کتاب گذر از چالش با رویکرد فنی- آماری

فصل 1 11
مقدمه 11
فصل2 15
کمی از آمار بدانیم 15
هیستوگرام (بافت نگاشت) 16
تابع پراکنش هنجار (نرمال): 17
گزاره کرانه کانونی 18
دستورهای برجسته در تابع پراکنش هنجار 19
تابع پراکنش استاندارد 20
سطح سیگما 22
دریافت‌های CP، CPU، CPL، CPK 27
فصل 3 32
گامهای گذر از چالش 32
فصل 4 35
گام یکم گذر از چالش: شناسایی و تعریف چالش 35
عیب بر فرصت عیب (DPO) و عیب بر واحد (DPU) 37
بازده دسته‌بندی شده پیچیده (Rolled Troupolled Yield) 39
فصل 5 42
گام دوم گذر از چالش: اندازه گیری 42
خطای تکرار‌پذیری یک نمونه و خطای تکرار‌پذیری یک انسان 44
فصل 6 48
گام سوم گذر از چالش: گام واکاوی 48
روش 5 چرا (5 Why) 51
روش طوفان اندیشه‌ها 53
روش طوفان اندیشه‌های واژگونه: 55
دسته‌بندی اندیشه ها 55
یافتن کنشگرهای بحرانی برای کیفیت 56
فصل 7 61
هفت ابزار کنترل کیفیت 61
نمودار استخوان ماهی 61
نمودار نقطه‌ای ( پراکندگی) 63
برگه‌های بازرسی 69
نمودار پارتو (Pareto Chart) 70
نمودار پایش (Control Chart) 73
روند نما (Flow chart) 79
فصل 8 81
دیگر روش‌های واکاوی 81
نمودار پله کانی 81
کندوکاو فرآیند 83
همسنجی دوتایی 85
طبقه‌بندی داده ها 86
فصل 9 90
به کار گیری گمانه در واکاوی چالش 90
تابع پراکنش دوجمله ای 93
تابع پراکنش پواسان 98
فصل 10 101
آزمون‌های فرض 101
آزمون ‌های فرض دو جمله‌ای 102
آزمون فرض 1P 102
آزمون فرض 2P 103
آزمون کایدو 105
آزمون 1T 107
آزمون Paired t 108
آزمون 2t 109
آزمون انحراف استاندارد چندگانه (ANNOVA) 110
همبستگی و پاد‌همبستگی 112
فصل 11 118
جمع‌بندی گام واکاوی و آغاز گام بهبود 118
فصل 12 120
یافتن راهکار‌های شدنی در گام بهبود 120
گامهای یافتن راهکار 120
اصلاح، اقدام اصلاحی و اقدام پیشگیرانه 123
فصل 13 125
یافتن بهترین راهکار در گام بهبود 125
نمودار آسانی- اثر بخشی 125
همسنجی دوتایی 126
5 گام به پیش 127
رأی گیری 128
دو نکته با ارزش در برگزیدن راهکار 129
فصل 14 133
فرجام دادن راهکار بهینه در گام بهبود 133
فصل 15 137
گام پنجم گذر از چالش: پایش 137
ایجاد داشبورد 137
نمودار پایش 138
همسنجی با بهترین ها 140
اگر لغرش از برنامه رخ داد چه کنیم؟ 141
گزارش اجرای گشایش چالش 142
واژه‌های پارسی در برابر واژه‌های بیگانه پر کاربرد 143
مرجع ها 151

مساله یا چالش اینگونه شناخته می‌شود:
« ناهمسانی بین آنچه باید باشد و آنچه که هم اکنون هست » یا به بازگویی دیگر:
« ناهمسانی بین وضعیت دلخواه و وضعیت موجود »
هرچه شناخت ما از چالش بیشتر باشد راه‌های گشایش بهتر و اثر‌بخش تری خواهیم یافت.
چالش، فرصتهایی برای بهبود و نوآوری ایجاد می‌کند.
گشایندگان چالش، افرادی نوآور (خلاق) هستند که مهارت‌های ویژه را فرا گرفته‌اند.
در این کتاب به مهارتهای گشایش چالش‌های پیوند دار با کیفیت در صنعت (هر صنعتی چه تولید و چه خدمات)، با رویکرد فنی- آماری و همچنین اقتصادی پرداخته می‌شود.
برای گشایش چالش هم باید اندیشیدن دانشورانه (علمی) و خردمندانه (منطقی) را به کار گرفت؛ یعنی باید در چارچوبها نگریست و هم باید اندیشیدن نوآورانه (خلاق) را به کار گرفت؛ یعنی بیرون از چارچوبها نگریست.
به این ترتیب هم باید دانش در پیوند با سوژه را بیاموزیم و تجربه دیگران را به کار گیریم و هم روشهای نو آورانه را به کار گیریم.
روش‌های اندیشیدن دانشورانه و خردورزانه
– مشخص کردن ژرف نگرانه چالش
– خُرد کردن چالش
– گرد‌آوری اطلاعات و انجام پژوهش
– پدید‌آوری دیدگاهها درباره چرایی پیدایش چالش
– شناسایی و بررسی همه راه کارهای امکان پذیر
– یافتن بهترین راهکار
– خُرد کردن راهکار به زیر راهکارها
– اجرای زیر راه کارها
– بررسی دستاوردها از اجرای راهکار
– شناسایی نقاط قابل بهبود در راهکار
– بهبود دادن راهکارها
در بسیاری از گام‌هایی که در گشایش چالش داریم، نیاز به اندیشیدن نوآورانه داریم.
روش‌های اندیشیدن نو آورانه:
– دو دل شدن (شک کردن) و درگیر کردن اندیشه
– به موضوعی خارج از چارچوب اندیشیدن- رادیکال بودن یعنی بر هم زدن چارچوب‌ها (یعنی با توجه به اینکه هیچ دو مساله‌ای مانند هم نیستند اندیشه خود را در چارچوب بسته نکنیم)
– یادداشت کردن در همه جا
– آمیختن اندیشه‌ها (یعنی خود را به یک راه حل، کران‌مند (محدود) نکنیم بلکه اندیشه‌های گوناگون را با هم بیامیزیم تا راه حل بهتری بیابیم)
– جدا کردن سوژه‌ها (موضوع‌ها ) بدینسان که گاه یک سوژه را به دو یا چند سوژه جداگانه جدا‌سازی می‌کنیم و جداگانه می‌اندیشیم.
– زدایش می‌کنیم یعنی می‌اندیشیم آیا می‌توان از این دستگاه یا از این فرایند بخشی را زدود بدون اینکه کارکرد آن کاهش یابد.
– اندیشیدن به کاربردهای دیگر یک دستگاه یا فرایند
– واژگونه کردن یک فرایند یا دستگاه یعنی بیاندیشیم اگر ورودی و خروجی واژگونه شوند چه می‌شود.
چرایی کم توانی در گشایش چالش
گاهی چالش‌ها به آسانی گشوده نمی‌شوند چرایی این سوژه (موضوع) می‌تواند یکی از مورد‌های زیر باشد:
– ساده انگاری
– نگرش جانبدارانه
– ناکافی بودن فرضیه ها
– پذیرش تفکر غالب گروه
– خرسند شدن به راه حل خوب نه بهترین راه حل
– آموزش ناکافی
گفته شد که چالش، «ناهمسانی بین چند و چون دلخواه و چند و چون موجود» است.
از کجا در می‌یابیم که چالش وجود دارد؟
از نشانه‌ها در می‌یابیم که مساله یا چالش وجود دارد.
نشانه‌ها شامل موردهای زیر است:
– صدای مشتری (voice of customer) باید پایا (دائم) رضایت مشتریان را در نظر داشت هرگاه رضایت مشتریان کاهش یافت، مساله‌ای وجود دارد. (مشتریان می‌توانند مشتریان بیرون سازمانی یا مشتریان درون سازمانی باشند مثلا در یک شرکت فولاد‌سازی واحد نورد سرد مشتری واحد نورد گرم است)
– صدای بازرگانی ( (voice of business هرگاه سود‌آوری تجارت کاهش یابد یا رقبایی سر بیاورند یا خطرهایی در آینده در پیش باشد.
– صدای مدیران (voice of boss) با توجه به چشم انداز و هدف‌ها مدیران انتظارهایی دارند.
به این ترتیب چالش نه تنها می‌تواند با مشکل در پیوند باشد وانگه می‌تواند به دنبال نیاز به بهبود نیز باشد. در این نوشتار می‌خواهیم چالش‌هایی که با کیفیت فرآورده یا خدمت پیوند دارند را گشایش کنیم؛ پس در آغاز، اندریافت (مفهوم) کیفیت را می‌شناسیم.
کیفیت:
ساده‌ترین شناسش (تعریف) برای کیفیت، خوشنودی مشتری است.
شناسش بهتر کیفیت:
پاسداشت استانداردهای ملی و بین المللی، بدست آوردن خوشنودی مشتری و در پایان شگفت زده کردن مشتری است.
همانند: شرکت الف خودرویی را تولید می‌کند. گام نخست کیفیت خودرو، در بر گیرنده این است که استانداردهای ملی و بین المللی درباره خودرو پاس داشته شده باشد؛ مانند اینکه درباره ترمز خودرو استانداردهای بین المللی که ترمز ABS با ویژگی‌های مخصوص است، پاس داشته شود. گام دوم کیفیت این است که رضایت مشتری بدست آید مانند اینکه اگر برای مشتری گوناگونی رنگ خودرو ارزشمند است، رضایت مشتری بدست آید. گام سوم کیفیت، برآورده کردن نیازهایی از مشتری است که شاید خود مشتری هم به آنها نیاندیشیده است. مانند اینکه خودرو، سامانه آژیر سلامتی و شادابی راننده داشته باشد که سلامتی و شادابی راننده را بررسی کند و چنانچه راننده سلامتی و شادابی کافی نداشته باشد، به راننده هشدار دهد یا روشهایی برای افزایش شادابی راننده به کار گیرد.
یکی از هنرهای یک مدیر، کارشناس یا کارمند خوب این است که چالش‌های خوب و به درد بخور را بیابد و با رویکرد فنی و آماری به گشایش چالش بپردازد.
چالش خوب، مساله‌ای است که گشایش آن بهبود نسبتاً بزرگی ایجاد کند. اینگونه چالش‌ها معمولاً پیچیده هستند و از کنشگرهای زیادی اثر می‌پذیرند. رویکرد آماری به ما کمک می‌کند کنشگرهای اثر گذارتر را شناسایی کنیم و بر روی آنها برنامه‌ریزی کنیم. در این کتاب، همراه با یادگیری شگردهای آماری، از نرم افزار minitab استفاده می‌کنیم. چرایی کاربرد نرم افزار minitab کاربردی بودن و ساده بودن کار با آن است. در این کتاب شکل‌های مربوط به نرم افزار minitab شماره گذاری نشده‌اند تا از سایر شکل‌ها شناخته شوند.
شش سیگما یک راهبرد (استراتژی) بهبود است که آنرا می‌توان هم برای گشایش یک چالش و هم برای پیشرفت روش‌های مدیریتی و آماری به کار برد. شش سیگما به شرکت، امکان جهش و بهین شدن را می‌دهد. شرکت موتورولا، در سال‌های دهه ۱۹۸۰ برای نخستین بار راهبرد شش سیگما را رایج ساخت. شرکت الید سیگنال در اوایل دهه ۱۹۹۰ آن را به کار بست و شرکت جنرال الکتریک آن را به پرطرفدارترین روش مدیریتی تبدیل نمود.
گامهای گذر از چالش
گذر از چالش یا گشایش چالش به روش شش سیگما پنج گام دارد که کوته نوشت آن با DEMAIC شناخته می‌شود (کوته نوشت آن به پارسی شاوبپ). این گام‌ها به ترتیب انجام می‌شوند تا بهبود فراهم شود.

دستورهای برجسته در تابع پراکنش هنجار
در تابع پراکنش هنجار ( نرمال) این دستورها را داریم که با نگاه به شکل 2، آنها را بهتر در می‌یابیم:
68 درصد داده‌ها در بازه ơ± μ قرار دارند.
98 درصد داده‌ها در بازه 2ơ± μ قرار دارند.
99.8 درصد داده‌ها در بازه 3ơ± μ قرار دارند.
اکنون به شکل 2 بنگرید، در بازه ơ± μ خمیدگی نمودار رو به پایین است و به درستی در نقطه‌های ơ+ μ و ơ- μ خمیدگی نمودار واژگونه می‌شود. در بیرون از بازه ơ± μ خمیدگی نمودار رو به بالا است.
چنانچه داده‌ها را داشته باشیم نرم افزار minitab می‌تواند با رَویه زیر میانگین و انحراف استاندارد را به ما نشان دهد:
Stat/Basic statistics/Display descriptive
نرم افزار ستون داده‌ها را می‌خواهد که با کلیک کردن بر روی نام ستون (ماند C1) به قسمت variables روگرفت می‌شود. در شکل داده‌های بنیادی ستون داده‌ها نشان داده شده است.
میانگین: Mean
انحراف استاندارد: StDev
چارک اول: Q1 یعنی عددی که یک چهارم داده‌ها از آن کوچکتر و سه چهارم داده‌ها از آن بزرگترند.
میانه: Median