کتاب Project Management in Civil Engineering A Practical Approach

 

---

📘 معرفی کتاب: Project Management in Civil Engineering – A Practical Approach

نویسنده: دکتر علی شهریار منطقی فسائی
ناشر: Scholars’ Press
شابک: 978-3-639-76612-7
تعداد صفحات: 123 صفحه

در دنیای امروز که پروژه‌های عمرانی با مقیاس‌های بزرگ و پیچیدگی‌های متعدد روبه‌رو هستند، تسلط بر مدیریت پروژه‌های عمرانی نه‌تنها یک مهارت، بلکه یک الزام حرفه‌ای به‌شمار می‌رود. کتاب «Project Management in Civil Engineering: A Practical Approach» به قلم دکتر علی شهریار منطقی فسائی، پاسخی جامع، ساختارمند و کاربردی به این نیاز تخصصی است.

این کتاب، با ساختاری گام‌به‌گام، به‌گونه‌ای طراحی شده که هم دانشجویان رشته‌های مهندسی عمران و مدیریت پروژه و هم مدیران اجرایی، مشاوران و پیمانکاران بتوانند از آن به‌عنوان یک منبع روزآمد، کاربردی و قابل‌اتکا بهره بگیرند.

نویسنده با بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی و استانداردهای معتبر (PMBOK، FIDIC، و استانداردهای ایمنی ساخت‌وساز)، ابزارهای مدیریت پروژه را نه‌فقط از منظر نظری، بلکه با رویکرد عملیاتی، نرم‌افزاری و حقوقی تبیین می‌کند. 📐📊

---

🎯 اهداف، مخاطبان و رویکرد نوآورانه کتاب

کتاب «Project Management in Civil Engineering» بر آن است تا مدیریت پروژه را از سطح آموزش دانشگاهی به حوزه‌ عملیاتی ساخت‌وساز شهری و زیربنایی وارد کند.
ویژگی‌های برجسته این کتاب شامل:

✅ ساختار فصل‌به‌فصل با رویکرد کاربردی
✅ معرفی تکنیک‌های برنامه‌ریزی (CPM، PERT، Gantt)
✅ تشریح ابزارهای نرم‌افزاری مانند Primavera و MS Project
✅ رویکردهای مدیریت هزینه، کنترل بودجه و تحلیل EVM
✅ بررسی مسائل حقوقی، ایمنی، کیفی و قراردادی در پروژه‌های عمرانی

📌 این کتاب به‌ویژه برای دانشجویان کارشناسی ارشد مهندسی عمران، مدیران پروژه‌های ساختمانی، دفاتر فنی شرکت‌های پیمانکاری و مشاوران برنامه‌ریزی پروژه بسیار مفید و ضروری است.

---

🧩 مرور فصل‌به‌فصل کتاب «Project Management in Civil Engineering: A Practical Approach»

کتاب در قالب پنج فصل تخصصی تنظیم شده است و از مفاهیم بنیادین مدیریت پروژه تا مراحل عملیاتی، فنی، مالی و حقوقی آن را در حوزه عمران پوشش می‌دهد. این ساختار هدفمند باعث می‌شود تا مخاطب بتواند به‌صورت مرحله‌به‌مرحله با اجزای کلیدی مدیریت پروژه در مهندسی عمران آشنا شود و آن را در پروژه‌های واقعی به‌کار گیرد.

---

🏗️ Chapter 1: Fundamentals of Project Management in Civil Engineering

این فصل، پایه و چارچوب مفهومی کتاب را بنا می‌گذارد. مفاهیمی چون:

• تعاریف کلیدی مدیریت پروژه
• اهمیت مدیریت پروژه در صنعت عمران
• چرخه عمر پروژه از آغاز تا پایان
• معرفی ذی‌نفعان پروژه و ساختارهای سازمانی متداول

✅ این بخش برای درک نقش‌آفرینان پروژه‌های عمرانی (کارفرما، پیمانکار، مشاور، تأمین‌کننده و ناظر) و ارتباط آن‌ها بسیار حیاتی است.

---

📅 Chapter 2: Planning and Scheduling Techniques

فصل دوم وارد فضای فنی–اجرایی مدیریت زمان و برنامه‌ریزی پروژه می‌شود. مباحث اصلی آن شامل:

• تعریف محدوده پروژه و ساختار شکست کار (WBS)
• تکنیک‌های برنامه‌ریزی زمانی (CPM، PERT، نمودار گانت)
• تخصیص منابع، هم‌ترازی منابع و تحلیل گلوگاه‌ها
• معرفی نرم‌افزارهای تخصصی مانند Primavera P6 و MS Project

📊 این فصل با تمرکز بر ابزارهای زمان‌بندی و تخصیص منابع، به مهندسان کمک می‌کند تا برنامه‌ای واقعی، قابل اجرا و پایش‌پذیر طراحی کنند.

---

💰 Chapter 3: Cost Estimation and Budget Control

فصل سوم به یکی از حساس‌ترین بخش‌های پروژه‌های عمرانی می‌پردازد: برآورد هزینه و کنترل بودجه. از جمله موضوعات این فصل:

• اصول و مراحل برآورد هزینه پروژه‌های عمرانی
• تهیه و مدیریت بودجه پروژه
• کنترل هزینه با تکنیک مدیریت ارزش کسب‌شده (EVM)
• مقابله با افزایش هزینه‌ها و مدیریت ریسک‌های مالی

💡 این بخش برای دفاتر فنی، مدیران مالی پروژه و کارفرمایان بسیار کاربردی است و در تصمیم‌سازی و پایش مالی پروژه‌ها نقش کلیدی دارد.

---

🦺 Chapter 4: Quality, Safety, and Risk Management

در این فصل، سه حوزه کلیدی مدیریت کیفیت، ایمنی و ریسک با هم ترکیب شده‌اند. مباحث کلیدی عبارت‌اند از:

• تضمین کیفیت (QA) و کنترل کیفیت (QC) در ساخت‌وساز
• ایمنی در پروژه‌های عمرانی: استانداردها، تجهیزات، رویه‌ها
• شناسایی ریسک‌ها و طراحی استراتژی‌های کاهش آن‌ها
• ملاحظات محیط‌زیستی و حقوقی در پروژه‌های زیربنایی

🚧 این فصل برای مدیران ایمنی، ناظران پروژه، و تیم‌های تضمین کیفیت اهمیت بالایی دارد و چارچوب مناسبی برای پیاده‌سازی HSE فراهم می‌کند.

---

📄 Chapter 5: Contract Management and Procurement

فصل پایانی کتاب به‌طور تخصصی به حوزه‌ی مدیریت قراردادها، مناقصات و حقوق پروژه می‌پردازد. موضوعات اصلی این فصل:

• انواع قراردادهای رایج در پروژه‌های عمرانی (لایحه‌ای، مقطوع، مدیریت ساخت و…)
• فرآیند تدارکات و استراتژی‌های خرید پروژه
• مدیریت قرارداد در طول چرخه اجرا
• رسیدگی به دعاوی، اختلافات و روش‌های حل‌وفصل آن‌ها

⚖️ این فصل نه‌تنها برای مدیران پروژه، بلکه برای تیم‌های حقوقی و مشاوران قراردادی ضروری است و آشنایی با فرآیندهای قانونی ساخت‌وساز را تقویت می‌کند.

---

✅ مزیت‌های کلیدی کتاب در مقایسه با منابع مشابه

ویژگی	کتاب دکتر منطقی فسائی	منابع مشابه مانند PMBOK، AACE، یا FIDIC
زبان و سبک نگارش	ساده، روان، موردی و مرحله‌به‌مرحله	سنگین، ساختار رسمی و استاندارد صرف
تمرکز کاربردی	بومی‌شده برای پروژه‌های عمرانی با مثال واقعی	عمدتاً بین‌المللی و عمومی
ابزارها	معرفی نرم‌افزارها و روش‌های واقعی پروژه‌های عمرانی	عمدتاً تئوری یا چارچوبی
ترکیب حوزه‌ها	ترکیب زمان، هزینه، ایمنی، کیفیت، قرارداد	معمولاً هر حوزه در کتابی جداگانه
مناسب برای	دانشجویان، مدیران اجرایی، دفاتر فنی	متخصصان ارشد یا شرکت‌های بزرگ

---

🎓 نتیجه‌گیری: کتابی برای متخصصان امروز و مدیران پروژه فردا

کتاب «Project Management in Civil Engineering: A Practical Approach» نه‌تنها یک منبع آموزشی دانشگاهی، بلکه یک راهنمای اجرایی برای موفقیت در پروژه‌های واقعی عمرانی است. تلفیق تئوری و عمل، ساختار روشن و ابزارهای اجرایی معرفی‌شده، این کتاب را به مرجعی قابل اتکا برای هر مهندس عمران تبدیل کرده است.

📌 پیشنهاد می‌شود این کتاب در دوره‌های درسی مدیریت پروژه، کارگاه‌های آموزشی مهندسی عمران، دوره‌های ضمن خدمت مدیران پروژه و همچنین به‌عنوان منبع پیش‌خوان برای آزمون‌های PMP یا MCIPM معرفی شود.

---

 

 

---

📘 معرفی نویسنده و ساختار کلی کتاب

---

1. نویسنده کتاب «Project Management in Civil Engineering: A Practical Approach» کیست؟

✍️ دکتر علی شهریار منطقی فسائی استاد دانشگاه و پژوهشگر بین‌المللی در حوزه مهندسی عمران است که در زمینه‌های مدیریت پروژه، زیرساخت‌های شهری و تعامل میان‌رشته‌ای تخصص دارد.

---

2. این کتاب توسط کدام انتشارات منتشر شده و چه شابکی دارد؟

📚 ناشر این اثر Scholars’ Press است و شماره شابک آن 978-3-639-76612-7 می‌باشد.

---

3. موضوع اصلی کتاب چیست؟

کتاب به بررسی جامع و کاربردی اصول مدیریت پروژه در مهندسی عمران می‌پردازد و از مفاهیم بنیادین تا روش‌های عملی اجرا و کنترل را پوشش می‌دهد.

---

4. مخاطبان اصلی این کتاب چه کسانی هستند؟

👷‍♂️ دانشجویان مهندسی عمران، مدیران پروژه، مشاوران ساخت، و مهندسان اجرایی که در پروژه‌های عمرانی فعالیت می‌کنند.

---

5. چرا این کتاب یک منبع کاربردی محسوب می‌شود؟

چون به‌جای تمرکز صرف بر نظریه، به آموزش ابزارها، تکنیک‌ها و نرم‌افزارهای واقعی مدیریت پروژه مانند Primavera و MS Project می‌پردازد.

---

6. کتاب در چند فصل تنظیم شده و ساختار آن چگونه است؟

📖 کتاب در پنج فصل اصلی تنظیم شده که به ترتیب به مبانی مدیریت پروژه، برنامه‌ریزی زمانی، برآورد هزینه، کنترل کیفیت و ایمنی، و مدیریت قراردادها می‌پردازد.

---

7. دکتر منطقی چه رویکردی در نگارش کتاب اتخاذ کرده است؟

✅ رویکردی مسئله‌محور و عملیاتی که در آن مفاهیم تئوریک بلافاصله با مثال‌های واقعی و ابزارهای اجرایی همراه شده‌اند.

---

8. آیا کتاب به آموزش نرم‌افزارهای مدیریت پروژه هم پرداخته است؟

بله، در فصل دوم به آموزش کاربردی نرم‌افزارهای مهم مدیریت پروژه مانند Primavera و MS Project پرداخته شده است.

---

9. چه تفاوتی میان این کتاب و منابع دیگر در این زمینه وجود دارد؟

📌 این کتاب تلفیقی از تجربه مهندسی و رویکرد دانشگاهی است و زبان ساده و حرفه‌ای آن، برای مهندسان اجرایی بسیار مناسب است.

---

10. چرا نام «دکتر علی شهریار منطقی فسائی» در جست‌وجوهای گوگل اهمیت دارد؟

🔍 به‌دلیل انتشار آثار معتبر علمی در حوزه‌های بین‌رشته‌ای عمران، مدیریت پروژه و جامعه‌شناسی زیرساخت، نام او در بسیاری از پایگاه‌های پژوهشی بین‌المللی شناخته‌شده است.

---

11. فصل اول کتاب چه مفاهیم پایه‌ای را در بر می‌گیرد؟

📘 فصل اول با عنوان Fundamentals of Project Management in Civil Engineering به معرفی اصول مدیریت پروژه، نقش آن در پروژه‌های عمرانی، چرخه عمر پروژه و ساختار سازمانی ذی‌نفعان می‌پردازد.

---

12. چرا شناخت چرخه عمر پروژه برای مهندس عمران مهم است؟

چون برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل پروژه در هر مرحله، نیاز به تصمیم‌گیری و مدیریت منابع متفاوت دارد؛ بدون شناخت این مراحل، مدیریت مؤثر ممکن نیست.

---

13. فصل دوم بر چه موضوعاتی متمرکز است؟

📆 این فصل با عنوان Planning and Scheduling Techniques به روش‌های تعریف محدوده پروژه، ساختار شکست کار (WBS)، زمان‌بندی با CPM، PERT و نمودار گانت، و نرم‌افزارهای پروژه اختصاص دارد.

---

14. آیا در فصل دوم به نرم‌افزارهای حرفه‌ای اشاره شده است؟

بله، ابزارهایی مانند Primavera و MS Project با کاربردهای اجرایی معرفی شده‌اند و برای هرکدام نمونه‌هایی ارائه شده است.

---

15. چرا آموزش WBS برای مهندسین حیاتی است؟

🌐 چون ساختار شکست کار به شفاف‌سازی وظایف، تفکیک منابع و برنامه‌ریزی دقیق‌تر کمک می‌کند و پایه همه‌ برنامه‌ریزی‌هاست.

---

16. فصل سوم درباره چه موضوعی است؟

💰 فصل سوم با عنوان Cost Estimation and Budget Control به برآورد هزینه، برنامه‌ریزی بودجه، کنترل هزینه و مدیریت ریسک‌های مالی می‌پردازد.

---

17. آیا در این فصل به تکنیک EVM اشاره شده است؟

بله، روش Earned Value Management (مدیریت ارزش کسب‌شده) به‌صورت کامل معرفی و در قالب پروژه‌های عمرانی تحلیل شده است.

---

18. در مورد کنترل اضافه‌هزینه پروژه چه راهکارهایی ارائه شده؟

📉 روش‌هایی مانند بازنگری در دامنه پروژه، تعدیل منابع و اصلاح قراردادها پیشنهاد شده‌اند.

---

19. فصل چهارم چه ابعادی از مدیریت پروژه را بررسی می‌کند؟

⚠️ فصل Quality, Safety, and Risk Management به تضمین کیفیت، ایمنی کارگاه، مدیریت ریسک و ملاحظات زیست‌محیطی و حقوقی می‌پردازد.

---

20. چه استانداردهایی در زمینه ایمنی مطرح شده‌اند؟

استانداردهای OSHA و دستورالعمل‌های ایمنی پروژه‌های ساختمانی به‌صورت خلاصه و کاربردی توضیح داده شده‌اند.

---

21. چگونه با ریسک‌های عمرانی برخورد می‌شود؟

با شناسایی، تحلیل، اولویت‌بندی و طرح‌ریزی واکنش؛ نویسنده از ماتریس ریسک و تحلیل سناریو استفاده کرده است.

---

22. فصل پنجم چه محتوایی را ارائه می‌دهد؟

📄 فصل نهایی با عنوان Contract Management and Procurement به انواع قراردادهای عمرانی، استراتژی‌های مناقصه، مدیریت ادعاها و حل اختلافات حقوقی اختصاص دارد.

---

23. آیا در این فصل قراردادهای EPC، BOT یا DB هم مطرح شده‌اند؟

بله، انواع قراردادها با مثال‌های واقعی شرح داده شده‌اند؛ از قراردادهای سنتی تا مدل‌های مشارکت عمومی–خصوصی (PPP).

---

24. مدیریت دعاوی در پروژه‌های عمرانی چگونه شرح داده شده است؟

📑 کتاب به مراحل رسیدگی به ادعاها، اسناد حقوقی، و راه‌های پیشگیری از اختلافات حقوقی با تأکید بر مستندسازی صحیح پرداخته است.

---

25. چه مزایایی از نظر آموزشی در این کتاب وجود دارد؟

✅ ترکیب محتوای علمی با تجربه عملی، توضیح نرم‌افزارهای واقعی، تحلیل موردی و زبان ساده باعث می‌شود هم دانشجویان و هم مهندسان اجرایی بتوانند از آن بهره ببرند.

---

26. آیا این کتاب برای تدریس دانشگاهی مناسب است؟

بله، محتوای آن به‌راحتی قابلیت استفاده در سرفصل دروس «مدیریت پروژه»، «برنامه‌ریزی ساخت»، یا «مهندسی و مدیریت ساخت» را دارد.

---

27. چرا این کتاب در میان منابع مشابه جایگاه ویژه دارد؟

🧠 چون دکتر علی شهریار منطقی فسائی توانسته بین دانش مهندسی، مدیریت و مهارت‌های نرم‌افزاری پلی مؤثر ایجاد کند.

---

28. آیا در پایان کتاب منابع علمی ارائه شده‌اند؟

بله، کتاب شامل فهرست کاملی از منابع تخصصی به زبان انگلیسی است که امکان مطالعه بیشتر را برای علاقه‌مندان فراهم می‌کند.

---

29. چه مهارت‌هایی با مطالعه این کتاب تقویت می‌شود؟

مدیریت زمان، بودجه، ایمنی، ریسک، مهارت نرم‌افزارهای پروژه، شناخت انواع قراردادها و توان تحلیل پروژه‌های پیچیده.

---

30. چرا مهندسان عمران باید این کتاب را بخوانند؟

📌 چون مهندسی امروز تنها دانش طراحی نیست؛ نیازمند توانایی در مدیریت، برنامه‌ریزی، تعامل با ذی‌نفعان و تصمیم‌گیری اقتصادی است—و این کتاب به همه این‌ها می‌پردازد.

---