کتاب به‌ کارگیری هوش مصنوعی در تجارت

فصل1: هوش مصنوعی 7
فصل 2: تجارت الکترونیک 39
فصل3: تأثیرات و کاربردهای هوش مصنوعی بر تجارت الکترونیک و چالش‌های پیش روی آن 61
فصل 4: تأثیر هوش مصنوعی بر آینده‌ی تجارت الکترونیک 85
فصل 5: تأثیر هوش مصنوعی در تحلیل داده‌های بزرگ و تصمیم‌گیری هوشمند بر ارتقا تجارت الکترونیک 91
فصل 6: هوش مصنوعی در تجارت الکترونیک: شخصی‌سازی، تشخیص تقلب و موارد دیگر 105
منابع و مآخذ 119

برنامه‌های حاکمیتی

• نظارت بر فعالیت کسب و کارهای اینترنتی

کنترل و نظارت بر چگونگی فعالیت کسب و کارهای اینترنتی با هدف اعتمادسازی و رسمیت دادن بــه فعالیت کسب و کارهای اینترنتی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی با استفاده از هوش مصنوعی به شکل مؤثرتری امکان‌پذیر است.

• تشخیص نمادهای جعلی فروشگاه‌های اینترنتی

هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل الگوریتم‌ها فروشگاه‌های اینترنتی را که از نماد اعتماد الکترونیکی جعلی استفاده می‌کنند شناسایی و به نهادهای نظارتی گزارش کند.

• نظارت بر پرداخت در پلتفرمهای اینترنتی

هوش مصنوعی می‌تواند تغییر رفتار یک پلتفرم اینترنتی را از طریق تجزیه‌وتحلیل رفتارهای این پلتفرم در سایت خود شناسایی کرده و در خصوص رفتارهای غیر متعارف (متقلبانه) به دستگاه‌های نظارتی اعلان هشدار نماید.

• تقویت تجارت داخلی با نظارت بر جریان داده‌ها

هوش مصنوعی می‌تواند در جمع‌آوری و پردازش داده‌های مربوط به تجارت داخلی و خارجی ثبت شده در سیستم جهت استفاده از این داده‌ها برای اهداف. پژوهشی و گزارش نتایج مؤثر واقع شود.

• سامانه‌های تجارت جهانی برای ثبت و پیگیری سفارش ها

هوش مصنوعی می‌تواند در راه‌اندازی سامانه‌های الکترونیکی و بر بستر وب برای تسهیل فعالیت ترخیص کاران گمرک و همچنین صاحبان کالا کاربرد داشته باشد. همانند پنجره واحد تجارت فرامرزی گمرک جمهوری اسلامی ایران که برای دور اظهاری واردات و صادرات و ترانزیت کالا بهره‌برداری می‌شود.

شرکت‌های ایرانی ارائه‌دهنده خدمات هوش مصنوعی در حوزه مدیریت تجارت و کسب و کار

در این بخش به معرفی محصولات شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات هوش مصنوعی در حوزه مدیریت تجارت و کسب و کار پرداخته شده است. از بین شرکت‌های ایرانی ارائه‌دهنده خدمات هوش مصنوعی بر اساس اطلاعات موجود در سایت معاونت علمی و فناوری شرکت‌های فعال در حوزه مدیریت تجارت و کسب و کار شناسایی شدند.

علم سنجی و بررسی وضعیت اسناد علمی منتشر شده در زمینه کاربرد هوش مصنوعی در حوزه مدیریت تجارت و کسب و کار در ایران و جهان

یافته های حاصل از مطالعات سنجش و ارزیابی، علم، فناوری و نوآوری از مهم‌ترین ابزارهای سیاست‌گذاری در هر کشور به شمار می رود. بهره گیری از ابزارهای سنجش علم بر پایه استفاده از روش‌های آماری، امکان تعیین معیارهای رشد و توسعه علوم و تأثیر آن بر جوامع بشری برای ارائه آخرین دستاوردهای علمی محققان را فراهم نموده است در سال‌های اخیر استفاده از روش‌های کمی ارزیابی علمی برای مقایسه، کشورها دانشگاه ها، مؤسسات علمی و نویسندگان بسیار مورد توجه سیاست‌گذاری های علمی قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین و رایج ترین روش‌های سنجش کمیت و کیفیت تولید علم در جهان روش علم سنجی است که فنون مختلف، آن از نیمه دوم قرن بیستم ارائه شده و در سطح وسیعی به کار برده می‌شوند. هدف این بخش به کارگیری ابزار علم سنجی جهت بررسی وضعیت اسناد علمی منتشر شده در زمینه کاربرد هوش مصنوعی در حوزه مدیریت تجارت و کسب و کار در ایران و جهان است جامعۀ پژوهش شامل کلیه اسناد علمی است که در پایگاه اسکوپوس تا پایان سال ۲۰۲۰ نمایه شده‌اند. در ابتدا، کلیه اسناد مربوطه شامل مقاله، کتاب فصل، کتاب گزارش‌های علمی و… در این حوزه از پایگاه اسکوپوس استخراج شدند در گام بعدی وضعیت اسناد بازیابی شده جهان در این حوزه بین سالهای ۱۹۶۹ تا ۲۰۲۰ میلادی (۲۳۴۳۹) سند و اسناد منتشر شده ایران در این حوزه بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۰ میلادی (۵۳۶) سند در مواردی همچون کشورهای برتر جهان کشورهای برتر مطرح در سند چشم انداز ۱۴۰۴ جمهوری اسلامی ایران رقبای منطقه ای روند انتشار تولیدات علمی در ایران و جهان نهادهای تأمین مالی برتر در جهان و نویسنده های برتر ایران و جهان مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین در رابطه با کشور، ایران به ترسیم نقشه های دانشی (زیر حوزه‌های موضوعی) و نقشه همکاری های بین المللی نیز اقدام شده است.

وضعیت اسناد منتشر شده در جهان در زمینه «کاربرد هوش مصنوعی در حوزه مدیریت تجارت و کسب و کار»

در این بخش اسناد مرتبط با کاربرد هوش مصنوعی در حوزه مدیریت تجارت و کسب و کار در جهان استخراج شده‌اند برای این منظور و با استفاده از نظرات خبرگان و همچنین مطالعه ادبیات، موجود مهم‌ترین واژگان در این حوزه شناسایی شده و با جستجو در پایگاه استنادی اسکوپوس، تعداد ۲۳۴۳۹ سند شامل (مقاله کتاب و… بین سالهای ۱۹۶۹ تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی استخراج و بازیابی شده است که در ادامه به تحلیل نتایج به دست آمده پرداخته خواهد شد. همان گونه که مشخص است کشورهای چین ایالات متحده آمریکا، هندوستان بریتانیا و تایوان در صدر این رتبه‌بندی قرار دارند و از قاره آسیا نیز کشورهای، چین، هندوستان، تایوان، ژاپن و کره جنوبی در بین ۱۰ کشور برتر قرار دارند.

آینده هوش مصنوعی در ایران

آینده هوش مصنوعی در ایران، استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت، سلامت، بانکداری و حتی دولت الکترونیک، در آینده یکی از مهم‌ترین جایگاه های این پدیده وجود خواهد داشت. در نتیجه، بسیاری از مسئله هایی که امروزه ما با آن‌ها مواجه هستیم، مثل مسائل شهری، ترافیک، امنیت و محیط زیست، با استفاده از هوش مصنوعی قابل حل خواهند بود.

در ایران نیز تلاش هایی برای توسعه هوش مصنوعی صورت گرفته است. دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور، کارشناسان متخصص و شرکت‌های فعال در این حوزه توانسته اند از تحریم های بین المللی عبور کرده و در پیشرفت‌های خود قدم بردارند. از جمله پروژه هایی که در ایران برای توسعه هوش مصنوعی انجام شده، می‌توان به تولید دستگاه‌های هوش مصنوعی که بصورت خودکار قادر به پردازش اطلاعات هستند و وارد حل مسائل مشغول به کار می‌شوند و همچنین، تولید ربات‌ها و دستگاه‌هایی که به واسطه هوش مصنوعی قادر به انجام کارهای پیچیده هستند، اشاره کرد.

با وجود موانعی که در حوزه هوش مصنوعی وجود دارد، با توجه به پیشرفت‌های زیادی که در این زمینه در دنیا و ایران به ثمر رسیده است، می‌توان انتظار داشت که در آینده، هوش مصنوعی از جایگاه مهمی در جامعه ایران برخوردار شود و باعث بهبود کیفیت زندگی و شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه شود.

هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از حوزه‌های پرقدرت و مهم در دنیای دیجیتال، در حال تحقق و گسترش است. به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرفته دنیا، ایران نیز در حال پیگیری این فناوری نوین می‌باشد. با توجه به برخی از مشکلات موجود، هیجان و تعامل بین محققان و متخصصان در زمینه هوش مصنوعی با توسعه رشته های آموزشی مرتبط، آینده روشنی را در این زمینه برای ایران پیش رو دارد.

یکی از مشکلاتی که در زمینه پیاده‌سازی هوش مصنوعی در ایران وجود دارد، عدم دسترسی به منابع مالی و خط ویژه های حمایتی خارجی است. با این وجود، کشور ایران به لحاظ منابع طبیعی و انرژی، دارای ظرفیت و پتانسیل بسیار بالایی است که می‌تواند هدفی مؤثر برای آینده هوش مصنوعی باشد. علاوه بر این، یکی دیگر از چالش‌هایی که در سر راه هوش مصنوعی در ایران قرار دارد، نبود منابع انسانی متخصص و نرخ مرگ و میر نسبتاً بالا در زمینه امنیت داده‌ها است. با این حال، سرمایه‌گذاری در آموزش مرتبط با هوش مصنوعی به طور خصوصی و دولتی، می‌تواند این راه را برای ایران باز کند.

به طور کلی، برای هدف‌گذاری به آینده هوش مصنوعی در ایران، به تلاش و همکاری بین دولت، صنعت، دانشگاه و فعالان اجتماعی نیاز است تا در تمامی زمینه‌های نوآوری، ایجاد شغل و توسعه آموزشی، قدم برداشته شود. به دلیل پتانسیل بالای ایران در زمینه هوش مصنوعی، این گام ها می‌تواند نقش مهمی در ارتقای و توسعه کشورمان بازی کند.

چالش‌های ارتباطی پیش روی هوش مصنوعی در ایران

در دنیای امروز، هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های دنیا به شمار می‌رود. این فناوری باعث شده تا زندگی انسان‌ها در زمینه‌های مختلف بهبود یابد و دنیایی پر از امکانات جدید به وجود آید. با این حال، هنوز چالش‌هایی در مسیر پیشرفت هوش مصنوعی وجود دارد که می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در ارتباطات باشد.

یکی از این چالش‌ها، ارتباطات نامناسب با دستگاه‌های هوش مصنوعی است. برخی از دستگاه‌های هوش مصنوعی طراحی‌شده‌اند که برای ارتباط با آن‌ها، انسان‌ها باید با زبان ماشینی آن‌ها آشنایی داشته باشند. این مسئله باعث می‌شود که با افزایش پیشرفت‌های هوش مصنوعی، ارتباطات بین انسان و دستگاه‌های هوش مصنوعی پیچیده‌تر و غیر قابل فهم تر شود.

یکی دیگر از چالش‌های ارتباطی پیش‌روی هوش مصنوعی در ایران، نبود نیروی کار متخصص در این حوزه است. با اینکه در دانشگاه‌های کشورمان تحصیلات مرتبط با هوش مصنوعی انجام می‌شود، اما تولید نیروی کار متخصص در حوزه هوش مصنوعی در کشور ما بسیار محدود است. این موضوع می‌تواند باعث شود که فعالان و کارشناسان حوزه هوش مصنوعی به شکل پایدار در کشور ما فعالیت نکنند و برای دریافت خدمات این حوزه به کشورهای دیگر مراجعه کنند.

به طور کلی، رویکردهایی برای پاسخ به چالش‌های ارتباطی هوش مصنوعی در ایران وجود دارد که می‌تواند باعث ایجاد راهکارهای جدید و هوشمند شود. این رویکردها می‌تواند برای توسعه فناوری‌های حوزه هوش مصنوعی، ایجاد شرایط شغلی مناسب و افزایش سطح دانش فنی و مهارت‌های مورد نیاز در حوزه هوش مصنوعی مؤثر باشد.

تأثیر هوش مصنوعی بر بیکاری در ایران

امروزه، هوش مصنوعی به‌عنوان یک تکنولوژی پیشرفته و قدرتمند، در بسیاری از صنایع و بخش‌های مختلف اقتصاد جهان به کار گرفته می‌شود. از جمله مزایای این تکنولوژی قابل ذکر، افزایش سرعت، دقت و کارایی عملکرد در فرآیندهای مختلف است. با توجه به این موضوع و نیز ظرفیت بالای آن در جذب کاری، اشتغال زیادی در کشورهای توسعه‌یافته به وجود آمده است.

اما در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، هوش مصنوعی نمی‌تواند به خوبی از پتانسیل خود استفاده کند چرا که در این کشورها بیکاری یکی از مشکلات اصلی است. در بسیاری از صنایع ایران، هوش مصنوعی به کار گرفته نشده است و برخی از شرکت‌هایی که از آن استفاده کرده‌اند، زیرساخت‌های کافی برای پشتیبانی این تکنولوژی را ندارند.

علاوه بر این، برخی از کارگران در ایران نگران این هستند که هوش مصنوعی موجب بیکاری بیشتر در کشور خواهد شد. در حالی که در واقع، با بهره‌گیری از هوش مصنوعی می‌توان به زمینه‌های جدیدی برای اشتغال و کسب درآمد پرداخت. به‌عنوان مثال، با توجه به ترسیم نقشه‌های هایپرلوپ در ایران، می‌توان به شکلی نوین در صنعت حمل و نقل فضایی کارکرد که این موضوع می‌تواند از ایجاد اشتغال و توسعه این بخش به صورت قابل‌توجهی، همراه باشد.

بدین ترتیب، با به کارگیری هوش مصنوعی به شکل صحیح و مؤثر، می‌توان به ایجاد اشتغال و توسعه‌ی بخش‌های جدیدی در کشور ایران کمک کرد و تأثیرات منفی آن را نسبت به بیکاری، کاهش داد. تلاش در جهت ایجاد چنین امکاناتی، نیازمند همکاری بین دولت، صنعت و علم است.

چالش‌های امنیتی حاکم بر هوش مصنوعی در ایران

در حال حاضر، فناوری هوش مصنوعی به سرعت در حال گسترش است و به دلیل کاربردهای گسترده‌این فناوری در صنایع مختلف، همه جا حضور دارد. با این حال، به دلیل امکانات بالای هوش مصنوعی و قابلیت‌های جدید و بسیار حساس برای محافظت از امنیت این فناوری، بسیاری از چالش‌های امنیتی در این زمینه وجود دارد.

در ایران، هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های مرتبط با آن به سرعت در حال توسعه است؛ اما به دلیل اینکه بسیاری از شرکت‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی ایران به دلیل محدودیت های قانونی و اقتصادی نتوانسته اند به طور کامل از تکنولوژی هوش مصنوعی بهره ببرند، هفته بعد مشخص نیست که این تکنولوژی چه توانایی‌هایی خواهد داشت.

از دیگر چالش‌های امنیتی در حوزه هوش مصنوعی در ایران، نقص در زیرساخت‌های امنیتی است. در حالی که هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های مرتبط با آن به سرعت در حال توسعه است، زیرساخت‌های امنیتی آن چنان توسعه نیافته اند که بتوانند به امنیت کامل این فناوری دسترسی داشته باشند. به همین دلیل، ممکن است دسترسی به این تکنولوژی برای افرادی با اهداف خرابکارانه یا جاسوسی، امری آسان شود.

در نتیجه، بهبود زیرساخت‌های امنیتی در حوزه هوش مصنوعی و آموزش و آگاهی بخشی به عموم مردم در این زمینه، اهمیت زیادی دارد و می‌تواند به سبب افزایش امنیت در استفاده از این فناوری مؤثر باشد.

تأثیر هوش مصنوعی بر صنعت بانکداری و مالی ایران

هوش مصنوعی به‌عنوان یک فناوری نوین، تحولات قابل‌توجهی در بسیاری از صنایع و به خصوص در صنعت بانکداری و مالی به وجود آورده است. در ایران نیز این تکنولوژی به طور روز افزونی به کار گرفته می‌شود و در حال تغییر این صنعت‌های مهم از لحاظ اقتصادی به شمار می‌رود.

بانکداری از صنایعی است که از قابلیت‌های هوش مصنوعی بستر خوبی برای بهبود عملکرد خود دارد. با استفاده از حرفه‌ای‌شدن الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، بانک‌ها به راحتی می‌توانند پیش‌بینی کنند که مشتریانشان برای چه کاری به آن‌ها مراجعه خواهند کرد و پاسخ مناسب را به آن‌ها ارائه دهند. در کنار این مورد، هوش مصنوعی قابلیت تشخیص سوء استفاده‌های مالی و کلاهبرداری‌های آنلاین را نیز دارد. از طرف دیگر، هوش مصنوعی به بانک‌ها کمک می‌کند تا با کاهش هزینه‌های مجازی‌شدن کارکنان، ارتباطات سریع و آسان با مشتریان خود را به گونه‌ای هوشمندانه‌تر برقرار کنند.

با توجه به شرایط امروزی که رقابت در صنعت بانکداری فشار قوی و رو به افزایش دارد، هوش مصنوعی به بانک‌ها کمک می‌کند تا در پیشگیری از ریسک‌ها و مشکلاتی که ممکن است به آن‌ها برسد، با دقت و سرعت بیشتری عمل کنند. با تمرکز بر داده‌کاوی و تجزیه‌وتحلیل وضعیت اقتصادی، هوش مصنوعی قابلیت تصمیم‌گیری بهتر و دقیق‌تر برای بانک‌ها را نیز فراهم می‌کند. از این رو، هوش مصنوعی برای این صنعت بسیار مهم و بومی کشورمان، در حفظ امنیت مالی و بهبود خدمات بانکی بسیار مؤثر است.