کتاب بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) در صنعت و دانشگاه

فصل 1 7
مفهوم hse 7
مقدمه 7
تاریخچه استاندارد HSE 9
فصل 2 35
سازمان‌های مرتبط با HSE 35
فصل 3 39
نقش و عملکرد ایمنی در صنایع 39
ایمنی صنعتی چیست؟ 48
آشنایی با مفاهیم اولیه مرجع در ایمنی صنعتی 49
تعریف ریسک و مدیریت ریسک 50
درخت حوادث ایمنی صنعتی 51
علل مستقیم، غیر مستقیم و ریشه ای حوادث 52
تفاوت DANGER و HAZARD و RISK در مرجع ایمنی صنعتی 55
مدیریت آماری حوادث HSE در مرجع ایمنی صنعتی 58
هزینه رفع خطرات و مخاطرات 59
آمار حوادث اتفاق افتاده 60
روش‌های اجرایی HSE 62
چرخه دمینگ (PDCA) 62
استانداردهای HSE و ممیزی 63
سیستم های مدیریت HSE-MS 64
عوامل زیان آور ارگونومیکی محیط کار 65
ایمنی مواد شیمیایی 66
نگهداری مواد شیمیایی 66
کمک های اضطراری در مواجهه با مواد شیمیایی 67
تجهیزات مرجع حفاظت فردی در ایمنی صنعتی 68
6# مرجع ایمنی لیفتراک در ایمنی صنعتی 70
7# مرجع سیستم برچسب و قفل گذاری ایمنی صنعتی 72
چرا سیستم برچسب گذاری بعضا مورد غفلت واقع می‌شود؟ 72
آیا برای درج LOTO تجهیزات مخصوصی وجود دارد؟ 73
8# تجهیزات کار در ارتفاع 77
پرهیز از کار در ارتفاع 77
تجهیزات پیشگیری از سقوط افراد 78
تجهیزات کاهش شدت اثرات ناشی از سقوط 81
فصل 4 88
آلودگی صنعتی و تأثیر آن بر محیط‌زیست 88
استاندارد صنعت سبز 102
فصل 5 110
سلامت، ایمنی و محیط‌زیست در محیط آموزشی 110
الزام رعایت اصول علم ارگونومی در دانشگاه‌ها 117
منابع و مآخذ 133

بهداشت و ایمنی از سال ۱۸۸۵ میلادی باهم مطرح‌شده‌اند و هر جا که ایمنی مطرح‌شده است سخن از بهداشت و محیط نیز به میان آمده است. مباحث ایمنی بعد از انقلاب صنعتی به دلایل افزایش آمار مرگ‌ومیر کارگران مطرح گردید. مسائل محیط‌زیست نیز بعد از انقلاب صنعتی به وجود آمد و به شکل حادی مطرح گردید. همچنین به دلیل شرایط و سنگینی کار در معادن زغال‌سنگ و افزایش بیماری‌های ناشی از کار در میان کارگران، بحث بهداشت نیز مطرح گردید و در گام بعدی ارتباط بین بیماری و وقوع حادثه کشف گردید. به‌عبارت‌دیگر، وقتی کارگری بیمار شود حادثه می‌آفریند یا اینکه دچار حادثه می‌شود. با افزایش بیماری‌ها نیز حوادث افزایش می‌یابد و این‌ها به‌گونه‌ای به یکدیگر متصل هستند. به جهت اهمیت این موضوع می‌بینیم که در قانون کار آمریکا که در سال ۱۹۷۰ تصویب‌شده است بخشی تحت عنوان ((رایت تونو)) گنجانده‌شده است که بر حق کارکنان و کارگران نسبت به شناخت خطرات و مشکلات محیط کارشان تصریح دارد. این مسئله یکی از حقوق کارکنان است و باید توسط کارفرمایان به آگاهی آنان برسد تا بدانند در چه محیطی کار کنند و در این صورت موضوع تعهد که از الزامات HSE است در او ایجاد می‌شود و می‌تواند به‌عنوان یک همکار و همراه به کارکنان کمک کند؛ که این قانون به‌عنوان ارگونومی HSE مطرح است. لذا به‌طورکلی می‌توان گفت که واژه ایمنی مترادف با امنیت هست به عبارتی امنیت هر موسسه و محیط کاری و حتی هر کشوری، درگرو ایمنی و رعایت مسائل و تکنیک‌های کاربردی و عملی مربوط به آن می‌باشد.

لذا اگر بخواهیم محیط امنی در محل کار خود و حتی در کشور خود به وجود بیاوریم و نیروی انسانی در آن احساس امنیت کند و تجهیزات، ساختمان‌ها و امکانات به بهترین شکل مورداستفاده قرار بگیرند، باید محیط ما ایمن باشد؛ بنابراین در تعریف HSE به‌طورکلی تر می‌توان ابعاد زیر را نیز عنوان نمود: فنی، پزشکی، فرهنگی و اجتماعی رفتاری و روانی
در حقیقت HSE، موضوعات بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست را در پروژه‌ها تحت کنترل خود درمی‌آورد؛ به‌عبارت‌دیگر در هرکدام از شاخه‌های HSE، مواردی گنجانده‌شده که هر یک به‌تنهایی شامل موارد متعددی می‌باشد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود.
بهداشت (Health): در سازمان، موضوع بهداشت که شامل بهداشت عمومی (فردی) بهداشت محیط و بهداشت حرفه‌ای می‌شود حائز اهمیت است. بهداشت فردی به‌سلامت مجموعه افراد مربوط می‌شود و بهداشت محیط پیرامون سازمان را در برمی‌گیرد و بهداشت حرفه‌ای نیز شامل یک سری آنالیزهای شغلی می‌شود.
ایمنی (Safety): در هر سازمان، یک سری مخاطرات ایمنی وجود دارد که در صورت عدم رفع آن مغایرت‌ها ممکن است منجر به حوادثی شود.
درزمینهٔ ایمنی در سازمان، مسائل گسترده‌ای مطرح می‌شود که خود شامل چند دسته است. دسته اول مربوط به ایمنی در عملیات می‌باشد که خود شامل کار در ارتفاع، جوشکاری و برشکاری، ایمنی تجهیزات و ماشین‌آلات و… می‌باشد. دسته دوم مربوط به ایمنی در سازمان است که شامل ایمنی انبار، مدیریت حریق، محصورسازی، علائم هشداردهنده و … می‌باشد.
و دسته سوم شامل ایمنی اشخاص در سازمان می‌باشد که شامل حذف یا کاهش مخاطرات و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی است.
محیط‌زیست : محیط‌زیست‌محیطی است شامل هوا، آب، خاک، منابع طبیعی، گیاهان، جانوران، انسان‌ها و روابط متقابل بین آن‌ها که سازمان در آن فعالیت می‌نماید. محیط می‌تواند از درون یک سازمان تا سیستم محلی، منطقه‌ای و جهانی گسترش یابد. لازم به ذکر است فعالیت‌های سازمان دارای جنبه‌های محیط‌زیستی می‌باشد که می‌تواند با محیط‌زیست تأثیر متقابل داشته باشد.

تاریخچه استاندارد HSE
در رابطه با تاریخ استاندارد HSE باید بدانیم که پس از وقوع انقلاب صنعتی آمار مرگ‌ومیر کارگران به‌شدت افزایش یافت. به همین دلیل ایمنی و بهداشت آن‌ها به یک موضوع مهم تبدیل شد. برای این منظور یک سری استانداردها تعریف شد که همه‌ی کارکنان و کارفرمایان لازم بود از آن‌ها پیروی کنند.
یکی دیگر از مسائلی که بعد از انقلاب صنعتی مشکل‌ساز شد آلودگی محیط‌زیست بود. از طرف دیگر کارهای سنگین در معادن و محیط‌های آلوده باعث ایجاد بیماری‌های مختلف و افزایش واگیر آن‌ها در بین کارگران شد. در اینجا بود که علاوه بر ایمنی، بهداشت نیز اهمیت پیدا کرد. به دلایل گفته شده، ایمنی و بهداشت در کنار هم باعث به وجود آمدن استانداردهای اچ.اس.ایی شدند.

استاندارد hse
به نظر شما چرا بهداشت و ایمنی با هم ارتباط مستقیمی دارند؟ آیا تابه‌حال پیش‌آمده از شدت فشار کاری و بودن در محیط‌های آلوده دچار بیماری شوید؟ خب طبیعی ست که برای هرکدام از ما ممکن است این اتفاق‌ بیفتد و بعد از بیماری نتوانیم به کارمان برسیم.
درگذشته نیز همین‌طور بود؛ کارگرهایی که درگیر بیماری بودند به دلیل ناتوانی در انجام کارها باعث ایجاد حادثه برای خود یا دیگران می‌شدند. این موضوعات باعث شد که در قانون کار آمریکا تصویب شود هر کافرما قبل از استخدام نیرو، خطرات و مشکلات محیط کار را به‌طور کامل برای آن‌ها شرح دهد. نکته‌ی قابل ذکر در اینجا این بود که عدم رعایت بهداشت و بیمار شدن آن‌ها باعث از بین رفتن ایمنی کارگران می‌شد. پس به درک صحیحی از رابطه‌ی مستقیم این دو مورد باهم رسیدیم.

ضرورت وجود ایمنی بر اساس استاندارد hse
طبق گفته‌های سازمان بین‌المللی کار، هرساله چیزی حدود 250 میلیون حادثه در میحط‌های کاری رخ می‌دهد. اگر بخواهیم به عمق فاجعه پی ببریم باید این اعداد را به ماه، روز و ثانیه تبدیل کنیم. این یعنی هر ثانیه که می‌گذرد حدود 8 نفر از مردم جهان در اثر حوادث کاری جان خود را از دست می‌دهند. لازم به ذکر است این آمار فقط برای حوادث ثبت‌شده صدق می‌کند. این در صورتی است که خیلی از اتفاقات ثبت نمی‌شوند یا هم بیشتر از یک قربانی دارند.

توسعه استاندارد hse در دنیا
هیچ قانونی صد در صد پایدار نیست و همیشه نیاز به آپدیت و به‌روزرسانی دارد. این استانداردها نیز از این قائده پیروی می‌کنند. قوانین اچ.اس.ای در سه دوره تکمیل شدند.

دوره دپارتمان بهداشت مصادف با 1887 تا 1921
دوره sundwall مصادف با 1921 تا 1941
دوره مدرن از 1941 تا اکنون
طرح استاندارهای hse اولین بار در آمریکا اتفاق افتاد. همچنین در سال 1969 یک اداره ایمنی با نام دپارتمان پرسنلی ایجاد شد که امروزه به دپارتمان منابع انسانی تغییر نام داده است. درخواست برای ارائه‌ی خدمات ایمنی در اواسط سال 1970 افزایش شدیدی داشت. این اتفاق به‌گونه‌ای بود که جایگاه سازمانی این دپارتمان در معاونت قائم مقام اداری قرار گرفت.
دپارتمان مدیریت ریسک و ایمنی(SRM) در آن سال ایجاد شد. این دپارتمان از طریق بازرسی مکان‌های کار و کمیته‌های مدیریت ریسک اطلاعات لازم را به دست می‌آورد. دپارتمان مدیریت طبق قانون‌های (OSHA) عمل می‌کرد و اساسی‌ترین وظیفه‌ی آن پیشگیری از تلفات و ضایعات، همچنن کنترل این موارد بود.
مورد بعدی دپارتمان بهداشت صنعتی-محیط است که با توجه به اسمش مشخص است از بهم پیوستن دپاتمان‌های بهداشت محیط‌زیست و صنعتی ایجادشده است.
این ادغام‌ها باز هم ادامه داشتند تا جایی که در سال 1995 با پیوستن رشته‌ی تغذیه به این دپارتمان، استانداردهای HSE ّ به یک سازمان یکپارچه تبدیل شد. در ارتباط با سایر درهم آمیختگی‌ یا ادغام‌های صورت گرفته می‌توان به رشته‌ی سم شناسی نیز اشاره کرد.

تقسیم‌بندی کلی استاندارد hse
برخلاف گستردگی HSE در امور مهندسی و علوم می‌توان آن را به دو گروه تقسیم کرد. این دو گروه عبارت‌اند از: HSE-MS و Technical
نظام مدیریت HSE (HSE-MS: HSE Management System)
اولین و مهم‌ترین گام در پیشرفت زندگی، ورود ماشین‌آلات و صنعت به دنیای آن روزها بود.
اما بعدازاین اتفاق موضوعات و مشکلات جدیدی در رابطه با بهداشت، سلامت و ایمنی به وجود آمد؛ زیرا وجود دستگاه‌ها و تجهیزات در محیط‌های کاری و ارتباط کارکنان با آن‌ها و همچنین کار مستقیم در مکان‌های صنعتی، امنیت و سلامت افراد را به خطر می‌انداخت.

استاندارد hse در دنیا
به همین دلایل کم‌کم به این موضوع واقف شدند که قوانین قدیمی برای ایجاد امنیت کارکنان، حفظ سلامت محیط‌زیست و عدم خسارت به تجهیزات کافی نیستند و بعد از آن یک نظام قدرتمند و یکپارچه به‌نام HSE تشکیل دادند.
درواقع می‌توان گفت نظام HSE یک برنامه‌ی مدیرتی برای افزایش ایمنی، حفظ محیط‌زیست و بهبود عملکرد بهداشت در تمامی تشکل‌های سازمانی و برنامه‌های توسعه‌ی صنعتی است.
نظام مدیریتhse برای کم کردن اثرات مضر صنعت بر محیط ایجادشده است. این نظام با کمک گرفتن از سیستم‌های آموزش کارآمد، بهبود و ارزیابی پیوسته، چینش نیروهای انسانی، ممیزی‌های دوره‌ای و همچنین ایجاد بستری فرهنگی با نگرش نو، خلاق و سیستماتیک توانسته تا حد زیادی به این هدف برسد. این نظام برای حفظ محیط‌زیست که سرمایه‌ی بشریت است و میراثی برای آیندگان، کم کردن حوادث در محیط‌های کار، به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از حوادث و افزایش سلامت کارکنان بسیار مؤثر واقع‌شده است.
نظام مدیریت 4 هدف اصلی دارد که استاداردهای HSE باعث تحقق این اهداف می‌شوند.
حفاظت از محیط‌زیست و جلوگیری از آلودگی آن
کم کردن سطح خطاها
پیشگیری از وقوع حادثه
پیشگیری از آسیب رسیدن به کارکنان و سایر گروه‌های سود بر
مهندسی HSE (Technical HSE)
مهندسی اچ اس ای با اینکه از 3 بخش کاملا متفاوت تشکیل‌شده است اما این بخش‌ها جدایی‌ناپذیر هستند.
ایمنی : وقتی در یک محیط کاری صنعتی قرار است عملیاتی انجام شود یا یک واحد جدید تاسیس شود. حتما باید یک مهندس hse آن را تایید کند و خطرات احتمالی را بررسی کند. در صورت بروز اشتباه مسئولیت کامل آن به عهده‌ی مهندس اچ.اس.ای است. پس متوجه هستید که چقدر مهارت و تکنیک برای این شغل لازم است. یکی از این مهارت‌ها ارزیابی ریسک است که خودش یک مبحث علمی بزرگ است. این مهندس همچنین باید حفاظت کامل از دستگاه‌ها و تجهیزات را برعهده بگیرد و مطابق آن دستورات را صادر کند.
سلامت : حفظ سلامت کارکنان و زیرمجموعه، همچنین کم کردن خطرات محیط کار از وظایف اصلی مهندس اچ اس ای است. این مهندس باید تمامی خطرات موجود در محیط کار مثل الکتریکی، صوتی و… را شناسایی کند و برای از بین بردن آن‌ها راهکار ارائه دهد.
محیط‌زیست : از دیگر مسئولیت‌های مهندس hse حفاظت از محیط‌زیست است. این مهندس باید راهکار‌های تصفیه پسماندهای فاضلابی را بداند و قبل از ورود آن‌ها به طبیعت، خطراتی که برای محیط دارند را به حداقل برساند؛ زیرا اگر پسماندهای محیط‌هایی مثل پالایشگاه بدون پاکسازی وارد طبیعت شوند برای سلامت محیط‌زیست مثل یک سم عمل می‌کنند.
برای اینکه یک سازمان و مؤسسه به همه‌ی اهداف خود برسد باید در تمامی مراحل از مهندس hse نظر بخواهد و راهکارهای گفته شده را عملی کند به‌عنوان‌مثال:
وظایف HSE
HSE
مهم‌ترین وظیفه‌ مدیریت HSE کمک به کارکنان برای مدیریت استرس و حفظ سلامت مطلوب است. به‌این‌ترتیب کارکنان همیشه در محیطی ایمن کار می‌کنند و می‌توانند روی کارشان متمرکز بوده و نقش سازنده‌ای داشته باشند.

اجازه دهید با جزئیات بیشتری به این موضوع بپردازیم:

محل کار ایمن
یکی از الزامات رایج نظارتی HSE، ایجاد شرایطی در محیط کار است که به حفظ سلامت همگان کمک کند. شرکت هم درگیر هزینه‌های مربوط به بیماری و آسیب به کارکنان نمی‌شود.
ایجاد محیط کار ایمن گام نخست برای جلوگیری از بروز حوادث و بیماری‌ها است و می‌تواند برنامه‌های واکنشی و پرهزینه‌ درمان و مشکل را به شیوه‌ی مؤثری کاهش دهد.

استرس
بهزیستی، رفاه یا سلامتی به معنای تجربه‌ شخصی کارکنان در محل کار و تأثیری است که این تجربه روی زندگی آن‌ها می‌گذارد. این مفهوم فراتر از تعادل بین کار و زندگی است؛ چراکه این تعادل با راه‌حل ساده‌ای مانند مدیریت بهتر زمان ایجاد می‌شود ولی در مورد بهزیستی لزوماً این‌طور نیست.
لازم نیست وقت زیادی صرف جستجوی اینترنتی کنید تا متوجه افزایش استرس و خستگی شغلی کارکنان شوید. شاید یکی از دلایل این موضوع صرف‌نظر از مهارت‌های مدیریت زمان، از بین ‌رفتن حریم خصوصی و حرفه‌ای باشد. همین موضوع باعث شده که بعضی از شرکت‌ها، ارسال ایمیل‌های کاری را در ساعات بعد از پایان کار متوقف کنند.
ارتباطات دیجیتال در مشاغل مختلف تنها یکی از نمونه‌هایی است که احتمالاً روی سلامتی اثر بدی دارد. استرس محل کار می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. رفتار‌های نامناسب، رکود شغلی، حجم کاری بیش‌ازاندازه و عدم امنیت شغلی بخشی از این دلایل هستند.
شرکت‌هایی که استرس شدید و خستگی شغلی کارکنانشان را با موفقیت کاهش می‌دهند می‌توانند نیروی کارشان را دوباره درگیر فعالیت کرده و موجب شکوفایی استعداد‌هایشان شوند که این موضوع به نفع کارکنان و کارفرمایان است.

سلامت بهینه
با توجه به اینکه سلامت همه‌ در طول عمر و قبل از بازنشستگی کاهش می‌یابد، مدیریت حفظ سلامت بهینه در محل کار امری ضروری بوده و به همان تعریف فعالیت تجاری پایدار برمی‌گردد.
الزامات HSE
HSE
گزارش سازمان بین‌المللی کار (ILO) نشان می‌دهد که بیش از ۲. ۳ میلیون نفر کارگر در هرسال به‌ دلیل حوادث شغلی یا بیماری‌های مربوط به کار جانشان را از دست می‌دهند. طبق برآورد ILO، هزینه سالیانه‌ اقتصاد جهانی برای حوادث و بیماری‌های شغلی حدود ۳ تریلیون دلار است؛ به همین دلیل باید از بیماری‌ها و حوادث در حین کار پیشگیری شود و به اولویتی حیاتی برای تمام افراد در محیط کار تبدیل شود.
نتایج آموزش کارکنان یا ارائه اطلاعات بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست عبارت‌اند از:
کارگران در حین کار آسیب نمی‌بینند یا خطری آن‌ها را تهدید نمی‌کند.
فرهنگ بهداشت و ایمنی مثبت نهادینه می‌شود و به بهبود سلامت، ایمنی و تندرستی کمک می‌کند.
مدیریت سلامت و ایمنی محل کار بهتر انجام می‌شود.
با کاربرد فناوری پیشرفته و توسعه‌ حرفه‌ای رفاه و بهزیستی تضمین می‌شود.

اجزای اصلی HSE
ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست یا همان HSE از چندین عنصر مرتبط با ید دیگر تشکیل‌شده است، ازجمله:
۱. بهداشت:
بهداشت (Health) که در برخی به آن «سلامت» نیز اطلاق می‌شود بر ارتقای سلامتی جسمی و روانی، پیشگیری از بیماری‌ها و امراض مرتبط با شغل و رسیدگی به خطرات موجود یا احتمالی در محل کار که ممکن است بر سلامت کارکنان تأثیر بگذارد، تمرکز دارد. این مولفه شامل اقداماتی مانند توجه به ارگونومی، برنامه‌های سلامتی= و بهداشت و نظارت بر سلامت شغلی می‌شود.

۲. ایمنی:
هدف از اقدامات ایمنی جلوگیری از حوادث، جراحات و تلفات در محل کار است. این مولفه شامل اجرای شیوه‌نامه‌های ایمنی، انجام ارزیابی ریسک، ارائه آموزش‌های مناسب و حفظ شرایط کار به صورت ایمن است.

۳. محیط‌زیست:
محیط‌زیست به حفاظت و صیانت از محیط طبیعی اطراف محل کار اشاره دارد. این مولفه شامل به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی، مدیریت زباله‌ها، حفظ منابع طبیعی و رعایت مقررات زیست‌محیطی است.

اهداف و استراتژی HSE
اهداف غایی HSE جلوگیری از مرگ، آسیب و بیماری در محل کار با تبدیل‌شدن خود به بخشی از راه‌حل است.
اداره ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست یا HSE بریتانیا در یک سند استراتژی بلندمدت جدید در ژوئن ۲۰۰۹ ده هدف از HSE را در حیطه‌های کلیدی زیر مشخص کرد:
1. بررسی حوادث ناشی از کار و بیماری‌های ناخوشایند و انجام اقدامات اجرایی در صورت لزوم.
2. ترغیب رهبری سازمان به حمایت از اهمیتِ همراه با رویکرد عقل سلیم به سلامت و ایمنی در محل کار.
3. تمرکز بر اهداف اصلی بهداشت، سلامت و ایمنی برای کنترل عناصر خطر‌آفرین و یاری‌رساندن به مدیران برای درک تمایز بین مسائل ایمنی و بهداشت واقعی و انتقادهای بی‌اهمیت یا ناآگاهانه.
4. ترغیب به افزایش شایسته محوری و درنتیجه ارتقاء مدیریت معقول و متناسب ریسک
5. تقویت و ارتقای مشارکت و مشاوره خواستن از کارگران در مسائل مربوط به بهداشت و ایمنی.
6. هدف قرار دادن مسائل کلیدی بهداشت و ایمنی و شناسایی و کار با ارگان‌هایی که بهترین موقعیت را برای کمک به کاهش آسیب/بیماری دارند.
7. تعیین اولویت برای شناسایی فعالیت‌هایی که باعث کاهش قابل توجه مرگ‌ومیر و حوادث می‌شود.
8. کمک به تعداد فزاینده شرکت‌های بزرگ و متوسط در رعایت تعهدات بهداشتی و ایمنی با مدیریت انطباق و سفارشی‌سازی رویکردها و روش‌ها.
9. کاهش احتمال وقوع حوادث فاجعه بار با احتمال وقوع کم اما دارای تأثیر زیاد و حصول اطمینان از حفظ صنایع مهم استراتژیک.
10. در نظر گرفتن مسائل گسترده‌تری که بر بهداشت، سلامت و ایمنی تأثیر می‌گذارند تا عملکرد ایمنی و سلامت را بهبود بخشند.
11. ماژول‌های نرم‌افزار نگهداری و تعمیرات پگاه آفتاب دارای ماژول HSE که بر اساس استاندارد‌‌هایOHSAS18001، ISO 45001 و ISO 14001 پیاده‌سازی‌شده است.

مزایای در اولویت قرار دادن HSE در محیط کار
درک اهمیت و اولویت‌بخشی به HSE در محل کار مزایای متعددی را به همراه دارد، ازجمله:
۱. بهبود سلامتی کارکنان
تمرکز بر یک محیط کاری سالم و ایمن را ترویج می‌کند که منجر به بهبود سلامتی، روحیه و رضایت شغلی کارکنان می‌شود.
۲. کاهش حوادث و سوانح
با اولویت‌بخشی به بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست، سازمان‌ها قادر خواهند بود سوانح، صدمات و حوادث در محل کار را به حداقل برسانند و محیط کار را ایمن‌تر و کارآ‌تر کنند.
۳. انطباق با مقررات
رعایت مقررات و استانداردها به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از جرایم، مشکلات حقوقی و قانونی و آسیب رسی به شهرت خود جلوگیری کنند.
۴. بهبود کارایی و بهره‌وری
محل کاری که ایمن و سالم باشد، زمان ازکارافتادگی ناشی از صدمات یا مبتلا شدن به بیماری در نیروی کار را کاهش داده و درنتیجه بهره‌وری و کارایی را افزایش می‌دهد.
۵. افزایش اعتبار
اولویت دادن به HSE نشان‌دهنده تعهد به شیوه‌های کار مسئولانه و پایدار است و اعتبار و خوش‌نامی سازمان را در بین ذینفعان، مشتریان و جامعه مرتبط با کسب‌و‌کار و عموم مردم افزایش می‌دهد

۶. صرفه‌جویی در هزینه‌ها
مدیریت مؤثر HSE می‌تواند هزینه‌های مرتبط با حوادث محل کار، حق بیمه‌ها و مطالبات مربوط به غرامت نیروی کار را کاهش دهد
سیستم مدیریت HSE چیست؟
سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) چارچوبی جامع است که توسط سازمان‌ها برای پیشگیری، کاهش و حذف اختلالات و خسارات ناشی از حوادث محل کار، قرار گرفتن در معرض ریسک‌ها، مخاطرات و عارضه‌های محیط‌زیستی استفاده می‌شود. علاوه بر این، سیستم مدیریت HSE برای نظارت بر انطباق سازمان با قوانین و استانداردهای مربوطه امری کلیدی است.

۱۲ رکن سیستم مدیریت HSE
اجرای رویه‌های سیستم مدیریت HSE مستلزم برخورداری عناصر کلیدی برای اطمینان از اجرای موفقیت‌آمیز و انطباق با مقررات است. در ادامه به ۱۲ مولفه از این عناصر کلیدی در سیستم مدیریت HSE اشاره می‌کنیم:

۱۲ رکن سیستم مدیریت HSE

۱. کنترل و ابلاغ اسناد ایمنی
سازمان‌ها باید یک سیستم قابل‌اعتماد و کارآمد برای توزیع آخرین شیوه‌نامه‌ها، استانداردهای ایمنی و سایر اسناد کلیدی برای ذینفعان خود داشته باشند. دسترسی آسان به چنین اطلاعاتی باعث کاهش شکاف‌ها خلاء‌های ارتباطی و بهبود وضعیت انطباق با مقررات می‌شود.
برای مثال، دستورالعمل‌های اداره‌های ایمنی و بهداشت شغلی کشوری و نمایش دستورالعمل‌ها و توصیه‌های این‌گونه نهاد‌ها باهدف اطلاع‌رسانی به کارکنان، آن‌ها را از حقوق خود در حیطهٔ قوانین مربوط به ایمنی و بهداشت شغلی آشنا می‌کند. قرار دادن پوسترها و سایر مواد ارتباطی ایمنی در مکان‌هایی که همه بتوانند به‌راحتی آن‌ها را مشاهده کنند، مشوقی برای آگاهی بیشتر کارکنان از این امور و تبعیت از دستورالعمل‌ها در بین آن‌ها است. از سوی دیگر، استفاده از یک پلتفرم دیجیتالی برای ذخیره‌سازی و دسترسی به مستندات و راهنماهای مربوط به سیستم مدیریت HSE در هر سازمان نیز نکته مهمی در مدیریت کارآمد HSE است.

۲. مدیریت ریسک دستورالعمل‌های HSE
یک سیستم موفق مدیریت HSE بر تجزیه‌وتحلیل و مدیریت ریسک باهدف ترویج فرهنگ ایمنی به شیوه‌ای کنش‌گرا و دوراندیش تمرکز دارد، نه اینکه تنها به دنبال رسیدگی به مشکلات و حوادثی که درآن‌واحد به وجود می‌آیند، باشد.
این سیستم همچنین به‌عنوان چتری وسیع می‌تواند شناسایی خطرات، ارزیابی و کنترل آن‌ها را پوشش دهد. برای شناسایی مؤثر خطرات بالقوه مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست یا HSE در محل کار، دانستن این موضوع که اصولاً کارکنان در محیط کار در معرض چه نوع خطراتی هستند، به رهبران و مدیران HSE اجازه می‌دهد تا مراحل بعدی مانند مدیریت تغییر و بهبود مستمر را به درستی تعیین کنند.
۳. برنامه‌ریزی و مدیریت واکنش اضطراری
وجود رویه‌های استاندارد عملیاتی (SOP) در گزارش‌های اضطراری، عملیات‌های نجات و وظایف پزشکی و درمانی به جلوگیری از ایجاد هراس‌های بیش‌ازحد در زمان وقوع حوادث بی‌سابقه کمک می‌کند. هدف دستورالعمل‌ها و راهنماهای بالادستی در مورد آمادگی و واکنش اضطراری، کمک به کارفرمایان برای آموزش و آماده‌سازی کارکنان خود و اطمینان از مجهز شدن آن‌ها به دانش و تجهیزات لازم برای مقابله مؤثر با شرایط اضطراری است.
۴. سیستم مستندات
وقتی از پایداری یک سیستم مدیریت HSE کارآمد با ثبت درست سوابق در آن می‌شود، هیچ مولفه‌ای بهتر از یک فرایند مدیریت صحیح به این موضوع کمک نمی‌کند. کارآمد بودن سیستم مستندات درون یک سیستم HSE به نحوه مستندسازی و سازماندهی به هر برنامه، خط مشی‌ها و مجموعه‌ای از استانداردها مربوط می‌شود. هنگامی‌که سازمان نیاز به انجام بازرسی‌های داخلی و نظارت منظم دارد، عدم وجود جزئیات کافی در سوابق، کمبود جلسات آموزشی و خلاء در مقررات کلیدی، ازجمله عواملی هستند که مدیران HSE باید به آن‌ها توجه کافی داشته باشند.