کتاب جایگاه نظام تبلیغی حوزه در پیشگیری و مدیریت حوادثهای اجتماعی

عنوان صفحه
فصل 1 9
نهاد دینی 9
تاریخچه نهاد دینی در اسلام 10
احکام، قوانین اساسی و قوانین دینی 25
تاریخچه جهانی 26
فصل 2 33
آسیب‌شناسی نهاد‌های دینی و فرهنگی در دو دهه‌ی اخیر انقلاب اسلامی 33
فصل 3 39
شناخت اسلامی نهاد دولت در نظام اسلامی 39
جایگاه دولت‌سازی در نقشه راه انقلاب اسلامی 40
روش‌شناسی بحران 41
راه درمان یا نقشه راه برای تحقق نظم مطلوب و ایدهآل 46
ساخت اسلامی دولت در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای 48
نهاد دین و نهاد دولت 53
رابطه بین دولت و مذهب 55
دین در حوزه دولتی 58
کارمندان دولت و نمادهای مذهبی 60
کمک‌های دولتی به جوامع مذهبی 64
دولت، مذهب و تشکیل عقاید سیاسی 67
استدلال‌های سیاسی با الهام از دین 67
محدودیت‌های شکل گیری افکار سیاسی 69
خدمات دولتی، مذهبی و اجتماعی 70
دولت، مذهب و آموزش و پرورش 72
یارانه دولتی به مدارس خصوصی 74
دین در‌بخش آموزش عمومی 76
فصل4 79
آسیب‌های مربوط به معرفی دین 79
نگاه حداکثری و اغراق آمیز 79
نگاه حداقلی و عدم رعایت موازنه تعبد و عقلانیت 80
رسانه و عدم شناخت عنصر زمان در تبلیغ دین 81
مباحث آسیب‌شناسی دینی 89
معرفت دین‌شناسان 90
جامعه دینی 90
دینداری 91
نهادهای دینی 92
آسیب شناسى دین و دین دارى 93
جایگاه آسیب شناختی دین و دینداری 95
جنبه‌های مختلف آسیب دین و دین داری 96
آسیب‌شناسی دین و دینداری در سیره امام حسین (علیه السلام) 97
بدعت و نوآوری در دین 97
انواع بدعت 99
متروک ساختن سیره نبوی و سیره علوی 104
تحریف حقایق و مفاهیم دینی 105
حکومت خودکامه و فاسد به نام دین 106
تعطیلی احکام الهی 109
از بین رفتن روحیه حق گرایی 111
آسیب‌شناسی دین‌ پژوهی‌ معاصر 113
تبیین آسیب‌شناسی دین‌ پژوهی‌ معاصر 113
جریان‌ فکری‌ حسینیة‌ ارشاد 123
جریان‌های‌ نوگرایی‌ دهة‌ پنجاه‌ 124
جریان نوگرایی در اندیشه شیعی 125
گونه‌شناسی‌ آسیب‌های‌ دین‌ پژوهی‌ معاصر 128
فصل5 151
آسیب‌شناسی چهار دهه آموزش در خدمت ایدئولوژی حکومت دینی 151
جمهوری اسلامی در برابر مقاومت خاموش جوانان 153
گناهان آغازین جمهوری اسلامی 154
خشونت دوگانه علیه اقلیت‌ها 156
آموزش در خدمت دمکراسی و جامعه باز 156
تأثیرات اعمال دینی بر تعلیم و تربیت 158
بحران رابطه حکومت و نظام آموزشی در ایران 174
دخالت ایدئولوژیک حکومت آسیب اصلی 174
شکست نظام آموزشی و سماجت حکومتی 175
حکومت‌ها و نظام آموزشی 176
ایران و نقش انحصاری دولت در آموزش 179
آموزش در خدمت انسان، دموکراسی و پیشرفت اجتماعی 180
فصل6 181
آسیب‌شناسی رویکرد ایدئولوژیک به دین در احیا تمدن اسلام 181
مفهوم ایدئولوژی 182
رویکرد ایدئولوژیک به دین در احیای تمدن اسلامی 185
مزایای تمدنی نگاه ایدئولوژیک به دین 189
علم گریزی و تفسیر نامعقول قرآن 192
ساده اندیشی و ساده‌سازی دین 193
اعتماد به نفس شدید و استبداد به رأی 195
عملگرایی و استفاده از هر ابزاری برای رسیدن به هدف 197
آسیب‌شناسی رویکرد ایدئولوژیک به دین در احیاء تمدن اسلامی 198
تغییر ایدئولوژیک در صورت شکست و فرقه گرایی 199
آسیب‌شناسی رویکرد ایدئولوژیک به دین در احیاء تمدن اسلامی 200
منابع و مآخذ 203

ارتباط تبلیغی در اسلام

با اینکه بر اساس منابع دینی و ادله عقلی و نقلی، «تبلیغ»[1] یکی از واجبات است، در کتاب های فقهی معمولاً به صورت مستقل درباره ی آن بحث نشده است؛ شاید به این دلیل که اندیشمندان اسلامی، تبلیغ را زیرمجموعه «امر به معروف و نهی از منکر» دانسته اند. از این رو، دلایل وجوب آن را در این باب می توان پیگیری کرد و کتاب فقهی مستقل درباره ی این موضوع وجود ندارد. افزون بر «امر به معروف و نهی از منکر»، [2] واژه های دیگری بر وجوب «تبلیغ» دلالت دارند؛ مانند: تبیین، [3] دعوت، [4] تعلیم[5] و جهاد.[6] واژه های «ذکر»، «تواصی»، «نصح»، «انذار» و «تبشیر» نیز که در کتاب و سنت بارها به کار رفته اند با «تبلیغ» ارتباط مستقیمی دارند و به نوعی شیوه ها و رویکردهای آن را می رسانند.

واژه «هدایت» که در منابع دینی، بسیار استفاده شده است، می تواند هدف و نتیجه تمامی شیوه ها و رویکردها و تلاش های تبلیغی باشد و به معنای خود تبلیغ هم به کار رود؛ چه هدایت را «ارائه ی الطریق» و چه «ایصال الی المطلوب» بدانیم.

اسلام، به ارتباط میان فردی و گروهی با مسلمانان و غیرمسلمانان در منزلت های مختلف اجتماعی عنایتی ویژه دارد و برای حدود ارتباط، ایجاد، تثبیت و توسعه و چگونگی آن دستورها و برنامه های دقیقی عرضه کرده است. از آنجا که عموم دستورهای اسلام، جنبه سیاسی و اجتماعی دارد، می توان آن را شبکه های ارتباطی نامید، به ویژه عبادت هایی چون: حج، نمازهای جمعه و جماعت. از این رو، دین اسلام ماهیتی ارتباطی و تبلیغی دارد.

قرآن کریم فقط برای پیامبر نازل نشده و رشد اسلام هیچ گاه متوقف نگشته و تبلیغ اسلام هرگز ضرورت خود را از دست نداده است و چنین نخواهد شد. اگر فلسفه دین، دادن طرحی برای حرکت رو به کمال و سعادت انسان ها باشد، به یقین این امر، جز با رساندن این طرح به عموم مردم، امکان پذیر نخواهد بود. «این است که تبلیغ، حتی برتر از حکومت، که یک «حکم اولی» است، قرار گیرد. تبلیغ، پدیده ای در کنار آموزش و یا هم عرض «امر به معروف و نهی از منکر» نیست. بلکه روح کلی اسلام است که آموزش و پرورش و امر به معروف و نهی از منکر و حتی جهاد، جلوه های مختلف آن به شمار می روند».[7]

بنابراین با توجه به ویژگی های دین اسلام، تبلیغات آن باید همه جانبه و با تمام ظرفیت صورت گیرد. این تبلیغات، هرگز به یک دایره بسته و در یک قلمرو کوچک محدود نمی شود و دامنه نفوذ آن به همه عرصه های زندگی جامعه گسترش می یابد. در سایه تبلیغات حداکثری و متناسب است که جامعه اسلامی، با ایجاد شبکه های ارتباطی رسمی و غیررسمی، میان مسلمانان و دیگر ملت ها پیوند می زند و از این راه، هدف های جهانی خود را پی می گیرد.

نظام تبلیغی حوزه علمیه

امروزه با تنوع پیامها و گستردگی شبکه های ارتباطی و ابداع شیوه ها و فنآوریهای نوین آموزشی و تبلیغی، روش تبلیغ، وعظ، منبر و خطابه و چهره به چهره در عین غنا و تاثیرگذاری ایمانی و رفتاری، نیازمند تکمیل و بهرهگیری متناسب از شیوه ها و ابزارهای نوپدید تبلیغی است تا بیش از پیش با محوریت مساجد و افزایش نقش مردم به ویژه جوانان؛ تقویت، رشد و ترویج یابد و در ضمن باید از عرصه های: تبلیغ مکتوب، تبلیغ رسانهای، تبلیغ مجازی و تبلیغ هنری نیز بهره گرفته شود.

مسلماً امری با این اهمیت و پیچیدگی، نیازمند تدبیر، برنامهریزی دقیق، جامع، متوازن و حکیمانه است که با همت و مجاهدتی شبانهروزی و صداقت، پاکی، اخلاص، توکل، استقامت، شرح صدر و شجاعت، این غایت ارزشمند با مداومت و اغتنام فرصتها تحقق یابد.

نگاه جدید تبلیغی در معاونت فرهنگی و تیلیغی دفتر تبلیغات اسلامی، با لحاظ همه این ابعاد متعامل و دوراندیشانه بوده و سوگیری برنامهریزیها، مدیریت، اجرا و سامان تمامام سازواره ها و تحولات امور تبلیغی، در این مسیر بوده است؛ لیکن آنچه به انجام رسیده، با همه نتایج مبارکی که حاصل آمده، تنها بخش کوچکی از مهندسی جامع نظام تبلیغ دینی و صورتبندی کلانی بوده است که با محدویتهای موجود، امکان انجام یافته – که برخی از نتایج حاصل شده و بسیاری از نتایج آن در پیش روست که انشاءاللّه با پیگیری این رویکرد جدید، ثمرات ارجمند و تاثیرگذار آن رخ خواهد نمود. آنچه پیش روست، گزارشی اجمالی است از فعالیتهای معاونت فرهنگی و تبلیغی در دوره جدید که طی سه سال و نیم فعالیت در راستای تحقق رسالت بزرگ تبلیغ دینی به انجام رسیده است … .

در گذشته شیوه‌ی تبلیغ دین در حوزه های علمیه بیشتر جنبه‌ی فردی داشت تا سازمانی؛ بدین معنی که طلاب و فضلای حوزه های علمیه به مناسبت‌های مختلف همچون ماه رمضان، ماه محرم و صفر و ایام فاطمیه و غیره به سفرهای تبلیغی می‌رفتند تا این‌که در زمان آیت‌الله بروجردی ایشان سعی نمود تبلیغ را سامان دهد و حتی در‌ اندیشه‌ی اعزام طلاب به خارج از کشور برای نشر و ترویج‌ اندیشه های شیعی بود و برخی مراکز اسلامی را در کشورهای غربی تاسیس نمود.

شیوه‌ی فوق در نهضت اسلامی که به پیروزی انقلاب اسلامی انجامید، بسیار مؤثر بوده است و طلاب با استفاده از فرصت‌های تبلیغی، درصدد تشریح اهداف و آرمان‌های حضرت امام برآمدند و از سوی دیگر مفاسد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نظام پهلوی را برملا ساختند.

با پیروزی انقلاب اسلامی و نقش محوری روحانیت در ایجاد پیروزی و تثبیت آن،‌ اندیشه‌ی انسجام تبلیغات اسلامی قوت گرفت و در ابتدای امر روحانیون حوزه‌ی علمیه‌ی قم که بیشتر آنان از شاگردان و مدرسان حوزه‌ی علمیه‌ی قم بودند، در ساختمان‌های اطراف آستانه‌ی حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) تشکلی به نام «تبلیغات امام» ایجاد کردند که پس از‌اندکی عنوان آن به «دفتر تبلیغات امام»، تبدیل شد. هدف اساسی تشکل «تبلیغات امام» یا «دفتر تبلیغات امام»، اعزام روحانیون به مناطق مختلف کشور و هم‌چنین رسیدگی به امور فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و وضعیت انقلاب جامعه‌ی ایران آن روز بود.

«دفتر تبلیغات امام» در عرصه های مختلفی فعالیت می‌کرد. پس از مدتی، نهادهایی تخصصی در نظام جمهوری اسلامی تاسیس گردید و ضرورت تاسیس نهادی که متولی امور تبلیغی در حوزه باشد، احساس گردید. بدین‌منظور عده‌ای از شاگردان امام، «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه‌ی قم» را برای سامان دهی به امور تبلیغی روحانیون تاسیس نمودند.[8]

با وجود آن که نهادی با عنوان «دفتر تبلیغات اسلامی» به منظور سامان‌دهی تبلیغات اسلامی تاسیس گردید و نهاد دیگری با عنوان «سازمان تبلیغات اسلامی» وارد عرصه‌ی تبلیغات دینی گردید، تا اوایل دهه‌ی ۷۰، شیوه‌ی تبلیغات حوزه‌ی علمیه‌ی قم هم چنان به شیوه‌ی سنتی بود و مبلغان در فرصت‌ها و ایامِ تبلیغی به سفرهای تبلیغی اعزام می‌شدند.

در دوران معاصر، حوزه های علمیه به ویژه حوزه‌ی قم به دلایل مختلف از جمله فرهنگ حاکم بر حوزه های علمیه، بر تفقه در دین بیش از تبلیغات و هدایت مردم تاکید می‌کند؛ حال آن‌که هیچ کدام از تفقه و تبلیغ، بدون دیگری برای هدایت جامعه‌ی انسانی کافی نیست.

دفتر تبلیغات اسلامی، نهادی است حوزوی، انقلابی، تبلیغی و علمی، که به منظور ایفای نقش واسط فعال میان حوزه های علمیه و نیازهای دینی مردم و نظام اسلامی در اولین ماه های پیروزی انقلاب اسلامی تأسیس گردید. هدف این نهاد، «تبیین و گسترش باور، بینش و ارزش‌های اسلامی و انقلابی، و تعمیق و توسعه دانش و معرفت اسلامی» است، و فعالیت‌های اصلی آن در سه مرکز بزرگ حوزه های علمیه: قم، مشهد و اصفهان تمرکز یافته است.

اما رسالت دفتر تبلیغات اسلامی در ایفای نقش واسط فعال میان حوزه های علمیه با نیازهای دینی مردم و نظام اسلامی، و جهت‌گیری اساسی آموزشی آن به سوی تربیت حوزویان توانمند در عرصه های تولید و تحقیق اندیشه و معارف اسلامی و گسترش باورها و ارزش‌های اسلامی و انقلابی و پاسخگویی‌ مؤثر به نیازهای دینی جامعه، ایجاب می‌کند ساختارها، فرایندها، محتواها، امکانات و ظرفیت‌ها در این مسیر تنظیم و سنجیده شود. از طرفی دیگر تعهد به ارائه خدمات علمی‌-‌ آموزشی با رعایت استانداردهای لازم و کیفیت‌بخشی هرچه بیشتر به آن‌ها باعث ایجاد حداکثر کارایی و اثربخشی (بهره‌وری) خواهد شد.

حوزه‌ی علمیه‌ی قم پس از انقلاب اسلامی ـ برخلاف انتظار شیعیان داخل و خارج از کشور از حوزه های علمیه و با وجود تلاش‌های دشمنان جمهوری اسلامی برای از بین بردن زمینه‌ی دینی و معنوی جوانان کشور ـ تشکیلات منسجمی برای اداره‌ی امور تبلیغی مسلمانان و شیعیان ایجاد نکرد تا این که در سال ۱۳۷۰ در دیداری که اعضای شورای مدیریت حوزه‌ی علمیه‌ی قم با مقام معظم رهبری داشته‌اند، ایشان در این زمینه تاکید نمودند: «واقعاً تبلیغ، نیاز دارد به این که افرادی برای این رشته تربیت شوند و در زمینه تبلیغ آموزش ببینند.»[9]

پیرو توصیه های ایشان با نظر شورای مدیریت حوزه‌ی علمیه‌ی قم، کمیته‌ی برنامه‌ریزی برای ایجاد مرکز و تشکیلات تبلیغی به وجود آمد. اساس برنامه‌ریزی آن کمیته، تربیت مبلغانی بود که بتوانند به وسیله‌ی ابزارهای نوین، پیام‌ها و آموزه های اسلامی-شیعی را به مردم داخل و خارج از کشور برسانند. کمیته‌ی مذکور در نهایت به این نتیجه رسید که مرکزی با عنوان «مرکز آموزش‌های تخصصی تبلیغ» آغاز به کار نماید و به امور تربیت مبلغ بپردازد تا مبلغان، کادری بهینه و مطلوب داشته باشند.

اهداف این مرکز در یک جمله تربیت مبلغانی است که با شناخت درست مخاطبان خویش، بتوانند آنان را به سمت و سوی اهداف قرآنی، هدایت و ارشاد کنند. از این‌رو، تبلیغ و ارشاد مردم منحصر به سخنرانی نیست، و وظایف و اهداف این مرکز به پنج بخش تقسیم می‌شود:

۱ـ تربیت نویسنده؛

۲ـ تربیت مبلغ برای داخل کشور؛

۳ـ تربیت مبلغ برای اداره ها و سازمان‌ها؛

۴ـ تربیت مبلغ برای خارج از کشور؛

۵ـ تربیت مبلغان آشنا به مسایل هنری.

در سال ۷۱ آموزش با مشکلات بسیاری شروع شد و در دوره‌ی اول، حدود چهل نفر پذیرش شدند و دوره‌ی دوم با استقبال مطلوبی مواجه گردید.

در این مرکز شش گروه آموزشی زیر در نظر گرفته شده است:

1. قرآن و حدیث؛
2. کلام؛
3. تبلیغ و تربیت؛
4. تاریخ؛
5. سیاست؛
6. علوم.

از نظر مواد آموزشی با توجه به احساس نیاز به اطلاعات گسترده درباره‌ی مسایل روز و آگاهی از مباحث مختلف دینی، قرآنی، اعتقادی، احکام اسلامی درس‌های این مرکز بسیار متنوع پیش بینی شده است.

بخش اول مخاطب‌شناسی است: یعنی اطلاعاتی که برای شناخت مشخصه های فکری ـ روانی مخاطبان مورد نیاز مبلغان است؛ مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و مطالبی از این قبیل.

بخش دوم اطلاعاتی است: که برای عرضه به مردم، مورد نیاز مبلغان است؛ مانند تفسیر قرآن، حدیث، عقاید و کلام جدید، تاریخ اسلام، فرق و مذاهب.

بخش سوم آموزش‌هایی است که به شیوه‌ی ارایه‌ی مطلب مربوط می‌شود؛ یعنی پس از آن‌که مبلغ مخاطبانش را شناخت، برای عرضه‌ی مطالب به آنان، باید از چه شیوه‌ای عمل کند تا حداکثر استفاده را ببرند. این آموزش‌ها شامل آیین نگارش، فن خطابه، و روش برخورد با بزه کاران و طریقه‌ی ارشاد آنان است.

بخش چهارم اطلاعات عمومی در زمینه های سیاسی، اقتصادی، ریشه های انقلاب، تاریخ سیاسی معاصر ایران، جغرافیای سیاسی و اقتصادی کشورهای اسلامی است.

بررسی عوامل افزایش مشارکت مردمی در تبلیغ

مردم مومن و مسلمان کشور ما به شعائر اسلامی اهتمامی خاص دارند و به صورت خود جوش در سطحی گسترده اقدام به تشکیل جلسات مذهبی مینمایند. این جلسات در واقع حجم وسیعی از مشارکتهای مردمی را در امر تبلیغ در برمیگیرد و بستر مناسبی برای تبیین آموزه های انسانساز اسلام و مسائل دینی است.

بررسی، مطالعه و شناخت عواملی که مشارکت مردمی را کاهش میدهد و متقابلاً عواملی که باعث افزایش مشارکت مردمی هم در بعد مادی (تامین هزینه های تبلیغ) و هم در بعد معنوی (حضور پر رونق در عرصه های تبلیغی) میشود، برنامه ریزان تبلیغی را در بهبود روشها و ساز و کارهای تبلیغی در جهت توسعه عرصه تبلیغ و افزایش شعاع و عمق پیام رسانی دینی یاری میکند.

طبقه بندی پیامهای دینی و بررسی میزان اهتمام به آنها

مبلّغان دینی باید با انواع پیامهای دینی و میزان اهمیت آنها از نگاه دینی، آشنایی پیدا کنند و به آن احاطه داشته باشند تا بتوانند متناسب با شرایط زمان، مکان و مخاطبان، پیام مناسب را گزینش نموده، با به کارگیری شیوه ها و ابزارهای مناسب در خصوص انتقال آن اقدام نمایند.

از سوی دیگر، میزان اهتمام به پیامهای دینی در بین مبلّغان در پیام رسانی و در بین مخاطبان در پایبندی و رفتار بر پایه ارزشها و آموزه های دینی در یک سطح نیست. از این رو بررسی میزان اهتمام در هر دو سوی پیامرسانی، مقدمهای است برای هدایت فعالیتهای تبلیغی و ظرفیتسازی تبلیغی در جهت پوشش دادن به پیامهای دارای اولویت و پیامهایی که در مناسبتهای تبلیغی کمتر مجال مطرح شدن پیدا کردهاند.

روش شناسی نیازسنجی تبلیغ

برآورده کردن و پاسخگویی به نیازها و خواسته های مخاطبان، فصل مشترک بسیاری از فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در جوامع میباشد. بدین منظور روشهای مختلفی متناسب با موضوع فعالیت، برای سنجش نیازها طراحی و اجرا شده است، که برخی از این روشها، عمومی و برخی دیگر، ویژه آن موضوع یا زمینه خاص میباشند.

تبلیغ با محوریت ارائه محتوای متناسب و مورد نیاز مخاطبان، مستلزم شناخت کافی و مناسب از نیازهای آنان است. معمولاً تا کنون هرکس بر حسب ذوق و سلیقه خود و شرایط تبلیغی که در آن واقع شده، نسبت به تشخیص نیازها و محتوای پاسخگو به این نیازها اقدام نموده است. وجود سوالات بدون جواب و شبهات گوناگون در اذهان مخاطبان و هم چنین در برخی موارد، اذعان مخاطبان مبنی بر عدم کفایت محتوای ارائه شده، اولاً: نشان دهنده کافی نبودن محتوای ارائه شده است و ثانیاً : نشان میدهد مبلّغ شناخت لازم و کافی از نیازها و خواسته های مخاطب نداشته است.

با چنین شرایطی پتانسیلهای زیادی از مبلّغان نیز صرف امور تکراری و مشابه گردیده که بیشتر متکی بر توانمندیهای فردی آنهاست. لذا به منظور اطلاع جامع و کامل از نیازها و خواسته های تبلیغی مخاطبان که نیازهایی چند بعدی است، ضرورت دارد نسبت به روششناسی نیازسنجی تبلیغ و شناسایی نیازهای تبلیغی مخاطبان توسط نهادها و مجموعه های تبلیغی اقدام گردد تا اولاً: مبلّغان اطلاع مناسبی از این نیازها داشته باشند و ثانیاً: بتوانند نیروی بیشتری را در جهت تامین نیازهای مخاطبان صرف نمایند.

گونه شناسی مخاطبان

امروزه ارائه هرگونه کالا و خدمتی در جوامع، نیازمند شناخت مشتری، مخاطب و نیازهای آنان میباشد. در مدیریت تبلیغ دینی نیز توجه به گونه های مخاطبان و برآورده ساختن نیازهای آنان، از ضروریات است. باید توجه داشت که نقش دین در زندگی انسان قابل مقایسه با هیچ کالا یا خدمت دیگری نمیباشد.

ارتباط گسترده دین با اجزای زندگی دنیوی و اخروی انسان سبب میگردد که لزوماً مخاطبان به نیازهای خود در همه زمینه های مادی و معنوی آگاهی کامل نداشته باشند، اما نسبت به مواردی که شناخت دارند ضروری است مطالعات انجام شود و با مد نظر قرار دادن آنها بهترین و مناسبترین ترکیب از روشهای تبلیغ و ترویج دین ارائه گردد.

گونه شناسی مخاطبان تبلیغ دینی در واقع دسته بندی مخاطبان با نظربه نیازهای آنان است. به طور طبیعی محصول این تحقیق، طبقه بندی مخاطبان بر اساس ویژگیهای مورد نیاز خواهد بود. ضمن این که این نتایج در برنامه ریزیهای تبلیغ دینی کاربرد داشته و موجب افزایش اثر بخشی و بهرهوری آن خواهد بود.

جریان­شناسی فرهنگی معاصر

در انجام صحیح پیامرسانی دینی، شناخت دشمنان و رقبا از ضرورتهای اولیه است. در عرصه عمومی کشور طیفهای مختلف عقیدتی و فرهنگی متعددی فعال هستند که متاسفانه در سالهای اخیر تعداد قابل توجهی از ایدئولوژیهای غیر بومی از ورای مرزها برشمار این طیفها افزوده شده و توانستهاند در بین مردم و خصوصاً جوانان نفوذ کنند.

شناخت این طیفها با رویکرد فرهنگی و تبلیغی، موضوع این پژوهش را تشکیل میدهد و با توجه به کاربردی بودن آن و گستردگی حوزه مطالعاتی آن، به صورت فازبندی شده و مرحله به مرحله لازم است انجام شود.

مرحله اول آن، شناخت گروه های صوفیه با عنایت به تنوع، پراکندگی و روشهای جدید آنها تعریف شده است.

بررسی شیوه های تبلیغ غیر مستقیم

تبلیغ غیر مستقیم در واقع تبلیغی است که پیام دینی در آن به صورت غیر مستقیم به مخاطب القا میشود. این نوع تبلیغ به دلیل عمق نفوذی که در مخاطب دارد، شیوهای موفق و قابل توجه در امر تبلیغ قلمداد میشود.

اما به راستی تبلیغ غیر مستقیم پیامهای دینی چه ابعاد و مسائلی را در برمیگیرد

ضرورت طرح این سوال در این نکته نهفته است که شناخت هرچه بیشتر روشهای غیر مستقیم در پیام رسانی دینی، خود فتح بابی است برای اصلاح روشهایی که شاید در دنیای امروز نتواند همه مخاطبان را تحت پوشش قرار دهد و مهمتر این که جوابگوی روحیات مخاطبان عصر رسانه نیست. از این رو معاونت فرهنگی تبلیغی با توجه به اهمیت موضوع آنرا در قالب طرحی پژوهشی تعریف و دنبال نموده است.