کتاب کودک کلاس اولی و خانواده

فهرست
عنوان  ………………………………………………………………………………….. صفحه
فصل اول روابط والدین وفرزندان ………………………………………………………… 2
غول را بکشید …………………………………………………………………………….. 2
چراغ های اضطراب خاموش ………………………………………………………………. 9
گفتگو با کلاس اولی ها …………………………………………………………………… 0
نکات کاربردی برای روز اول ……………………………………………………………… 7
بایدها و نباید های روز اول مدرسه ……………………………………………………….. 2
راهکار برای اینکه فرزندتان بدون استرس به محیط مدرسه عادت کند ………………….. 9
فصل دوم کلاس اولی ها )ویژگی ها،مشکلات و راهکارهای موثر( ……………………… 29
کلاس اولی ها” ……………………………………………………………………….. 29
مهم ترین اصول و تربیت آموزش کودکان بین 2 تا 21 سال …………………………… 20
مدرسه، اولین فعالیت رسمی اجتماعی …………………………………………………. 22
بعضی از ویژگی های کلاس اولی ها: ……………………………………………………. 22
ترس کودک: ……………………………………………………………………………. 29
سخت گیری در انجام تکالیف مدرسه ………………………………………………….. 29
اضطراب جدایی …………………………………………………………………………. 28
مشکلات روان تنی : …………………………………………………………………….. 28
مشکلات تغذیه ای: ……………………………………………………………………… 28
مشکلات خواب: …………………………………………………………………………. 21
راهکارهایی جهت آماده سازی کودکان برای ورود به مدرسه: ………………………….. 21
اصول ارتباطی …………………………………………………………………………… 22
رفتار های تقویت کننده: ……………………………………………………………….. 22
آشنایی و سازگاری با مدرسه: …………………………………………………………… 20
انتظارات نابجا: ………………………………………………………………………….. 20
تبادل اطلاعات: ………………………………………………………………………….. 27
کمک به حل مساله: …………………………………………………………………….. 27
سخنی با آموزگار: ……………………………………………………………………….. 22
شناسایی کودک و تبدیل کلاس به محیطی شاد: ………………………………………. 25
فصل سوم هیچ کودک 2 ساله ای مثل کودک شما نیست …………………………….. 92
هیچ کودک 2 ساله ای مثل کودک شما نیست ……………………………………….. 92
کنجکاوی کلید یادگیری بیشتر است …………………………………………………… 99
رشد خلاقیت ……………………………………………………………………………. 97
نظریه ی اریک اریکسون ………………………………………………………………… 97
گذری بر مراحل سه گانه تربیت فرزند از لحاظ مذهبی ………………………………… 02
•دوره اول تربیت: از تولد تا هفت سالگی؛ دوران سیادت ……………………………….. 09
دوره دوم تربیت: از 5 تا 20 سالگی؛ دوران تأدیب و آموزش …………………………… 09
•تربیت جنسی کودک ………………………………………………………………….. 72
فصل چهارم رفتار طبیعی کودک ۷ ساله چگونه است؟ ………………………. 7۷
رفتار طبیعی کودک 5 ساله چگونه است؟ ……………………………………………. 75
•رفتار فیزیکی …………………………………………………………………………… 75
•رفتار اجتماعی …………………………………………………………………………. 79
•رفتار شناختی …………………………………………………………………………. 79
•رفتار احساسی …………………………………………………………………………. 79
چگونه می توانیم کنترل خشم را به کودکان خود آموزش دهیم؟ ……………………… 21
لجبازی کودکان …………………………………………………………………………. 22
علل لجبازی کودکان و نحوه برخورد با آن ……………………………………………… 22
راهکارهای کلیدی برای مقابله با لجبازی کودکان ………………………………………. 22
لجبازی چیست؟ ………………………………………………………………………… 25
راه حل های موثر مقابله با لجبازی کودکان ……………………………………………. 52
به کودک میدان دهید)استقلال( ……………………………………………………………. 17
دادن حق انتخاب به کودک ……………………………………………………………….. 17
عجله و شتاب زدگی جواب نمی دهد …………………………………………………….. 17
عدم توجه و نادیده گرفتن …………………………………………………………………. 17
برقراری آرامش و امنیت در خانواده …………………………………………………….. 17
راهنمایی ”آری ” اما دخالت “خیر” ……………………………………………………… 17
عدم لجبازی والدین ……………………………………………………………………….. 17
روش تقویت رفتار ناهمسان …………………………………………………………….. 52
رژیم غذایي مناسب ……………………………………………………………………….. 17
مراجعه به مشاور …………………………………………………………………………. 11
آیا لجبازی کودکان از علائم ابتلای آنها به افسردگی است؟ …………………………….. 59
تعاریف پرخاشگری ……………………………………………………………………… 91
تغییرات رشدی …………………………………………………………………………. 92
ثبات پرخاشگری ………………………………………………………………………… 92
ادراک مقاصد دیگران و رفتار پرخاشگرانه ………………………………………………. 92
تفاوت های جنسیتی ……………………………………………………………………. 99
الگوی خانواده و پرخاشگری …………………………………………………………….. 90
خصیصه های ذاتی ……………………………………………………………………… 92
مراحل رشد …………………………………………………………………………….. 92
جنسیت: ……………………………………………………………………………………. 71
زندگی خانوادگی ………………………………………………………………………….. 71
با کودکان پرخاشگر چگونه رفتار کنیم …………………………………………………. 95
انواع پرخاشگری ………………………………………………………………………… 99
پرخاشگري خصمانه: …………………………………………………………………….. 77
پرخاشگري وسیله اي: ……………………………………………………………………. 77
علل خشونت و پرخاشگری در کودکان : ……………………………………………….. 98
نتیجه گیری …………………………………………………………………………….. 89
الگوهای پرخاشگری در کودکان ………………………………………………………… 87
چرا فرزندم با خشونت رفتار می کند ؟ …………………………………………………. 87
کودکان و خشونت در تلویزیون …………………………………………………………. 85
کودکان ناسزاگو ……………………………………………………………………….. 212
بد دهنی کودکان ……………………………………………………………………… 217
بد دهني در عقب افتادگي عقلاني: ……………………………………………………… 707
تقویت حافظه ی دیداری ……………………………………………………………… 222
تمرین های مناسب برای رفع اختلالات نوشتاری ……………………………………… 777
فصل پنجم متن زیبا برای کلاس اولی ها ……………………………………… 119
متن زیبا برای کلاس اولی ها ……………………………………………………….. 119

کلاس اولی ها”

ویژگیها، مشکلات و راهکار های موثر

• آیا شما هم ،فرزند کلاس اولی دارید؟
• آیا ،در این چند هفته که دلبندتان وارد مدرسه شده،رفتارهای متفاوتی از خود نشان می دهد؟
• آیا می خواهید بدانید،تا چه حد این رفتارها طبیعی هستند؟
• آیا دغدغه این را دارید که در این وضعیت به کودکتان کمک کنید؟
• آیا فرزندتان در انجام تکالیف همکاری می کند؟

در صورتیکه ، به دنبال پاسخ به این سوالات هستید ، می توانیم به شما توصیه کنیم با خواندن مطالب زیر به دنبال پاسخدهی به پرسشهایتان باشید.

از نظر روانشناسی همواره اولی بودن و کسب تجربه در آغاز هر کاری از یکسو انسان را با فشارهای روحی و روانی مواجه می سازد و از سوی دیگر موفقیت در آن، چنان لذت بخش است که طعم و خاطره آن تا ابد در ذهن باقی می ماند. اولین ورود به مدرسه، برای کودکی که در دامن پر مهر و محبت خانواده پرورش یافته سرشار از دلهره ی ناشناخته تلخ و شیرین است.البته این دلهره و اضطراب در خانواده های جوانی که اولین فرزندشان را راهی مدرسه می نمایند بیشتر است.از آنجایی که رشد و تربیت سازنده، بدون برخورداری از فرصت های مناسب ،غیر ممکن است، هر چه این فرصت ها زودتر و با کیفیت بهتری فراهم شوند،رشد و کسب مهارت کودک نیز،آسانتر خواهد بود و کودک با ورود به مدرسه  علاوه بر کسب دانش،به تربیت و روابط اجتماعی مطلوب تر دست خواهد یافت.

مهم ترین اصول و تربیت آموزش کودکان بین 6 تا 10 سال

شما که در حال خواندن این مطالب هستید،حتمن با کودکانی در بازه ی سنی 6 تا 10 سال سرو کار داشته اید.در ادامه با ما همراه باشید تا با اصول تربیتی و آموزشی کودکان بین 6 تا 10 سال آشنا شویم.

کودکان در هر برهه ای از زندگی خود خصوصیات رفتاری ویژه ای از خود نشان می دهند که این موضوع با توجه به شرایط خانوادگی و دوران رشد آنها متناسب است.اما بعضی از دورهای سنی اهمیت ویژه تری دارند.یکی از مهم ترین دوره های زندگی افراد،سن 6 تا 10 سال است که آغاز جدی دوران یادگیری و فاصله گرفتن از دوران قلبی است.

کودکان در سن 6 تا 10 سال میتوانند بهتر از ذهن خود استفاده کرده  وکارهای بیشتری را عینی سازی کنند.از همین رو بر اساس اصول و تربیت آموزش کودکان بین 6 تا 10 سال که سال های دبستان را پشت سر می گذارند،آموزش ها می توان شکل واقعی تر به خود بگیرد و از فرضیه ها و مسائل واقعی تر برای آموزش استفاده کرد.

یکی دیگر از ویژگی های سنی 6 تا 10 سال این است که کودک از خود محوری خارج شده و یاد گیری جمعی را می آموزد.در نتیجه رفتار جدیدی در جمع نشان می دهد و دوست دارد همیشه اول باشد.بنابراین از این حس رقابت و کار گروهی می تواند برای آموزش بهتراستفاده کرد.

یکی دیگر از مشخصات این گروه سنی که به اصول و تربیت و آموزش کودکان بین 6 تا 10 سال کمک می کند،موضوع الگو پذیری جدی و مسئولیت پذیر است.از این رو می توان با الگو سازی مناسب و سپردن مسئولیت های کوچک،شرایط آموزشی بهتری را فراهم کرد.

اما در بازه ی سنی 6 تا 10 سال ،کودکان از توانایی های بیشتر مغز خود استفاده کرد و می تواند یک موضوع را از جنبه های مختلفی بررسی کنند. در این دوره با صفات مختلف آشنا می شوند.بنابراین می توان موضوعات آموزشی را زیبا تر و جذاب تر به آنها منتقل کرد.

سوم دبستان علاقه شدیدی به یادگیری دارند وتلاش می کنند بیش از نوشتن ،مشغول صحبت کردن باشند.از همین رو خیلی دوست دارند توانایی پاسخ دادن خود را نشان دهند.

یکی از مهم ترین دوران زندگی کودکان در سنین 6 تا 10سالگی است که بیشترین تغییرات رفتاری را نسبت به سال های قبل و بعد نشان دهند.شاید کوتاهی در این بخش سرنوشت آتی آنها در زندگی را دستخوش تغییرات ناخوشایندی کند.

مدرسه، اولین فعالیت رسمی اجتماعی

تربیت کودکان در هفت سال اول زندگی در درون خانواده به اندازه ای مهم و تاثیر گذار است که در گذشت زمان،کمتر می تواند رفتارها و نگرش هایی را که با وجود کودک آمیخته شده تغییر دهد، در حالی که در هفت سال دوم،میزان شرکت فعال کودکان در کارهای گروهی موجب رشد و توانمندی  تربیتی و اجتماعی آنان می شود.

بعضی از ویژگی های کلاس اولی ها:

در کلاس اولی ها یک سری ویژگی های نسبتا مشترک دیده می شود که در بدو ورود به مدرسه و شروع سال تحصیلی نمایان می شوند؛از جمله:

• 1) معمولا دست خود را زیر سر می گذارند،دراز می کشند و مشق می نویسند.
• 2) دوست دارند مداد خود را اینقدر بتراشد تا ” نوک تیز ” شوند.
• 3) دوست دارند برای نزدیکان،خصوصا والدین توضیحات کلامی بیشتری بدهد.
• 4) در برخورد با مشکلات ،به جای گرفتن حق خود غرغر کنان دور می شود.
• 5) گاهی اوقات ، مدرسه برایش کسل کننده می شود.
• 6) برای مقررات بازیها ،ارزش قائل می شود.
• 7) آشکارا گریه نمی کند.
• 8) دارای دوگانگی عاطفی است، یعنی بعضی از روزها شاد وبعضی روزها غمگین است.
• 9) چابک ، فعال ، بی قرار و نا آرام است.
• 10) دوست دارد وقایع بچگی خود را از بزرگ ترها بشنود.
• 11) از رنگ کردن،لذت می برد.
• 12) دلش می خواهد،ا و را بیشتر از همه دوست بدارند.
• 13) در انجام دستورات دیگران ، لجاجت وسر سختی نشان می دهد.
• 14) برای او ، دیگر مادر به عنوان مرکز دیگر نیست (می تواند معلم خود را جایگزین کند ).
• 15) معمولا در این سن ، لکنت زبان بیشتر به وجود می آید.

از آنجایی که مدرسه،اولین تجربه ی فعالیت اجتماعی کودک است و محیط مستلزم رعایت انضباط و انجام تکلیف معینی است ؛در نتیجه، رویارویی کودکان با مساله مهم ورود به دبستان متفاوت است و مشکلات زیر برای بعضی (در تعدادی از موارد برای همه )از آنان به وجود می آید:

• ضعف اعتماد به نفس
• گوشه گیری و انزوا طلبی (احساس تنهایی می کند).
• رفتارهای پر خاشگرانه
• عدم توجه در ایجاد ارتباط بین فردی (دوستان زیادی ندارند).
• کاهش علاقه به زندگی
• کاهش میل به مدرسه و ادامه تحصیل
• واحساس ترس و طرد شدن( از غریبه ها می ترسد و خجالت می کشد).

و اما……

در صورتیکه آماده سازی کودک توسط والدین صورت نپذیرد و یا با تا خیر همراه باشد،ممکن است مشکلاتی به وجود بیاید که البته شدت و دوام آن در کودکان متفاوت است.

در اینجا ،سعی بر این شده که بتوان به توضیح مختصری از چند مورد شایع تر پرداخته شود که والدین در صورت مشاهده آن در فرزندشان بتوانند اقدامات اولیه و پیشگیرانه را انجام دهند.

ترس کودک:

کودک به جزئیات همه قوانین و مقررات مدرسه واقف نیست ، بنابراین تهدید و ترساندن کودک می تواند مشکل آفرین باشد؛ مانند سخن که والدین به فرزند خود می گویند” اگر غذا نخوری به معلمتان خواهم گفت ” .

سخت گیری در انجام تکالیف مدرسه

گاهی، والدین انجام تکالیف و وظایف دانش آموز را خیلی سخت و وحشتناک نشان می دهند و ممکن است چنین سخنانی را به زبان بیاورند :” تا مشقهایت را ننویسی ، از شام خبری نیست.یا اول ، تمام تکالیفت را انجام بده و بعدا با من حرف بزن و یا اگر مشقهایت را ننویسی ، دوستت ندارم.”

این امر ، از طرفی موجب می شود دانش آموز وظایف خود را با علاقه و به راحتی انجام ندهد و از سوی دیگر احساس می کند در صورتی دوست داشتنی است و محبت دریافت می کند که به ازای آن شرطی را بپذیرد یا مجبور باشد که کاری انجام دهد.

اضطراب جدایی

در این نوع اضطراب ،معمولا کودک نگران و دلواپس والدین خود، مخصوصا مادر است و فکر میکند اگر او در مدرسه بماند و مادر در منزل باشد؛ ممکن است برای مادر حادثه ای ناگوار به وجود بیاید؛ بنابراین با گریه واصرار  می خواهد در کنار مادر خود بماند.

اضطراب در این دوره به دو عامل بستگی دارد:

الف) اضطرابی که همکلاسی ها یا مسئولین مدرسه ایجاد می کنند؛ مانند تهدید دانش آموزان و یا قرار دادن آنان در موقیعت دشوار

ب)اضطرابی که خانواده ایجاد می کند؛ به عنوان مثال مادر می گوید ” عجله کن ، عجله کن مدرسه ات دیر شده است.” به طوریکه دانش آموز ، حتی یک ساعت زودتر از موعد مقرر به مدرسه می رسد و یا “اگر درس نخوانی ، به معلمتان می گویم که تو را تنبیه کند.”

مشکلات روان تنی :

مشکلات روان تنی، به مشکلاتی گفته می شود، که حالات اضطرابی ، تبدیل یه مشکلات جسمی شود. در این حالت، اضطراب و پریشانی کودک در جسم او تاثیر می گذارد و نشانه هایی مانند کم اشتهایی، دل درد، تکرر ادرار، تهوع و استفراغ دارد.

مشکلات تغذیه ای:

کودکی که صبح غذای کافی و مناسب نخورده باشد و در مدرسه از تنقلاتی مانند پفک ،چیپس و ….. که ارزش غذایی کمی دارند استفاده نماید، اشتهای خوردن غذای سالم را از دست می دهد و در نتیجه در روند رشدش و فرآیند یادگیری با مشکل مواجه می شود.

مشکلات خواب:

خانواده هایی که فرزندشان پا به پای آنها تا دیر وقت بیدار می مانند،در اثر کم خوابی ناشی از دیر خوابیدن با مشکلاتی مانند عدم توجه، بی حالی ،خستگی و اشکال در یادگیری مواجه می شوند.

حال با وجود این مسایل ، به نظرتان چه کار می توان انجام داد ؟

اگر بتوانیم با آماده سازی قبلی،کودک را در سازگاری با مدرسه کمک نماییم؛ برخی از توانمندی های زیر در او شکوفا می شود:

• بر آورده شدن بخشی از نیاز های عاطفی، روانی واجتماعی کودک توسط گروه
• تاثیر پذیری رفتار و شخصیت کودک از دیگران
• افزایش قدرت تصمیم گیری
• فراهم شدن زمینه مناسب برای اندیشیدن
• قبول وپذیرش مسئولیت
• کسب ارزش ها از گروه
• ایجاد توانایی در معاشرت با دیگران

پس،تربیت را از آنجایی شروع کنید که کودک دوست دارد و به جایی ختم کنید که خود دوست دارید”

راهکارهایی جهت آماده سازی کودکان برای ورود به مدرسه:

در ادامه به تعدادی از راهکارهای تربیتی به صورت طبقه بندی موضوعی ـ محتوایی پرداخته شده که امکان دارد یک مورد به بیشتر از یک بخش اختصاص داشته باشد.(برای مثال یک توصیه هم جنبه تحصیلی و هم جنبه حمایتی داشته باشد)

تکالیف درسی:(امور تحصیلی)

• برای انجام تکالیف کودک،نظارت داشته باشید ولی هرگز نباید دخالت کنید؛زیرا با روش تدریس معلم تداخل پیدا می کند.
• به تکالیف و مسائل مربوط به تحصیل فرزندتان رسیدگی کنید.
• نام دانش آموز را بر روی وسایل شخصی مدرسه اش بنویسید.
• لوازم تحصیل گران قیمت برای کلاس اولی ها نخرید. شاید دانش آموزان دیگر نتوانند چنین لوازمی تهیه کنند و این کار ما موجب بروز مشکلاتی شود.
• برای خرید وسایل مدرسه، حتما کودک را همراه خود ببریم و در انتخاب لوازم،نظر او را جویا شوید.
• بیشتر از نیرو و توان کودک از او تکالیف درسی نخواهید.
• با برنامه ریزی نا مناسب برای انجام تکالیف و درس خواندن،تمام اوقات فراغت و استراحت را از فرزندتان نگیرید.

اصول ارتباطی

• اگر فرزندتان” درون گرا”است؛ یعنی زیاد اهل ارتباط بر قرار کردن نیست و تنهایی را بیشتر ترجیح می دهد و کمتر در جمع قرار می گیرد، او را ضعیف و در مانده قلمداد نکنید؛ بلکه با ایجاد مهارت های ارتباطی ، واگذاری نقش ها و مسئولیت های جمعی به او کمک کنید تا بتواند با افراد جدید آسانتر ارتباط برقرار کند،با آنان حرف بزند و نیازهایش را بیان کند.
• شما به عنوان پدر و مادر،هر دو با اولیای مدرسه، معلم، معاون و ….. ارتباط نزدیک و مستمر داشته باشید.

رفتار های تقویت کننده:

(همدلی ، حمایت خانواده و دلگرمی دادن به کودک)

• 1) اگر فرزندتان کار خوبی انجام داده است، بلافاصله پس از بازگشت از مدرسه به او پاداش (متناسب با عملش) بدهید تا رفتارهای مثبت را در او تثبیت کنید.
• 2) در روزها و هفته های آغازین ، به کودک خود اطمینان دهید که به دنبالش می روید.
• 3) وقتی کودک از مدرسه به منزل بر می گردد، حداقل یکی از اعضای خانواده( مخصوصا مادر)در انتظار او باشد. بهتر است ، پدر و مادر در هفته های آغازین ورود دانش آموز به مدرسه، ساعت کاری خود را طوری تنظیم کنند که یکی از آنها  حتما در خانه باشد. در روزهای دیگر نیز ، بهتر است از اقوام نزدیک مثل مادر بزرگ و …کمک بخواهید. حتی المقدور از دادن کلید خانه به فرزند و یا پشت در منتظر گذاشتن او جدا بپرهیزیم، زیرا اضطراب در این گونه فرزندن”بچه های کلید به دست و پشت دری” بسیار بیشتر از بچه های دیگر است.
• 4) به گونه ای برخورد نکنید که کودک به خاطر رفتن به مدرسه احساس گناه کند. هنگامیکه گوییم “بابا کار می کند و زحمت می کشد تا تو درس بخوانی ” کودک فکر می کند مرتکب گناه و جرم بزرگی شده است.
• 5) دانش آموز خود را، حتما با ظاهر آراسته به مدرسه بفرستید تا نزد همکلاسی های خود شرمنده و خجالت زده نشود.
• 6) خاطرات خوب و خوش خود و یا خواهر و برادر بزرگتر او را از مدرسه برایش بازگو کنید.
• 7) همراهی کردن کودک در روز های اول سال تحصیلی بسیار مهم است. حتی اگر فرصت کافی نداشته باشید، در چند روز اول مدرسه فرزندتان را هنگام رفتن به مدرسه و برگشتن همراهی کنید.
• 8) به احساسات و حرفهای فرزندتان با دقت توجه کنید. در مسیر برگشت از مدرسه، فرزندان دوست دارند همه چیز را برای والدین، مخصوصا برای مادر تعریف کنند، سعی کنید شنونده خوبی برای صحبت های آنان باشید.
• 9) حتی الامکان، فرزندتان را هر شب به موقع و در ساعت معینی (مثلا 9 شب) بخوابانید. معمولا کودکان دوست دارند تا آخر شب بیدار بمانند. اگر فرزندی زود و به موقع به رخت خواب نرفت ، در صورت لزوم برنامه خواب خانواده باید تغییر یابد؛ به عبارتی همه اعضای خانواده زودتر بخوابند تا کودک دلواپسی نداشته باشد که “من خوابم، ولی دیگران در حال تماشای تلویزیون هستند”.
• 10) هنگامی که با فرزندتان نزد معلم وی می روید، باید سعی کنید حرمت و احترام معلم و فرزندتان را کاملا حفظ کنید.
• 11) وقتی به فرزندتان وعده ای می دهید،حتما به وعده خود عمل کنید.باید سعی کنید وعده های شما با عمل او متناسب باشد،یعنی در مقابل کار کوچک او و وعده های بزرگ یا طولانی مدت ندهید (اگر درس بخوانی تابستان برایت دوچرخه می خرم!).
• 12) شما به عنوان والدین و اعضای خانواده،باید تا میتوانید از هر گونه درگیری لفظی و فزیکی خودداری کنید و محیط منزل را برای فرزندتان،شاد و آرام نگه دارید تا احساس امنیت کنند. بطور کلی، فضای مطلوب رفتاری و عاطفی خانواده؛ باعث شکوفا شدن استعداد های فرزندتان شود.