نگارش در انتشارات کتاب دانشگاهی به چه صورت انجام می گیرد ؟
مقدمه :
نگارش و چاپ کتاب ، یکی از رایج ترین روش های امروزی و تا حدودی ساده ترین روش نسبت به چاپ مقالات می باشد و افرادی که تا حدی توانایی و تخصص لازم را در این زمینه در خود می یابند ، به سراغ این روش می روند . نگارش و چاپ کتاب دانشگاهی ، یکی از روش هایی است که اعتبار و جایگاه نویسندگان و ناشران را مشخص می نماید چرا که چاپ این نوع کتاب ها نیازمند یک زمینه علمی معتبر و بسیار قوی می باشد و تنها داشتن مدرک تحصیلی برای این کار کافی نمی باشد بلکه افراد باید با نحوه تحلیل و گرد آوری اطلاعات علمی در زمینه مورد نظر تخصص لازم را داشته باشند .
در این مقاله از سایت هورین با نحوه نگارش کتاب دانشگاهی و انواع روش های آن آشنا می شویم .
نحوه و اصول نگارش کتاب دانشگاهی :
قبل از شروع هرکاری افراد باید هدف اصلی از انجام کار خود را به طور دقیق مشخص نمایند تا بر حسب آن هدف به ادامه کار خود بپردازند . چاپ و نگارش کتاب یکی از کارهایی است که علاوه بر این که به تخصص لازم و بالایی نیازمند می باشد ، دقت و خلاقیت فرد نیز در آن مداخله دارد . نگارش کتاب دانشگاهی با نگارش کتاب هایی مانند کتاب های کودکان ، تخیلی و افسانه ای متفاوت می باشد چرا که این نوع کتاب ها یکی از عوامل موثر و دخیل در امر آموزش می باشند و در نگارش آن ها می بایست بسیار دقت شود . نکته مورد نظر در نگارش کتاب دانشگاهی این است که ناشران و نویسندگان می بایست از دخالت دادن تعصبات و احساسات شخصی خود در هنگام نگارش کتاب جلوگیری نمایند .
برای نگارش کتاب دانشگاهی باید مراحلی طی شود که می توان این مراحل به شرح زیر بیان نمود :
1 . اولین مرحله برای نگارش کتاب دانشگاهی این است که قبل از هرچیزی می بایست مطالبی که قرار است به چاپ برسانیم مورد تایید اساتید و صاحب نظران برسد .
2 . در صورت تایید مطالب به رفع اشکالات نگارشی و علمی آن پرداخته شود .
3 . در سومین مرحله از مراحل نگارش کتاب دانشگاهی و پس از طی دو مرحله قبل به تالیف کتاب می پردازیم.
4 . از دیگر مراحل ، تحویل مطالب تالیف شده برای ویراستاری است که توسط افراد متخصص انجام می گیرد و این مرحله مهمترین مرحله نگارش کتاب دانشگاهی می باشد .
5 . مرحله پنجم نگارش کتاب دانشگاهی ، انتخاب ناشر مناسب برای چاپ کتاب خود می باشد که در این مرحله می توان تمام کارهای صفحه آرایی و نوع جلدهای به کار رفته را به ناشران انتخاب شده واگذار نمود .
6 . در هنگام انتخاب ناشران برای چاپ کتاب خود ، می بایست به سراغ ناشرانی برویم که سابقه علمی درخشانی داشته باشند و تعداد کتاب های بیشتری را به چاپ رسانده باشند که این عامل خود میزان اعتبار ناشر را تعیین می نماید .
حرف آخر :
چاپ و نگارش کتاب دانشگاهی ، یکی از مهمترین نگارش ها می باشد که نویسندگان می توانند برای این کار هم از مقالات و پایان نامه های خود استفاده نمایند و هم اینکه به سراغ ترجمه ی نسخه های اصلی ( انگلیسی) بروند و به کمک ناشران متخصص و با تجربه به چاپ کتاب های خود بپردازند . نگارش کتاب دانشگاهی ، علاوه بر اینکه جایگاه علمی نویسندگان و ناشران را مشخص می کند ، می تواند یک امتیاز خوب برای افرادی که قصد ادامه تحصیل در مقطع دکترا را دارند ، باشد . علاوه بر تمام آنچه گفته شد ، هزینه نگارش کتاب دانشگاهی با دیگر کتاب ها ( ادبی ، تخیلی و کودکانه ) متفاوت می باشد .
مراحل نگارش:
- انتخاب موضوع:
انتخاب موضوع مناسب اولین قدم در نگارش کتاب دانشگاهی است. موضوع کتاب باید با توجه به تخصص و علایق نویسنده، نیازهای جامعه دانشگاهی و همچنین خطوط کلی انتشارات انتخاب شود.
- مطالعه و تحقیق:
پس از انتخاب موضوع، نویسنده باید به مطالعه و تحقیق جامع در زمینه مورد نظر بپردازد. این کار به منظور جمع آوری اطلاعات لازم و آشنایی با منابع و مراجع مرتبط انجام می شود.
- تدوین طرح کلی:
پس از انجام مطالعات لازم، نویسنده باید طرح کلی کتاب را تدوین کند. این طرح شامل فهرست مطالب، سرفصل ها و عناوین فرعی هر فصل می باشد.
- نگارش متن:
در این مرحله، نویسنده به نگارش متن اصلی کتاب بر اساس طرح کلی تدوین شده می پردازد. در نگارش متن باید به اصول نگارش علمی، وضوح و انسجام مطالب، و استفاده از منابع معتبر توجه شود.
- ویراستاری:
پس از نگارش متن، ویراستاری علمی و ادبی متن ضروری است. ویراستاری علمی به منظور رفع اشکالات علمی و محتوایی متن و ویراستاری ادبی به منظور رفع اشکالات نگارشی و زبانی انجام می شود.
- داوری:
پس از ویراستاری، کتاب برای داوری به چند تن از متخصصان در رشته مربوطه ارسال می شود. داوران با بررسی دقیق کتاب، نظرات خود را در مورد محتوای علمی، نگارش و سایر موارد به انتشارات ارائه می دهند.
- اصلاحات:
پس از دریافت نظرات داوران، نویسنده موظف است تا اصلاحات لازم را در متن کتاب اعمال کند.
- چاپ و نشر:
پس از انجام اصلاحات نهایی، کتاب برای چاپ و نشر آماده می شود. انتشارات کتاب دانشگاهی با استفاده از بهترین روش های چاپ و نشر، کتاب را در اختیار جامعه دانشگاهی قرار می دهد.
نکات مهم:
- در نگارش کتاب دانشگاهی باید به اصول نگارش علمی، وضوح و انسجام مطالب، و استفاده از منابع معتبر توجه شود.
- قبل از نگارش کتاب، لازم است تا از قوانین و مقررات انتشارات مربوطه اطلاع حاصل شود.
- رعایت نظم و انضباط در نگارش و تعهد به زمان بندی ارائه شده از سوی انتشارات، از عوامل مهم در موفقیت فرآیند نگارش کتاب می باشد.
با رعایت این مراحل و نکات می توان کتابی با کیفیت علمی بالا و قابل قبول برای انتشارات کتاب دانشگاهی نگارش کرد.
علاوه بر موارد ذکر شده، در نگارش کتاب دانشگاهی به موارد زیر نیز باید توجه شود:
- استفاده از تصاویر، نمودارها و جداول به منظور تفهیم بهتر مطالب
- ارائه نمونه سوالات و تمرینات در انتهای هر فصل
- ارائه فهرست منابع و مراجع
با رعایت این نکات می توان کتابی جامع و مفید برای استفاده دانشجویان و اساتید ارائه کرد.
در نهایت، لازم است از تلاش و زحمات تمامی نویسندگان و مترجمانی که در ارتقای سطح علمی جامعه دانشگاهی از طریق نگارش و ترجمه کتاب های دانشگاهی تلاش می کنند، تقدیر و تشکر به عمل آید.
