کتاب بررسی ‏نسبت ‏میان ‏علم ‏کلام ‏و ‏فلسفه ‏اسلامی

کتاب بررسی نسبت میان علم کلام و فلسفه اسلامی

درباره کتاب

کتاب بررسی نسبت میان علم کلام و فلسفه اسلامی، یکی از آثار جامع و معتبر در حوزه تفکر اسلامی است که به تحلیل و بررسی روابط و تعاملات میان دو حوزه مهم علم کلام و فلسفه اسلامی می‌پردازد. این کتاب به‌ویژه برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به فلسفه و کلام اسلامی مفید است و نگاهی عمیق به چگونگی هم‌زیستی و تاثیرگذاری متقابل این دو علم در تاریخ تفکر اسلامی دارد.

موضوعات کلیدی کتاب

• هویت شناسی علم کلام و فلسفه اسلامی: در فصل اول کتاب، نویسنده به معرفی و بررسی مفهوم علم کلام و فلسفه اسلامی می‌پردازد و تعاریف مختلف این دو علم را مورد تحلیل قرار می‌دهد. همچنین در این فصل به مسائلی همچون موضوع، غایت و قلمرو هرکدام پرداخته می‌شود.
  • تعریف علم کلام اسلامی: علم کلام به‌عنوان علمی که به مباحث دینی و اصول اعتقادی پرداخته و تلاش دارد تا ایمان اسلامی را با استدلال‌های عقلانی توضیح دهد.
  • تعریف فلسفه اسلامی: فلسفه اسلامی نیز به‌عنوان علمی که به تحلیل مباحث وجودی، الهی و معرفت‌شناسی در چارچوب عقل و وحی پرداخته، معرفی می‌شود.
• جریان‌ها و مکاتب فکری در تاریخ تفکر اسلامی: در این بخش به بررسی مکاتب کلامی و فلسفی مهم در تاریخ اسلام پرداخته می‌شود. این فصول همچنین به تفصیل به تاثیر متقابل فلسفه مشاء، الهیات صدرایی و کلام فلسفی پس از ملاصدرا اشاره دارند.
• رابطه میان علم کلام اسلامی و فلسفه اسلامی: فصل دوم به بررسی انحاء مختلف رابطه این دو علم پرداخته و تاریخچه تاثیرگذاری این دو حوزه را شرح می‌دهد. همچنین در این بخش به تحلیل تطبیق‌های روش‌شناختی و فلسفی میان این دو علم پرداخته می‌شود.
• مبانی فلسفه و کلام اسلامی: فصل سوم کتاب به تحلیل مبانی معرفت‌شناسی و کلامی از نظر فیلسوفان اسلامی و تأثیرات آن‌ها بر روش‌شناسی علم کلام و فلسفه اسلامی اختصاص دارد. این فصل به‌ویژه بر مبانی معرفت‌شناسی، مفاهیم ماوراء طبیعی و رابطه میان فلسفه و کلام در تفکر اسلامی متمرکز است.
• روش‌شناسی علم کلام و فلسفه اسلامی: فصل چهارم به بررسی روش‌شناسی این دو علم و تطبیق روشی میان آن‌ها می‌پردازد. در این بخش، روش‌های مختلفی که در نحله‌های کلامی و فلسفی اسلام وجود دارند، مانند الهیات برهانی، فلسفه مشایی، فلسفه اشراق و فلسفه ملاصدرا مورد تحلیل قرار می‌گیرند.

ویژگی‌های کلیدی کتاب

• تحلیل جامع و تطبیقی: کتاب به‌طور جامع و مقایسه‌ای به تحلیل روابط و تفاوت‌های علم کلام و فلسفه اسلامی پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه این دو علم از هم تأثیر گرفته‌اند و در عین حال چه تفاوت‌هایی دارند.
• نگاه تاریخی و تطبیقی: نویسنده به‌ویژه بر تاریخچه و جریان‌های مختلف کلامی و فلسفی در جهان اسلام تاکید دارد و تاثیرات متقابل آن‌ها بر یکدیگر را به‌دقت بررسی می‌کند.
• روش‌شناسی دقیق: این اثر از جنبه روش‌شناسی نیز مهم است، چرا که مباحث مختلف کلامی و فلسفی را از منظر روش‌های علمی مختلف بررسی می‌کند و به‌ویژه در تطبیق میان این روش‌ها بین کلام و فلسفه اسلامی به‌طور دقیق و موشکافانه پرداخته است.

چرا باید این کتاب را خواند؟

کتاب بررسی نسبت میان علم کلام و فلسفه اسلامی برای کسانی که علاقه‌مند به درک عمیق‌تری از تعاملات و تأثیرات متقابل کلام و فلسفه در اسلام هستند، ضروری است. این کتاب علاوه بر پژوهشگران و اساتید دانشگاه، می‌تواند برای دانشجویان رشته‌های فلسفه، کلام و الهیات اسلامی نیز مفید واقع شود. همچنین، برای محققان و علاقه‌مندان به مطالعه تاریخ اندیشه اسلامی و رویکردهای مختلف به مسائل بنیادین دین و عقل، این کتاب یک منبع علمی و معتبر است.

مخاطبان هدف

• پژوهشگران و اساتید فلسفه و کلام اسلامی: این کتاب به‌ویژه برای پژوهشگران در حوزه‌های فلسفه اسلامی، کلام اسلامی و تاریخ تفکر اسلامی مناسب است و می‌تواند به‌عنوان مرجعی علمی برای تحقیق و تدریس استفاده شود.
• دانشجویان رشته‌های فلسفه و کلام اسلامی: دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری که به دنبال درک عمیق‌تری از علم کلام و فلسفه اسلامی هستند، می‌توانند از این کتاب بهره‌برداری کنند.
• علاقه‌مندان به تاریخ اندیشه اسلامی: هر کسی که به تاریخ تفکر اسلامی و تطور اندیشه‌های کلامی و فلسفی در این حوزه علاقه‌مند است، می‌تواند با مطالعه این کتاب، به تحلیل و مقایسه‌ دیدگاه‌های مختلف بپردازد.

سفارش کتاب

برای خرید نسخه چاپی یا دیجیتال کتاب بررسی نسبت میان علم کلام و فلسفه اسلامی، به سایت‌ مراجعه کنید و از این منبع علمی و مفید بهره‌مند شوید.

در ادامه فهرست این کتاب قابل مشاهده است:

مقدمه 9
فصـل اول 15
هویت شناسی علم کلام و فلسفه اسلامی 15
تعریف علم کلام اسلامی 17
تعریف فلسفه اسلامی 22
موضوع، مسائل و غایت کلام و فلسفه اسلامی 28
مسائل علم کلام 28
غایت علم کلام 30
موضوع فلسفه اسلامی 31
مسائل فلسفه 32
غایت فلسفه اسلامی 34
قلمرو کلام و قلمرو فلسفه 35
جریان های مهم کلامی در تاریخ تفکر اسلامی 43
مکاتب فلسفی در تاریخ تفکر اسلامی 47
فصـل دوم 55
انحاء رابطه میان علم کلام اسلامی و فلسفه اسلامی 55
رابطه تاریخی سه جریان بزرگ کلامی با فلسفه 55
تاریخچه علم کلام 55
تاریخچه فلسفه اسلامی 56
بررسی تاثیر گذاری فلسفه مشاء و مبانی عقلی آن بر کلام اسلامی 59
اوج کلام فلسفی در الهیات صدرایی 63
هویت کلام فلسفی بعد از ملاصدرا 64
برخی از تاثیر و تاثرات دو علم کلام و فلسفه اسلامی 67
بررسی وجوه اشتراک و اختلاف مسائل کلام و فلسفه اسلامی 69
ابتناء مسایل کلامی بر اصول فلسفی 69
فلسفه دین 70
فلسفه علم کلام 73
بررسی رابطه فلسفه علم کلام با فلسفه اسلامی 76
رابطه روش شناختی علم کلام با فلسفه اسلامی 77
روش های کلامی 77
روش شناسی فلسفه اسلامی 81
تطبیق روشی بین علم کلام و فلسفه اسلامی 82
فصـل سوم 87
بررسی مبانی فلسفه و کلام اسلامی 87
چیستی مبانی 87
نتایج و پیامدهای بحث معرفت شناسی از نظر فیلسوفان اسلامی 93
مبانی کلامی 99
نقش مبنای معرفت شناختی در روش های علم کلام 101
معناشناسی مفاهیم ماوراء طبیعی از نظر متکلمین اسلامی 109
چگونگی رابطه میان مبانی فلسفه و کلام اسلامی 113
فصـل چهارم 121
روش شناسی علم کلام و فلسفه اسلامی 121
روش شناسی یا متدلوژی 121
روش شناسی علم کلام اسلامی 123
روش شناسی نحله های کلامی 124
الهیات برهانی 131
تقسیم روش علم کلام به دو روش درون دینی و برون دینی 132
روش های فلسفه اسلامی 134
روش فلسفه مشایی اسلامی 135
روش فلسفه اشراق 138
روش فلسفه ملاصدرا 139
تطبیق روشی میان علم کلام و فلسفه اسلامی 142
منـابع و مآخـذ 153
منابع فارسی 153
منابع غیر فارسی 163

1. علم کلام اسلامی چیست؟
علم کلام اسلامی، علمی است که به تحلیل و دفاع از اصول ایمان اسلامی و پاسخ به شبهات دینی می‌پردازد. این علم سعی دارد تا مبانی عقیدتی اسلام را از جنبه منطقی و استدلالی ثابت کند. 📜💭

2. فلسفه اسلامی چگونه تعریف می‌شود؟
فلسفه اسلامی به تفکر و اندیشه‌های عقلانی که توسط فیلسوفان مسلمان در دوره‌های مختلف شکل گرفته است اشاره دارد. این فلسفه شامل بحث‌هایی درباره هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، اخلاق و دین می‌باشد. 🧠📚

3. موضوع، مسائل و غایت علم کلام اسلامی چیست؟
موضوع علم کلام اسلامی، دفاع از اصول اعتقادی دین اسلام است. مسائل اصلی آن شامل خداشناسی، نبوت، معاد و عدالت الهی می‌شود. غایت این علم تقویت ایمان و پاسخ به چالش‌های دینی است. ⚖️🕌

4. تفاوت میان قلمرو علم کلام و فلسفه اسلامی چیست؟
علم کلام بیشتر به دفاع از اصول دینی و پاسخ به شبهات اعتقادی می‌پردازد، در حالی که فلسفه اسلامی عمدتاً به تحلیل عقلانی و مفهومی مسائل بنیادی همچون هستی و معرفت اختصاص دارد. 🧐⚖️

5. تاریخچه علم کلام اسلامی چگونه شکل گرفته است؟
علم کلام اسلامی در ابتدا به طور مستقل از فلسفه به دنبال تحلیل و تبیین اصول عقیدتی دین اسلام بود. اما در دوره‌های بعد، این علم با فلسفه‌های مختلف اسلامی، به ویژه فلسفه مشاء و صدرایی، در تعامل قرار گرفت. 🕰️🔍

6. تاثیر فلسفه مشاء بر علم کلام اسلامی چگونه بود؟
فلسفه مشاء که به تفکر عقلانی و استدلالی بر پایه‌ دلالت‌های فلسفی می‌پرداخت، تأثیر زیادی بر علم کلام اسلامی داشت. بسیاری از مبانی فلسفی آن به عنوان اصول کلامی در بحث‌های دینی پذیرفته شد. 🧠💡

7. اوج کلام فلسفی در الهیات صدرایی چگونه تجلی یافت؟
الهیات صدرایی با استفاده از فلسفه ملاصدرا، تحولی عمیق در کلام اسلامی ایجاد کرد و بسیاری از مسائل کلامی را با روش‌های فلسفی مورد بررسی و تحلیل قرار داد. 🔮✨

8. فلسفه دین چه ارتباطی با علم کلام دارد؟
فلسفه دین، به تحلیل عقلانی مفاهیم و اصول دینی پرداخته و رابطه‌ای نزدیکی با علم کلام دارد. فلسفه دین معمولاً سعی دارد مبانی کلامی را از منظر فلسفی بررسی کند و به تقویت و گسترش آنها کمک نماید. 🛐🧩

9. تفاوت روش‌شناسی علم کلام و فلسفه اسلامی چیست؟
روش‌شناسی علم کلام اسلامی بیشتر بر اساس استدلال‌های دینی و متنی استوار است، در حالی که فلسفه اسلامی از روش‌های منطقی و عقلی برای تحلیل مسائل استفاده می‌کند. 🔍⚖️

10. مبانی معرفت‌شناسی فیلسوفان اسلامی چگونه در روش‌های علم کلام تاثیر داشته است؟
مبانی معرفت‌شناسی در فلسفه اسلامی، به ویژه در مسائل مرتبط با فهم و شناخت حقیقت، در روش‌های علم کلام اسلامی نیز کاربرد فراوانی دارد و به تقویت استدلال‌های کلامی و دفاع از اصول دینی کمک می‌کند. 📖💬

11. روش‌شناسی علم کلام اسلامی و فلسفه اسلامی چگونه تطبیق می‌یابد؟
روش‌شناسی علم کلام اسلامی در تلاش است تا مسائل دینی را از دیدگاه عقلانی و با استناد به دلایل متنی بررسی کند، در حالی که فلسفه اسلامی به تطبیق این اصول با تفکر عقلانی فلسفی می‌پردازد. این تطبیق باعث غنای بیشتری در هر دو حوزه می‌شود. 🔄🧠