کتاب گام به گام تا معلم شدن

فهرست
عنوان صفحه
مقدمه 11
فصـل اول 17
تجارب معلمی من 17
تجارب من پیش از ورود به دانشگاه فرهنگیان 17
دوران ابتدایی 18
دوران راهنمایی 19
دوران دبیرستان 20
کنکور 20
تجارب عملی و عینی من در دوران تحصیل در دانشگاه فرهنگیان 21
کارورزی، اولین تجربه ی معلمی من 24
کارورزی 1 24
کارورزی 2 25
کارورزی 3 26
کارورزی 4 27
درس هایی که از معلم آموختم 28
درس هایی از دانش آموزان 29
فصـل دوم 31
تبیین و تشریح معلمی خود در آینده 31
باورهای دانشجو در حوزه یادگیری و آموزش 31
ثرندایک 32
گاتری 33
هال 33
اسکینر 34
نظریه ی گشتالت 34
پیاژه 35
بندورا 36
نورمن 36
اصول و نظریه های مورد اهتمام در رویکرد آینده شغلی ام 36
روش های نوین ارزشیابی دانش آموزان 38
1. از طرح سوالات بله خیر خودداری کنید. 38
2. از دانش آموزان بازخورد بگیرید. 38
3. کوئیز بگیرید. 38
4. از دانش آموزان بخواهید مطالب را جمع بندی کنند. 38
5. از علائم و اشارات دستی استفاده کنید. 38
6. کارت های پاسخ 39
7. تکنیک چهارگوشه 39
8. تفکر یک نفره، تبادل دو نفره، اشتراک با جمع 39
9. سرود خوانی 39
10. کوئیز یک سواله 40
11. هم اندیشی سقراطی 40
12. روش سه دو یک 40
13. جواب فوری 40
14. انعکاس در نوشته ها 41
15. ارزشیابی تکوینی به صورت کتبی 41
16. بررسی اشکالات 41
17. نکات قیاسی 41
18. تکرار و تمرین 41
19. استفاده از تنوع 42
20. ایجاد کارایی و کاربردپذیری 42
21. آموزش همسالان 42
آرمان ها و ایده آل های راهبردی من در معلمی 42
آسیب شناسی شغل معلمی 44
نتیجه گیری 46
پیوست 49
منـابع و مآخـذ 59
منابع فارسی 59

 

 

 

روش های نوین ارزشیابی دانش آموزان

1. از طرح سوالات بله خیر خودداری کنید.

یکی از روش های ارزشیابی دانش آموزان این است که از طرح سوالات بله خیر مثل آیا این معنا و مفهوم دارد؟ پرهیز کنید. در پاسخ به این سوالات دانش آموزان جواب بلی می دهند. برای اینکه دانش بتوانند ایده های شما را به خوبی دریافت کنند از سوالات جهت دار استفاده کنید تا دانش آموزان بتوانند از دانش قبلی خود استفاده کنند. (برادران، 1390، ص 1)

2. از دانش آموزان بازخورد بگیرید.

در مدت 5 دقیقه پایانی کلاس از دانش آموزان بخواهید مطالب تدریس شده را بازگو کنند و آنچه را فراگرفته اند بر روی کاغذ بنویسند. سپس از آنها بپرسید که چگونه این مطلب یا مهارت را در یک محیط عملی به کار خواهند گرفت. (برادران، 1390، ص 1)

3. کوئیز بگیرید.

برای درک و تفهیم بهتر مطالب در پایان هر کلاس امتحانی کوتاه بگیرید. (برادران، 1390، ص 1)

4. از دانش آموزان بخواهید مطالب را جمع بندی کنند.

جمع بندی مطالب توسط دانش آموز یکی از ساده ترین روش های ارزشیابی دانش آموزان به شمار می رود. (برادران، 1390، ص 1)

5. از علائم و اشارات دستی استفاده کنید.

برای رتبه دهی یا بررسی میزان درک محتوا توسط دانش آموز؛ می توان از اشارات دستی استفاده کرد. دانش آموزان با استفاده از 5 انگشت خود علامت دهی می کنند؛ مثلا نشان دادن 5 انگشت می تواند به معنای حداکثر یادگیری و 1 انگشت به معنای کمترین سطح یادگیری مطلب باشد. این روش مستلزم مشارکت همه دانش آموزان بوده و به معلم امکان می دهد یادگیری را بررسی کند. (برادران، 1390، ص  2)

 

6. کارت های پاسخ

از کارت های نمایه، وایت بورد، تخته های مغناطیسی و مواردی از این قبیل را می توان برای نشان دادن پاسخ دانش آموزان به سوالات مطرح شده توسط معلم استفاده کرد. معلم با به کارگیری این ابزارها می تواند پاسخ های ارائه شده توسط هر دانش آموز را در حین تدریس یادداشت کند. (برادران، 1390، ص  2)

7. تکنیک چهارگوشه

روش چهارگوشه یک تصویر فوری و ساده را از درک و فهم دانش آموز ارائه کرده و به دانش آموز فرصت حرکت و جابه جایی می دهد به طوری که در همان حال معلم بتواند یادگیری وی را مورد ارزیابی و نظارت قرار دهد. معلم سوال یا جمله ای را طرح می کند. سپس دانش آموزان به سمت یکی از چهار کنج کلاس حرکت می کنند تا بدین وسیله پاسخ خود را نشان دهند. هر کنج کلاس می تواند معنای خاص خود را داشته باشد؛ مثلا: کاملا موافقم تا حدی موافقم، مطمئن نیستم، کاملا مخالفم. (برادران، 1390، ص 2)

8. تفکر یک نفره، تبادل دو نفره، اشتراک با جمع

به دانش آموزان چند دقیقه فرصت دهید که درباره سوال طرح شده فکر کنند. سپس از آنها بخواهید با فرد کناری خود افکارشان را باهم مبادله کنند؛ در نهایت به آنها بگویید آموخته های خود را با کل کلاس به اشتراک بگذارند. (برادران، 1390، ص 2)

9. سرود خوانی

دانش آموزان متن را علامت گذاری می کنند تا یک مفهوم خاص را شناسایی کنند و با بلند خوانی متن علامت گذاری شده هم صدا با معلم با سایر دانش آموزان هم آهنگ شوند. این استراتژی به دانش آموزان کمک می کند شیوایی و روان خوانی خود را بهبود بخشیده بین خواندن سوالات و جملات تفاوت قائل شوند و جمله بندی، تعیین آهنگ حرکت و مکالمه کردن را تمرین کنند. (برادران، 1390، ص  3)

10. کوئیز یک سواله

یک سوال تک منظوره با هدف خاص را مطرح کنید که در عرض یکی دو دقیقه دانش آموز بتواند جواب آن را بدهد. شما می توانید پاسخ های مکتوب را به سرعت رصد کرده و یادگیری دانش آموزان را ارزیابی کنید. (برادران، 1390، ص 3)

11. هم اندیشی سقراطی

دانش آموزان از یکدیگر سوالاتی را راجع به یک موضوع خاص می پرسند. این سوالات باعث در گرفتن یک گفتگو میان آنها می شود که با یک سری پاسخ ها و سوالات دیگر ادامه می یابد. دانش آموزان یاد می گیرند که چطور سوالاتی را طراحی کنند که مسائل مربوطه را حل و فصل کرده و بدین وسیله روند مباحثات خود را هموار کرده و به درک جدیدی برسند. (برادران، 1390، ص 3)

12. روش سه دو یک

دانش آموزان با پاسخ دادن به موارد زیر در پایان درس آنچه را که فراگرفته اند مجددا مورد بررسی و تامل قرار می دهند:

1. سوالاتی که در ذهن دارند.
2. چیزهایی که می خواهند بیشتر درباره آن بدانند
3. چیزهایی که از درس شما یاد گرفته اند.

مرور این موارد انگیزه دانش آموز را نسبت به درس برانگیخته و به پردازش یادگیری کمک می کند. (برادران، 1390، ص  3)

13. جواب فوری

دانش آموزان باید در یک زمان کوتاه، جواب کوتاهی را برای یک سوال بنویسند. معلمان پاسخ های آنان را به عنوان یک بلیط خروج از کلاس جمع آوری می کنند تا با استفاده از آن درک و فهم دانش آموزان را از مفهوم تدریس شده مورد بررسی قرار دهند. این تمرین بلافاصله چند ایده به وجود می آورد که بعدا می توان آنها را به یک متن طولانی تر تبدیل کرد. (برادران، 1390، ص 4)

14. انعکاس در نوشته ها

دانش آموزان برداشت های خود را از یک درس یادداشت می کنند؛ مثلا چه چیزی یاد گرفته اند، چه چیزی برای آنها مشکل ساز شده است، چه استراتژی هایی به نظر آنان مفید بوده است و سایر موارد مربوط به درس. معلم با خواندن این نوشته ها می تواند به اشکالات و نقاط ضعف و موفقیت های دانش آموزان پی ببرد. (برادران، 1390، ص 4)

15. ارزشیابی تکوینی به صورت کتبی

هر یک از دانش آموزان به صورت انفرادی به آزمون های تکوینی راجع به مطالب فراگرفته شده در درس به صورت کتبی پاسخ می دهند. معلم نتایج آزمون را جمع بندی می کند تا پیشرفت فردی دانش آموزان را رصد کند و دستورات بعدی را به آنها ابلاغ کند. در این روش دانش آموز و معلم به طور هم زمان بررسی می کنند که آیا دانش آموز دانش و مهارت مربوطه را کسب کرده است یا خیر. این یک ارزشیابی تکوینی است. از این رو در آن نمره مدنظر نیست. (برادران، 1390، ص 4)

16. بررسی اشکالات

گوشزد کردن به دانش آموزان درباره اشتباهات رایج و قابل پیش بینی در رابطه با مفاهیم تدریس شده. در این خصوص نظرات و دلایل موافقت یا مخالفت آنها را جویا شوید. (برادران، 1390، ص 4)

17. نکات قیاسی

هر از چند گاهی برای دانش آموزان یک نکته قیاسی بیان کنید: «مفهومی که به آن پرداختیم شبیه …است چون…». (برادران، 1390، ص 5)

18. تکرار و تمرین

یکی از ساده ترین روش های ارزشیابی از آموخته های دانش آموز این است که در هر درس حداقل سه بار یادگیری دانش آموز را بسنجید. (برادران، 1390، ص 5)

19. استفاده از تنوع

معلمان باید از چند تکنیک فردی و گروهی مختلف برای چک کردن یادگیری دانش آموز استفاده کنند تا دقیقا متوجه شوند که هر دانش آموز چه چیزی را فرا گرفته است. این بدان معنا است که در یک کلاس نباید یک تکنیک را برای چندبار تکرار کرد. (برادران، 1390، ص  5)

20. ایجاد کارایی و کاربردپذیری

آزمون اصلی این است که ببینید آیا می توانید درس خود را با اطلاعات به دست آمده از بررسی های انجام شده در خصوص یادگیری دانش آموز تطبیق داده و آن را ادامه دهید؟ یا لازم است تدریس خود را متوقف کرده و از اول شروع کنید؟ چنددانش آموز را به مدت سه دقیقه کنار می کشید تا مطلب را از ابتدا تدریس کنند یا اینکه درس خود را ادامه خواهید داد؟ (برادران، 1390، ص 5)

21. آموزش همسالان

از میان همه روش های ارزشیابی از آموخته های دانش آموز شاید دقیق ترین راه این باشد که از یک دانش آموز بخواهیم آموخته های خود را به دیگری نیز آموزش دهد. اگر بتواند این کار را با موفقیت انجام دهد معلوم می شود که درس را به خوبی فراگرفته است.  (برادران، 1390، ص 5)

آرمان ها و ایده آل های راهبردی من در معلمی

گاهی با خود فکر می کنم که واقعا یک مدرسه ی خوب بجز کادر مجرب چه چیزهای دیگری باید داشته باشد؟ وقتی دانش آموز بودم همیشه دوست داشتم مثل بچه های روستا مدرسه مان در جایی بود که اطرافش جنگل بود یا نزدیک رودخانه بود اما خب در زندگی شهری تصور این محیط ها به دور از واقعیت است.

دوست داشتم حداقل رنگ کلاس و دیوارهای مدرسه شادتر بود تا روحیه مان عوض شود و درس را  با حس خوب یاد بگیریم اما دریغ که مدیر مدرسه به رنگ های کرم، خاکستری یا سبز تیره که بیمارستان را بیشتر به یاد می آورد تا مدرسه بیشتر بها می داد.

رنگ های روپوشمان یا قهوه ای بود یا کرم در بهترین حالت سبز صدری. هیچ خلاقیتی در طراحی آن نبود. جنس شان اغلب از پارچه های زمختی بود که یاد آور پارچه های کنفی و گونی مانند بود.

حیاط مدرسه ابتدایی مان را به یاد دارم کوچک بود اما خوش رنگ. کوچکی اش همیشه دردسر ساز بود اگر شروع به توپ بازی می کردیم یکی را باید مسئول جمع آوری توپ از کوچه می کردیم.

شاید با خودتان فکر کنید این مسائل خیلی کم اهمیت اند اما نه واقعا در روحیه دانش آموزان تاثیر داشت و دارد. من اگر روزی مدیر مدرسه ای شوم به این مسائل توجه خواهم کرد یا حتی به عنوان معلم مدرسه تغییراتی را به مدیر پیشنهاد خواهم داد. شاید نتوانم جنگل و رودخانه را برای بچه ها بیاورم اما حس آن را که می توانم.

شغل دبیری می تواند واقعا دلچسب و جذاب باشد به شرطی که معلم درسی را که می دهد و از همه بالاتر دانش آموزانش را دوست داشته باشد واگرنه هر روز صبح که از خواب بیدار می شود انگار که دو وزنه 100 کیلویی بر پاهایش بسته اند و هنوز کلاس را شروع نکرده دوست دارد زودتر به پایان برسد.

من همیشه تصوری که از معلم ایده آل در ذهن داشتم این بود که او باید همیشه مرتب و خوش پوش باشد، از لحاظ علمی همیشه به روز و از نظر اخلاقی آرام در عین حال گاهی اوقات شوخ طبع.

من هم اولین روز تدریسم را با این تصویر ذهنی شروع خواهم کرد. دانش آموزانم را دوست خواهم داشت و در غم و شادی هایشان شریک خواهم شد. همیشه به آنان خواهم گفت که مایه افتخار من هستند و به دید یک انسانی که ممکن الخطاست به آن ها می نگرم. به همه ی آن ها خواهم گفت وقت برای شیطانی و تفریح زیاد است اما همین مقداری را که در کلاس هستید را با جان و دل باشید.

همه ی شما به دانشگاه نخواهید رفت شاید از بی علاقگی شاید هم از بی عدالتی اما همیشه این را به یاد داشته باشد هر جا که هستید و هر شغلی را که بر می گزینید در آن بهترین باشید. انسان ها همیشه با تحصیلات به آرزوهایشان نمی رسند گاهی بدون آن هم می شود پس خود را ننگ جامعه ندانید.

همیشه بین افکار خوب و بد افکار مثبت را انتخاب کنید. صبح که از پنجره ی اتاق تان آفتاب به شما سلام می کند خدا را برای دیدن یک روز دیگر و بودن در کنار خانواده خود شکر کنید حتی اگر در وضعیت خانوادگی خوبی نیستید؛ همین قدر که پدر و مادری دارید که دوستتان دارند و خواهر و برادری که خوراکی هایشان را با شما  سهیم می شوند باید سپاس گذار باشید.

همه ی آدم های موفق از خانواده های مرفه وارد جامعه نشده اند پس بدانید حال امروزتان دلیل بر داشتن آینده ی تاریک نیست. همه ی ما ستاره ای دنباله دار در آسمان داریم که روزی خود را نشان می دهد و ما را دنبال خود می برد فقط باید زمان مناسبش برسد.

به آن ها خواهم گفت دوست دارم روزی که بازنشسته می شوم و آلبوم خاطراتم را ورق می زنم از همه ی شما چهره های خندانتان را بیاد بیاورم و با خود فکر کنم الان در شرایطی هستید که همیشه آرزویش را داشتید و در آخر اینکه هیچ وقت از زندگی ام حذف نمی شوید و همیشه برایتان آرزوی سلامتی و شادی خواهم داشت.