کتاب کاسه گردانیِ دهر

بخش اول: معرفی کتاب 📖

کتاب کاسه گردانیِ دهر نوشته‌ی کبری رحیمی اثری ارزشمند در حوزه‌ی فرهنگ شفاهی و ضرب‌المثل‌های ایرانی است که با شابک 978-622-378-929-8 و در 130 صفحه توسط انتشارات هورین منتشر شده است. این کتاب همچون دیگر آثار نویسنده در ادامه‌ی پروژه‌ی گردآوری و تحلیل اصطلاحات و امثال مردمی نگاشته شده و این بار تمرکز آن بر ضرب‌المثل‌ها و تعبیراتی است که با حرف «ک» آغاز می‌شوند.

در این کتاب، مجموعه‌ای غنی از امثال، کنایات و اصطلاحات عامیانه گردآوری شده است؛ از عباراتی پرکاربرد چون کس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من یا کسی که خربزه می‌خورد پای لرزش هم می‌نشیند گرفته تا حکمت‌های ژرفی مانند کمال همنشین در من اثر کرد یا کم بخور همیشه بخور. این امثال نه‌تنها بازتابی از ذهنیت و تجربه‌ی نسل‌های پیشین‌اند، بلکه همچون آیینه‌ای، فرهنگ، باورها و زیست روزمره‌ی ایرانیان را بازنمایی می‌کنند.

کتاب کاسه گردانیِ دهر برای پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی، مردم‌شناسان، علاقه‌مندان به فرهنگ عامه و حتی نویسندگان و هنرمندانی که می‌خواهند در آثار خود از زبان بومی و اصطلاحات اصیل بهره ببرند، یک مرجع غنی و کاربردی محسوب می‌شود.

بخش دوم: ساختار و اهمیت کتاب 🌿

این کتاب با گفتار پیشین آغاز می‌شود و سپس در قالب بیش از ۱۲۰ مدخل کوتاه، ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه‌ی ایرانی را معرفی و بررسی می‌کند. نویسنده نه‌تنها به ثبت شکل درست این اصطلاحات پرداخته، بلکه تلاش کرده تا معنای پنهان، کارکرد اجتماعی و فلسفه‌ی نهفته در هر عبارت را آشکار کند.

در بخش‌های مختلف کتاب، نمونه‌هایی از نگاه مردم به زندگی، کار، روابط اجتماعی، حکمت‌های عملی و طنز روزمره دیده می‌شود. مثلاً عباراتی چون کفگیرش به ته دیگ خورده یا کلاه سرش رفته، تصویری زنده از مشکلات و رفتارهای اجتماعی ارائه می‌دهند، در حالی که مثل‌هایی مانند کوه به کوه نمی‌رسد ولی آدم به آدم می‌رسد یا کوزه‌گر از کوزه شکسته آب می‌خورد بار فلسفی و اخلاقی دارند.

اهمیت این اثر در آن است که به مخاطب کمک می‌کند تا ضمن لذت بردن از خواندن این مثل‌ها، با ریشه‌های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی زبان فارسی نیز آشنا شود. کتاب کاسه گردانیِ دهر درواقع پلی میان گذشته و امروز است؛ پلی که نشان می‌دهد چگونه حکمت‌های مردمی می‌توانند همچنان در زندگی روزمره‌ی ما کاربرد داشته باشند.

بخش اول: معرفی و محتوای کتاب 📖✨

❓ کتاب «کاسه گردانیِ دهر» درباره چیست؟

این کتاب مجموعه‌ای غنی از ضرب‌المثل‌ها، اصطلاحات و زبانزدهای عامیانه فارسی است که اغلب با حرف «ک» آغاز می‌شوند. کبری رحیمی در این اثر تلاش کرده است تا گنجینه‌ای ارزشمند از فرهنگ شفاهی و حکمت مردمی را در قالبی ساده و دلنشین جمع‌آوری کند.

❓ چرا عنوان کتاب «کاسه گردانیِ دهر» انتخاب شده است؟

نام کتاب برگرفته از یکی از اصطلاحات قدیمی است که نمادی از چرخش روزگار و حکمت مردمی به شمار می‌آید. انتخاب این عنوان نشان می‌دهد که کتاب به بازتاب فراز و فرودهای زندگی در زبان مردم پرداخته و تلاش دارد حکمت پنهان در مثل‌ها را آشکار کند. 🌍

❓ چه موضوعاتی در کتاب بررسی می‌شود؟

کتاب «کاسه گردانیِ دهر» صدها اصطلاح و مثل را شامل می‌شود که هر کدام حامل تجربه‌های تاریخی و اجتماعی مردم هستند. از جمله:

• «کس نخاراند پشت من جز ناخن انگشت من» (بیان خوداتکایی)
• «کسی را دنبال نخود سیاه فرستادن» (سرکار گذاشتن کسی)
• «کلاغ آمد چریدن یاد بگیره پریدن هم یادش رفت» (از دست دادن اصل به خاطر تقلید)
• «کلاه خودت را قاضی کن» (دعوت به وجدان و انصاف)
• «کوزه‌گر از کوزه شکسته آب می‌خوره» (تناقض میان ظاهر و واقعیت زندگی افراد)

❓ ساختار کتاب چگونه است؟

کتاب در قالب فصل‌های کوتاه تنظیم شده و هر اصطلاح به‌طور مستقل معرفی و توضیح داده می‌شود. نویسنده ضمن ارائه معنا و مفهوم، به کاربرد اجتماعی و فرهنگی هر عبارت نیز پرداخته است. همین ساختار، کتاب را برای هم پژوهشگران و هم علاقه‌مندان عام بسیار جذاب کرده است.

بخش دوم: ارزش‌ها و مخاطبان کتاب 🌟📚

❓ کتاب «کاسه گردانیِ دهر» چه ارزش فرهنگی دارد؟

این کتاب نه‌تنها مجموعه‌ای از مثل‌هاست، بلکه بازتابی از ذهنیت، باورها و تجربه‌های زیسته مردم ایران در طول قرن‌هاست. اصطلاحات گردآوری‌شده نشان می‌دهد چگونه مردم از زبان برای بیان مشکلات، امیدها و طنزهای زندگی بهره گرفته‌اند.

❓ کدام بخش‌های کتاب جذاب‌تر است؟

بخش‌هایی چون:

• «کفگیرش به ته دیگ خورده» (بیان رسیدن به نهایت سختی)
• «کوه به کوه نمی‌رسه ولی آدم به آدم می‌رسه» (تاکید بر روابط انسانی)
• «کینه شتری به دل داره» (اشاره به کینه طولانی و عمیق)

این ضرب‌المثل‌ها برای خوانندگان آشنا و شیرین هستند و در زندگی روزمره کاربرد زیادی دارند. در مقابل، اصطلاحات کمتر شناخته‌شده مثل «کلاغ سر لونه خودش قارقار نمی‌کنه» تازگی دارند و برای پژوهشگران زبان و فرهنگ جذاب‌اند. 🪶

❓ این کتاب مناسب چه کسانی است؟

• علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی
• پژوهشگران حوزه فرهنگ عامه و مردم‌شناسی
• دانشجویان رشته‌های ادبیات و علوم اجتماعی
• همه کسانی که می‌خواهند درک بهتری از اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های ایرانی داشته باشند

❓ چرا باید کتاب «کاسه گردانیِ دهر» را بخوانیم؟

زیرا این کتاب همزمان نقش یک منبع پژوهشی و اثری سرگرم‌کننده را ایفا می‌کند. مطالعه آن باعث می‌شود ریشه‌ی بسیاری از اصطلاحات روزمره را بشناسیم و ارتباطی عمیق‌تر با فرهنگ و زبان مادری خود برقرار کنیم. 📘