کتاب کارایی ‏آموزش ‏از ‏راه ‏دور ‏از ‏رویا ‏تا ‏واقعیت

فهرست
عنوان صفحه
مقدمه 10
فصل 1 15
ارزیابی کارایی آموزش از راه دور: 15
درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم؟ 15
تاریخچه و تعریف آموزش از راه دور 15
آموزش از راه دور 17
آموزش الکترونیک یا آموزش آنلاین(E-learning) 18
آموزش مکاتبه ای(بصورت نامه نگاری) 20
آموزش حضوری 20
کارایی در آموزش 21
کارایی خارجی 22
کارایی داخلی 23
عدالت در عنوان مدل های آموزشی 24
عدالت در تحصیل 25
رویکردهای اقتصادی برآورد انصاف و عدالت در آموزش 26
کیفیت در آموزش 27
کیفیت از طریق رضایت دانشجویان 28
رضایت دانشجو به عنوان عامل موفقیت 29
کارآمدی یا تجزیه و تحلیل هزینه-اثربخشی 31
فصل 2 33
کارایی آموزش به‌صورت دوره‌ای به طور کلی و آموزش آنلاین به طور خاص: چه می‌دانیم؟ 33
یادآوری نتایج اصلی مربوط به کارآیی داخلی آموزش از راه دور به طور کلی و آموزش آنلاین به طور خاص 33
بحث بر موضوع کارایی داخلی آموزش از راه دور 33
مقایسه با آموزش حضوری به عنوان مرجع 34
تعامل در آموزش از راه دور 35
عوامل موفقیت در آموزش از راه دور 37
نرخ ترک تحصیل در آموزش مجازی 38
یادآوری نتایج اصلی درباره هزینه ها و کارایی آموزش از راه دور 39
تعریف هزینه های مختلف در آموزش از راه دور 39
محاسبه هزینه متوسط یک واحد 43
هزینه‌ها و روابط آنها با حجم دانشجو 43
مطالعات درباره هزینه‌ها در آموزش از راه دور: آنچه به طور سنتی شناخته می‌شود 46
یادآوری نتایج اصلی در مورد هزینه ها در آموزش از راه دور 46
معرفی فناوری‌ اطلاعات و اثرات آن‌ بر هزینه‌ها 47
تجزیه و تحلیل هزینه-کارایی در آموزش از راه دور : چه می‌دانیم؟ 49
آموزش الکترونیک از لحاظ هزینه-کارآیی نسبت به آموزش حضوری مقرون به صرفه تر است 49
وقتی آموزش از راه دور از لحاظ هزینه – کارایی به صرفه نیست! 50
آموزش آنلاین و تجزیه و تحلیل هزینه-کارایی: چیزی که فرض می‌کنیم 51
نتایج اصلی در مورد انصاف در آموزش الکترونیکی 52
عدم وجود هزینه فرصت 52
نقش آموزش از راه دور در دسترسی همه به آموزش 53
بیرونی (خارجی) در آموزش از راه دور، تحقیقاتی کمتر توسعه یافته 56
کیفیت آموزش از راه دور: درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم و چه چیزی می‌دانیم؟ 57
انتخاب نوع آموزش از راه دور : انتخاب پیش‌فرض 57
مزایای آموزش آنلاین؟ 58
فصل 3 61
روش‌های ارزیابی کارآیی مؤسسات آموزش از راه دور 61
روش شناسی های تخمین کارایی داخلی 61
مقایسه جمعیت‌های متفاوت حالات آموزشی 62
مقایسه روش های آموزش از راه دور و حضوری 65
مطالعه عوامل موفقیت در آموزش از راه دور 67
سنجش مشارکت دانشجو در آموزش 68
تعریف پذیرش 68
اندازه‌گیری پایداری در آموزش الکترونیکی: مورد آموزش از طریق مکاتبات 69
برآورد کردن کارایی داخلی از طریق نرخ موفقیت 77
مقایسه نرخ موفقیت جزئی و کامل در روش‌های آموزشی مختلف 77
تخمین نقش یک حالت آموزش در موفقیت دانشجویان 81
روش‌های تخمین کارآیی تالار های گفتگو 83
متدولوژی‌های برآورد هزینه واحد 85
روش‌های تخمین تجزیه و تحلیل هزینه-اثربخشی 94
یک مطالعه تجربی درباره کارایی مراکز آموزش تلفنی دانشگاهی 94
کارآمدی آموزش از راه دور نسبت به آموزش حضوری 95
رضایت کاربران 96
سوال درباره کیفیت آموزش یا روش آموزش 96
کیفیت ابزارهای آموزشی 98
میزان ابزارهای آموزشی 99
پرسشنامه درباره رضایت از کیفیت تماس شخصی با مرکز آموزش از راه دور 100
منابع 103

آموزش آنلاین از طریق یک سامانه دیجیتال، از جمله خدمات اینترنتی، یکی از خدماتی است که بیشترین توانایی را دارد. سایت‌هایی که به فهرست تخصصی آموزش می‌پردازند، همواره رشد عرضه آموزش اینترنتی و افزایش مداوم استفاده‌های آموزشی از این رسانه را برجسته می‌کنند. هدف این فصل، بیشتر از ارائه یک دید کامل بر آموزش از راه دور در فرانسه و / یا در جهان، یادآوری آنچه که به طور عمومی یک آموزش از راه دور را از یک آموزش حضوری تمایز می‌دهد است. همچنین، این فصل امکان تمایز بهتری بین انواع آموزش از راه دور را فراهم می‌کند: سنتی که با عنوان “بر اساس نامه” معروف است و آموزش آنلاین که همچنین به عنوان “e-learning” شناخته می‌شود.
تاریخچه
عرضه عمومی آموزش از راه دور همیشه تحت تأثیر عوامل غیرمالی قرار داشته است. در اصل، آموزش از راه دور باید به درخواست خصوصی آموزشی پاسخ دهد که به جمعیت متخصص امکان ادامه تحصیل می‌دهد. اپراتورهای خصوصی اولین ارائه‌دهندگان این روش آموزشی بودند. تقاضای آموزش به اندازه کافی گسترده بود، زیرا ممکن بود شامل افرادی با دنباله کاری عمومی مانند “مدرسه جهانی” و همچنین افرادی با علاقه بیشتر به آموزش حرفه‌ای مانند “دوره‌های هاتمر” در سال ۱۸۷۷ یا “مدرسه در خانه” که توسط لوئی ایرویلز در سال ۱۸۹۱ تأسیس شد. این دوره‌های آمادگی برای آزمون‌های اداری بسیار زود توسط دولت تایید شدند.
بخش خصوصی، پیشگام در زمینه آموزش از راه دور و اولین بخشی بود که در این زمینه توسعه یافت. ابتدا کارمندان شرکت‌ها از این سیستم برای ادامه تحصیل بدون ترک شغل خود استفاده کردند. سپس نوبت به افراد حقیقی رسید که در آموزش از راه دور راهی برای آموزش خود بدون استفاده از روش‌های سنتی آموزش می‌دیدند. بسیار بعدتر، دولت به این زمینه علاقه‌مند شد و این اتفاق به منظور ایجاد انصاف و عدالت بود. آموزش از راه دور به عنوان یک ابزار بالقوه برای مبارزه با هر نوع محرومیت، از جمله محرومیت جغرافیایی، اجتماعی و حرفه‌ای، شناخته شد. به همین دلیل، دولت از طریق وزارت کار که در سال ۱۹۰۶ تشکیل شده بود، دوره‌های آموزشی اولیه و مداوم را برای استفاده شرکت‌ها و جمعیت کارگر جدید (زنان و نیروی کار خارجی) ارائه کرد.
آموزش از راه دور در سال‌های شصت میلادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به علت تمایل به برآورده کردن نیازهای رو به افزایش آموزش از طریق روش‌هایی جز روش‌های سنتی، یک گسترش مهم را تجربه کرد. این روش‌ها شامل افزایش و تکثیر ظرفیت‌های آموزش معمولی بودند، به عبارت دیگر، توسعه آموزش حضوری.
این راهکار به سرعت به لحاظ اقتصادی، به ویژه از نظر هزینه واحد برای دولت غیر قابل قبول شد؛ بنابراین، آموزش از راه دور به نظر می‌رسید که به وسیله فناوری‌های جدید، به حداکثر تعداد افراد دسترسی داشته باشد. در عین حال که هزینه‌ها را کاهش یا ثابت نگه دارد. تحقیقات انجام شده به ویژه توسط (۲۰۰۳) Perraton و Lentel نشان داد که در کل، آموزش از راه دور، اگرچه کمتر کارآمد (از نظر نرخ موفقیت) بود، از لحاظ هزینه (به ویژه هزینه واحد) هزینه کمتری نیاز داشت نسبت به آموزش حضوری. در نتیجه در شرایط محدودیت بودجه که در بیشتر کشورهای توسعه یافته در طول سی سال گذشته رخ داده است، کمینه‌سازی هزینه واحد در آموزش، یک جستجوی مداوم دولت‌ واقع شد.
و آموزش از راه دور امکان تولید اقتصادی را فراهم می‌کند که می‌تواند هزینه واحد برای هر دانش‌آموز را نسبت به آموزش حضوری کاهش دهد. ظهور فناوری‌های جدید تنها این توسعه را تقویت کرده است زیرا “روش‌های آموزش از راه دور با استفاده از وسایل فناوری مدرن به طور طبیعی باید هزینه‌های ثابتی داشته باشند که نسبتاً بیشتر از آموزش سنتی باشد و بنابراین به طور پتانسیل می‌تواند به صرفه‌جویی‌های اقتصادی بسیار بزرگ‌تر منجر شود”
یادگیری الکترونیکی، تعریف شده توسط (2004، به نقل از کل و فنویله، 2007، ص 9) Ally به عنوان استفاده از اینترنت برای دسترسی به منابع آموزشی، معلمان، سایر یادگیرندگان و مواد آموزشی در طول فرآیند یادگیری با هدف کسب دانش، مهارت و تجربه…، آخرین روش یادگیری در لیست طولانی روش‌های آموزشی است که قرار است آموزش را صورتی نوین ببخشد. به طور متفاوت از رسانه‌های قبلی مانند رادیو، تلویزیون، کاست‌های صوتی و تصویری… که اغلب تنها به عنوان همراه دروس به صورت “کاغذی” عمل می‌کردند، اینترنت می‌تواند به طور کامل آموزش از طریق مکاتبه را که بسیاری آن را “پیرامونی” می‌نامند (گلیکمن، 2002)، از بین ببرد. در واقع، آموزش مکاتبه ای که تاکنون با استفاده از حمایت نوشتاری و ارسال پستی برای انتشار محتواهای آموزشی (گلیکمن، 2002، ص 45) استفاده می‌شد، اگرچه هزینه واحد کمتری داشته باشد، از نظر موفقیت کمتر از آموزش حضوری است.
آموزش از راه دور ارائه شده توسط ارایه دهندگان عمومی و دولتی باید به چهار هدف پاسخ دهد:
– کاهش هزینه‌های واحدی
– کارایی (از نظر موفقیت یا دستیابی به اهداف حرفه‌ای)
– انصاف
– کیفیت از نظر رضایت کاربران
آموزش از راه دور
بطور کلی، تحلیل کارایی یا انصاف در روش‌های آموزشی از راه دور با مقایسه آموزش حضوری صورت می‌گیرد، بدون آنکه آموزش مکاتبه را از آموزش آنلاین تمایز دهیم، با فرض آنکه اولی دومی را جایگزین کرده است. با این حال، در فرانسه به ویژه، این روش آموزش همچنان یک جایگاه مهم در آموزش از راه دور دارد، حتی اگر مراکز آموزشی “آن را به عنوان ویترین اصلی خود نداشته باشند”. به طور کلی، آموزش از راه دور توسط جداسازی یا فاصله فیزیکی بین معلم و دانش‌آموز در طول فرایند آموزش مشخص می‌شود.
آموزش از راه دور به مدت طولانی به عنوان یک آموزش مشخص از طریق ارسال و دریافت نامه تعریف شده است، از اینجا نام “آموزش مکاتبه” بر می‌آید.
ورود رسانه‌های جدید مانند تلویزیون، ویدیو و غیره، باعث تولید واژه “آموزش از راه دور” می‌شود. این واژه جدید در سال 1982 در کنفرانس ICCE (شورای بین‌المللی آموزش مکاتبه) که به شورای بین‌المللی آموزش از راه دور تبدیل می‌شود، تثبیت شده است. با این حال، می‌دانیم که تعریف واژه “آموزش از راه دور” بسیار پیچیده است. به گفته گلیکمن (2002)، در فرانسه، واژه “آموزش از راه دور” کمتر توسط پژوهشگران استفاده می‌شود و واژه “یادگیری از راه دور” به جای آن ترجیح داده می‌شود. در واقع، این عنوان نشان می‌دهد که تلاش می‌کنیم به طور همزمان به آموزش از راه دور و یادگیری از راه دور پرداخته شود به منظور تجزیه و تحلیل فرآیند.
تحقیقات انجام شده درباره کارایی و / یا انصاف که در این کتاب به آنها توجه می‌کنیم، بر مفهوم یادگیری تمرکز ندارند، بلکه بیشتر بر کارایی یا انصاف در انتقال دانش تمرکز دارند. به همین دلیل، واژه “آموزش از راه دور” را استفاده خواهیم کرد.
آموزش الکترونیک یا آموزش آنلاین(E-learning)
ترجمه “e-learning” به فرانسوی به عنوان “آموزش آنلاین” است، اما در فرانسه این عبارت با عبارت “روش آموزش آنلاین” ترجمه می‌شود، زیرا عبارت “روش آموزش آنلاین” هنگامی استفاده می‌شود که پژوهشگران تمایل دارند بر روی فرایندهای به دست آوردن دانش تأکید کنند (Glickman، 2002) که در حال حاضر در مورد ما صادق نیست. این نوع آموزش از راه دور هم به همان اندازه سخت در تعریف آن است، زیرا طبق گفته گلیکمن (2002، ص 57)، سختی وجود دارد تا اصول دقت را در تمام این اصطلاحات که هم به منظور توصیف و هم به منظور ترویج دستگاه‌های آموزشی متنوع استفاده می‌شود، معرفی کنیم. فنویت و دِرو (2006) فقط برای این عبارت 13 واژه‌ای را که به آن نزدیک هستند، بررسی کرده‌اند. نویسندگان به یاد می‌آورند که محققانی مانند رومیزوفسکی (2003) پس از بررسی تقریباً بیست تعریف، جدولی را ترسیم کرده‌اند که ویژگی‌های اصلی اشکال مختلف استفاده از یادگیری الکترونیکی را گروه‌بندی می‌کند.
غالباً، اشکال یادگیری الکترونیکی با فناوری‌های جدید تکامل می‌کنند که به طبیعت خود نشان می‌دهد که این ارتباط تأثیرگذار بر تعریف این روش آموزش است و خواهد بود. با این حال، پایه‌هایی از آموزش آنلاین وجود دارد که توسط واژگان انجمن فرانسوی (آموزش باز و به دوره) تعریف شده‌اند. در واقع، تعریف آموزش آنلاین به عنوان هر سامانه آموزشی که از شبکه محلی، گسترده یا اینترنت برای پخش، تعامل یا ارتباط استفاده می‌کند، در نظر گرفته می‌شود.
این تعریف شامل آموزش از راه دور در محیط توزیع، به استثنای آموزش به صورت سنتی از طریق نامه، دسترسی به منابع از طریق دانلود یا مشاهده در اینترنت است. این تعریف می‌تواند شامل آموزش همزمان یا ناهمزمان، سیستم‌های راهنمایی، سیستم‌های خودآموزی یا ترکیبی از عناصر اشاره شده در بالا (Glickman، 2002) باشد. این نوع آموزش در بیشتر دانشگاه‌ها منجر به ارائه آموزش به صورت دوره‌های هایپرمدیا در صفحه نمایش، در قالب مقالات چاپی، تمرینات خودارزیابی آنلاین و تعاملات گفتاری پشتیبانی شده توسط انجمن‌های مجازی بحث بین مدرسان و دانشجویان یا فقط بین دانشجویان باشد. Harasim (2000) که توسط Dridi و Chouinard (2003) نقل قول شده است، توضیح می‌دهد که آموزش آنلاین که یکی از اشکال آموزش از راه دور است (Glikman، 2002)، بر گروه ناهمزمان (مستقل از زمان) تمرکز دارد و با خودکار بودن، مستقلیت از فضای فیزیکی و عملکرد تقریباً انحصاری با چندرسانه‌ای‌ها مشخص می‌شود (اگرچه ارتباطات اصلی از طریق متن انجام می‌شود).
آموزش آنلاین مزایای آموزش حضوری (تعامل) و آموزش از راه دور (انعطاف‌پذیری) را ترکیب می‌کند و از مشکلات زمان و مکان ثابت و محدودیت بسیاری در تعامل جلوگیری می‌کند (Harasim، 1989؛ Walckiers و همکاران، 2004). انجمن مجازی که ویژگی اصلی آموزش آنلاین است، یک فضای قابل دسترس است که اعضای یک گروه را قادر می‌سازد به صورت الکترونیکی، گفتاری، متنی و ناهمزمان با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و این فضا به زیرفضاهایی تقسیم می‌شود که به تغییرات مکالمه وابسته هستند. اهداف اصلی استفاده از این ابزار عبارتند از جلوگیری از انزوای دانشجویان و کاهش نرخ انصراف بسیار بالا در این نوع آموزش (Audran و همکاران، 2008؛ Glikman، 2002؛ Peraton، 1993) و همچنین ایجاد پشتیبانی برای کار، همکاری و یادگیری از طریق ارسال پیام‌های متنی ناهمزمان میباشد.
آموزش مکاتبه ای(بصورت نامه نگاری)
آموزش به صورت نامه‌نگاری که یکی دیگر از اشکال آموزش از راه دور است، به راحتی‌تر می‌تواند تعریف شود، زیرا این روش آموزشی است که در آن معلم و دانشجو توسط زمان و مکان از هم جدا می‌شوند و اساساً از طریق نامه مکاتبه می‌کنند، اگرچه ممکن است همچنین از طریق تلفن یا ایمیل نیز ارتباط برقرار کنند. لازم به ذکر است که در بیشتر دانشگاه‌هایی که از این روش آموزشی استفاده می‌کنند، دانشجویانی که با نامه‌نگاری در دانشگاه ثبت‌نام کرده‌اند، همچنین قادرند با معلمان و کارکنان اداری از طریق تلفن یا ایمیل تبادل نظر کنند و ممکن است در طول سال تحصیلی چندین بار در جلسات گروهی با معلمان دیدار کنند.
آموزش حضوری
روش آموزش حضوری به مشترک بودن حضور معلم و دانشجو در یک مکان و زمان مشابه و تعاملاتی که به صورت روبرو انجام می‌شود (Glickman، 2002) اطلاق می‌شود. این درس‌ها ممکن است در روزها برگزار شوند یا شب‌ها در یک کلاس درس یا سالن آمفی‌تئاتر، جایی که معلم درس می‌دهد و با دانشجویان به صورت روبرو تعامل دارد.