شهری» بتوانند به مهارت‌های زیر دست یابند:
درباره ی اصول، معیارها و روش‌های توسعه پایدار که هدایت گر شهرسازی باشد آگاهی لازم و کافی کسب نموده و خود را در حرکت و جریان ایده‌های توسعه پایدار قرار دهند.
پیوندی بین شهرسازی و مدیریت شهری از یک طرف و موضوع توسعه پایدار از طرف دیگر برقرار کرده و روش‌های مؤثرتر از قبل برای حل معضلات امروزی شهرهای ایران ارائه کنند.
نتایج و تبعات سیستم‌های شهری را برای تغییرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی ارزیابی کرده و تحولات اساسی مورد نیاز در سازمان و تشکیلات برنامه‌ریزی شهری را شناسایی و عملیاتی نمایند.
تاریخچه مدیریت شهری
برنامه‌ریزی اجتماعی، از دهه ۱۹۶۰ میلادی رواج یافت. در آن دهه، دولت و مدیران شهرهای بزرگ دریافتند که ناآرامی‌های اجتماعی مانند قومی، نژادی و طبقاتی؛ تهدیدی برای پایداری اقتصادی و سیاسی در شهرها است. از اینرو، مقوله برنامه‌ریزی اجتماعی، اقبال و رواج یافت. در واقع، برنامه‌ریزی اجتماعی، به عنوان نشانه‌ای از برابری طلبی و مشارکت جویی دولت و مدیران شهر، تفسیر شد.
با این حال نقطه شروع مدیریت شهری به معنای نوین آن را بایستی در تحولات دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی جست. در این زمان و پس از دوره رکود نسبی دهه ۸۰ مضامین و مفاهیم جدیدی در ارتباط با نقش و وظایف دولت‌ها به وجود آمد و دولت رفاهی که در دهه ۷۰ ناکارآمدی خود را در مواجهه با رخدادهای جاری در زمینه‌های فنی و اجتماعی نشان داده بود جای خود را به دولت حداقلی داد و دولتهای محلی در پرتو مدیریت نوین دولتی به توانمندساز بدل شدند. فرایند تمرکززدایی نیز در تبدیل مدیریت شهری به یک فعالیت قدرتمند و دارای اختیارات قانونی سرعت بخشید. در گام آخر تحلیل اندیشه‌های پوزیتیویستی در مقابل تفکرات انتقادی و ساختارگرایانه در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی و شکست راه حلهای همسان در نقاط مختلف که از روی نمونه‌های غربی الگو برداری شده بودند (به عنوان نمونه طرحهای اقتصادی در آمریکای لاتین) و تأکید بر حل مشکلات به صورت محلی در اهداف توسعه هزاره سبب تقویت بیش از پیش مدیریت شهری، علی‌الخصوص در کشورهای در حال توسعه شد.
اهداف مدیریت شهری
ارتقای شرایط کار و زندگی همه جمعیت شهر با توجه به افراد و گروه‌های کم درآمد
تشویق توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار
حفاظت از محیط کالبدی شهر
وظایف مدیریت شهری
یک مدیر شهری باید بتواند در دنیای رقابتی نقاط قوت و ضعف شهر خود را شناخته و درصدد تقویت مزایای رقابتی آن برآید. از این رهگذر است که شهر می‌تواند نقطه قابل اتکایی در شبکه جهانی شهرها بیابد و کارکردهای خود را در نظام سرمایه‌داری بین‌الملل بهبود بخشد. بدین ترتیب «مدیر شهری» با «مدیر شهرداری» تفاوت‌های بسیار دارد چه اینکه اولی مسئول ارتقای قابلیت‌ها و توانمندی‌های شهر و شهرنشینان است در حالیکه دومی بیشتر مجری است و پاسخگویی آن تنها محدود به نحوه عملکرد است و نه نتایج و پیامدها. بسیاری، معتقدند که جامعه آینده، جامعه‌ای شهرنشین خواهد بود؛ بنابراین، شهرها به جای این که مکان‌هایی بی‌ثمر برای سرمایه‌گذاری اقتصادی یا تراکم کارگران بیکار با انبوه مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی باشند؛ باید که به مراکز رشد و پویایی اقتصادی و اجتماعی، در چارچوب ملی، بدل شوند. این مراکز، باید که آفرینشگر فرصتهایی ارزنده برای رفاه و توسعه نه تنها جمعیت ساکن در آن، بلکه جمعیت تمامی کشور باشد.
آماده‌سازی زیرساخت‌های اساسی برای عملکرد کارآمد شهرها
• آماده‌سازی خدمات لازم برای توسعه منابع انسانی، بهبود بهره‌وری و بهبود استانداردهای زندگی شهری
• تنظیم فعالیت‌های تأثیرگذار بخش خصوصی بر امنیت، سلامتی و رفاه اجتماعی جمعیت شهری
• آماده ساختن خدمات و تسهیلات لازم برای پشتیبانی فعالیت‌های مولد و عملیات کارآمد موسسه‌های خصوصی در نواحی شهری
برنامه‌ریزی استراتژیک
وظایف کنونی مدیریت شهری (صرف نظر از تنوع و اختلاف در نظامهای اجتماعی و سیاسی گوناگون)، تنها محدود به مواردی از قبیل برنامه‌ریزی، خدمات رسانی، مدیریت فرهنگ محلی، انجام پروژه‌های عمرانی و… نمی‌شود. بلکه جهت دهی فعالیت‌های شهری و ترسیم چشم‌انداز شهر در راستای دستیابی به توسعه پایدار از جمله مهم‌ترین وظایف مدیران شهری به‌شمار می‌رود. یک مدیر شهری باید بتواند در دنیای رقابتی نقاط قوت و ضعف شهر خود را شناخته و درصدد تقویت مزایای رقابتی آن برآید.
از این رهگذر است که شهر می‌تواند نقطه قابل اتکایی در شبکه جهانی شهرها بیابد و کارکردهای خود را در نظام سرمایه‌داری بین‌الملل بهبود بخشد.
بدین ترتیب «مدیر شهری» با «مدیر شهرداری» تفاوت‌های بسیار دارد چه اینکه اولی مسئول ارتقای قابلیت‌ها و توانمندی‌های شهر و شهرنشینان است. در حالیکه دومی، بیشتر مجری است و پاسخگویی آن تنها محدود به نحوه عملکرد است و نه نتایج و پیامدها.
بسیاری، معتقدند که جامعه آینده، جامعه‌ای شهرنشین خواهد بود؛ بنابراین، شهرها به جای این که مکان‌هایی بی‌ثمر برای سرمایه‌گذاری اقتصادی یا تراکم کارگران بیکار با انبوه مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی باشند؛ باید که به مراکز رشد و پویایی اقتصادی و اجتماعی، در چارچوب ملی، بدل شوند. این مراکز، باید که آفرینشگر فرصتهایی ارزنده برای رفاه و توسعه نه تنها جمعیت ساکن در آن، بلکه جمعیت تمامی کشور باشد.