فهرست

عنوان                                                                                                                                                 صفحه

مقدمه. 7

فصـل اول. 11

تعاریف.. 11

آتش استاندارد. 12

طبقه‌بندی‌های خاموش‌کننده‌های دستی.. 21

پدافند عامل در برابر حریق.. 24

تعریف پدافند غیرعامل در برابر حریق. 24

تقسیم‌بندی مکان‌ها از نظر خطر حریق.. 28

مکان‌های کم‌خطر. 28

مکان‌های با خطر متوسط گروه2. 28

مکان‌های با خطر بالا گروه1. 29

مکان‌های با خطر بالا گروه2. 29

انواع ساختمان ازلحاظ سازه و ساختار 30

دیوار جداکننده یا دیوار حریق بند. 32

محدود کردن و کنترل آتش در داخل بنا (ساختمان) 34

خروج مناسب در ساختمان. 34

دیوار جداكننده آتش… 36

دیوار مانع آتش… 36

مانع دود. 37

تخلیه خروج. 39

بار تصرف.. 41

ضوابط مربوط به استفاده از آتش‌بندها 47

دیوار ضد حریق.. 50

کاربرد دیوار کاذب ضد حریق. 50

ساختار دیوار پوش ضد حریق. 50

اجرای دیوار ضد حریق. 51

نصب دیوار ضد حریق. 51

پنجره ضد حریق.. 52

درهای ضد حریق.. 55

سیمان ضد حریق.. 57

پارتیشن و سقف کاذب ضد حریق.. 61

فصـل دوم. 63

راه‌های خروج از بنا و فرار از حریق.. 63

تعاریف.. 64

ظرفیت راه خروج. 70

مقام قانونی مسئول. 72

مقررات کلی.. 74

بخش‌های سه‌گانه راه خروج. 76

اجزای تشکیل‌دهنده راه خروج. 80

راه‌پله و پلکان. 85

علامت‌گذاری راه‌های خروج. 91

ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های مسکوني.. 93

ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های تجمعي.. 105

ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های کسبي/ تجاري.. 112

ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های صنعتي.. 114

ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های اداري.. 116

ضوابط اختصاصی ساختمان‌های بلند. 118

فصـل سوم. 121

پوشش ضد حریق.. 121

پوشش ضد حریق برای ساختمان‌های سبک… 123

پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی.. 124

پوشش ضد حریق اسکلت فلزی.. 124

پوشش ضد حریق سازه فولادی.. 125

ضخامت پوشش ضد حریق در سازه‌های فلزی.. 125

پوشش ضد حریق پایه سیمانی.. 126

پوشش ضد حریق پایه معدنی.. 129

آتش‌بندها، غلاف آتش‌بند. 145

نکات اجرای پوشش ضد حریق.. 152

فصـل چهارم. 157

مقاوم‌سازی ساختمان در برابر حریق.. 157

مقاوم‌سازی در برابر حریق سازه‌های بتن آرمه. 158

ضوابط طراحی در برابر حریق.. 164

اهمیت اسکلت ساختمان در مقابله با حریق.. 167

پیش‌بینی راه‌های خروج مناسب و استاندارد. 169

نقش ضوابط ویژه آسانسور در ایمنی ساختمان‌های بلند در برابر حریق.. 171

بررسی اصول حفاظت ساختمان در برابر حريق.. 172

بررسی رفتار گچ در برابر حريق.. 174

ساختارهای مقاوم در برابر حریق کناف.. 175

آزمون استاندارد آتش‌سوزی.. 190

دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و اجرای سيستم اعلام حريق.. 196

منـابع و مآخـذ. 199

منابع فارسی.. 200

منابع غیر فارسی.. 201

 

پوشش ضد حریق

پوشش ضد حریق، روکشی است که بکار گرفته می‌شود تا سطوح موردنظر را در برابر آتش محافظت نماید. پوشش ضد حریق، هم در بخش تأسیسات و تجهیزات صنعتی و هم در بخش ساختمان‌های شهری کاربرد دارد. ولی محافظت سازه‌های فلزی شهری در ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و آموزشی، بیشترین بهره را در حال حاضر از آن می‌برد. پوشش ضد حریق، می‌بایستی مانع شود که دمای اعضای فلزی سازه (تیرها و ستون‌ها) از حد معینی تجاوز نموده و بدین طریق، اسکلت فلزی ساختمان را برای مدت‌زمان لازم، در برابر حریق محافظت نماید. بدین ترتیب، فرصت کافی برای امداد گران جهت مهار و خاموش کردن آتش و جلوگیری از آسیب غیرقابل‌ترمیم، فراهم می‌گردد.

قدیمی‌ترین و مؤثرترین روش برای مقاوم‌سازی ساختمان در برابر آتش‌سوزی و هر تنش حرارتی دیگر استفاده از پوشش ضد حریق است. پوشش عایق حریق بر روی هر سطحی قابل اجرا است بدون آنکه خصوصیات مواد آن سطح تحت تأثیر قرار بگیرد. فاز اول آتش‌سوزی روی سطح اتفاق می‌افتد، درنتیجه استفاده از پوشش مقاوم حریق در سطوح یک روش منطقی و مؤثر برای مقاوم‌سازی ساختمان در برابر آتش‌سوزی است که باعث عدم گسترش بیشتر حریق که نتیجه آن خسارات بیشتر جانی و مالی است، می‌شود. در سطوحی که پوشش مقاوم حریق استفاده‌نشده است، سریع در مقابل آتش تسلیم می‌شوند و علاوه بر تولید دود و بخار سمی که باعث گرفتاری افراد می‌شود، ویرانی زیاد نیز به بار می‌آورد

پوشش‌های ضد حریق برای سازه‌های بتنی و یا فلزی متفاوت است. همچنین هر نوع از پوشش ضد حریق نیازمند مشخصات کاملاً دقیق برای مقاومت در درجه حرارت‌های مختلف گرما است. به بیانی ساده، وظیفه پوشش‌های ضد حریق بالا بردن مقاومت اسکلت‌ها و یا ستون‌ها در هنگام آتش‌سوزی در سازه‌ها می‌باشد.

در واقع پوشش‌های ضد حریق با پایدارسازی سازه و جلوگیری از گسترش تخریب ناشی از حریق بر روی دیوارها زمان بیشتری را برای عملیات نجات و گریز در حین آتش مهیا می‌سازند.

انواع پوشش‌های ضد حریق یا مقاوم در برابر حریق برای سازه‌های فلزی عبارت‌اند از:

• مواد پاششی معدنی^[1]
• رنگ‌های منبسط شونده^[2]
• بوردها و پنل های ضد حریق^[3]

پوشش‌های ضد حریق معمولاً از جنس ماده‌ی معدنی ورمیکولیت (به‌عنوان ماده اصلی)، پرلیت، کربنات کلسیم، گچ و سیمان، مواد حباب‌زا تشکیل می‌شوند.

ترکیب پوشش ضد حریق معدنی پاششی، بر پایه مواد معدنی نسوز است. پوشش مواد پاششی معدنی ضد حریق به دلیل مقاومت حرارتی بسیار بالا و ضریب رسانایی گرمایی بسیار پایین، روند انتقال حرارت به سازه را کاهش داده و باعث ایجاد زمان تأخیر در فروپاشی سازه در حدود ۲ تا ۴ ساعت، در برابر حریق می‌شود.

از جمله خصوصیات ورمیکولیت به‌عنوان ماده اصلی معدنی در پوشش‌های ضد حریق می‌توان به حجم دهندگی، سبک کنندگی، ضد حریق بودن، نسوزندگی و عایق بودن اشاره کرد.

پوشش ضد حریق برای ساختمان‌های سبک

در سازه‌هایی که بحث وزن مهم می‌باشد و یا شرایط اعمال در ضخامت‌های بالا دشوار می‌باشد، رنگ‌های ضد حریق در این ساختمان‌ها در اولویت قرار می‌گیرند. امروزه، برای پوشش ضد حریق ساختمان، رنگ‌های ضد حریق برای سازه‌های چوبی به‌صورت شفاف تولید گردیده و سطح چوب به‌راحتی قابل‌دیدن می‌باشد. پوشش ضد حریق ساختمان که شفاف هستند بر روی سطح چوب به‌خصوص در نمای ساختمان‌ها به‌صورت چشم‌گیری در حال استفاده می‌باشند. این پوشش‌های ضد حریق شفاف بعد از اعمال توسط یک لایه پوشش پلی یورتان شفاف پوشیده می‌گردند. این امر سبب ازدیاد استحکام مکانیکی ساختمان و پوشش‌های شفاف ضد حریق می‌گردد. شرکت ایرانیان ایستا پلیمر شریف فعال در زمینه تولید و نصب انواع پوشش‌ها از جمله پوشش ضد حریق ساختمان‌ها و پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی و سیمانی، همچنین کف‌پوش اپوکسی، کف‌پوش پلی یورتان و انواع پوشش‌های مخازن می‌باشد.

پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی

پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی امروزه در اولویت سازمان آتش‌نشانی و سازمان تحقیقات برای پوشش ضد حریق ساختمان و مسکن می‌باشند. این پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی بر اساس استانداردهای بین‌المللی و بومی تحت نظارت سازمان مربوط اعمال می‌گردند. پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی به دو دسته رنگ‌های ضد حریق و پوشش ضد حریق پایه سیمانی یا معدنی ضد حریق دسته‌بندی می‌شوند. پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی با توجه به کاربری سازه فلزی دارای استانداردهای خاص خود می‌باشند.

پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی جهت ساختمان‌های مسکونی، محیط‌های صنعتی و صنایع نفت، گاز و پتروشیمی متفاوت می‌باشند. فولادهای مورد کاربرد در سازه‌ها (ST-37) درجه حرارت نرم شوندگی در حدود ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد را دارا می‌باشند. در این درجه حرارت مقاومت خمشی سازه فلزی به نصف کاهش پیداکرده و می‌توانند نتایج فاجعه باری را در پی داشته باشند. سازه‌های فولادی و سازه‌های فلزی در ساختمان‌ها بدون داشتن پوشش ضد حریق بسیار آسیب‌پذیر می‌باشند.

پوشش ضد حریق اسکلت فلزی

کلیه سازه‌های فلزی می‌بایست دارای پوشش‌های ضد حریق باشند. بر اساس استانداردهای ISO و BS476 فلزات سازه‌ای بدون پوشش حین حریق در کمتر از ۱۰ دقیقه بیش از نیمی از مقاومت سازه‌ای خود را از دست می‌دهند. این امر التزام استفاده از پوشش ضد حریق اسکلت فلزی و سازه‌های فلزی را در دوچندان می‌کند. بر اساس شکل پروفیل‌های فلزی به‌کاررفته در سازه‌های فلزی، ضخامت پوشش ضد حریق بر روی سازه فولادی می‌تواند افزایش یابد. محاسبه پوشش ضد حریق ساختمان بر روی سازه فولادی بر اساس نقشه ساختمان صورت می‌پذیرد. ضخامت پوشش ضد حریق ساختمان نباید از ضخامت پوشش طراحی پایین‌تر باشد. جهت ایجاد زیبایی، می‌توان پوشش ضد حریق ساختمان را بارنگ‌ها یا پوشش‌های زیبا کاور نمود. فرایند پوشش ضد حریق سازه‌های فلزی و اسکلت فلزی ساختمان فرایندی بسیار حساس می‌باشد. پوشش ضد حریق ساختمان بعد از سند بلاست سطح و اعمال پرایمر بر روی سطح با دستگاه پاشش اعمال می‌شوند.

پوشش ضد حریق سازه فولادی

حفاظت از اسکلت و سازه ساختمان با پوشش ضد حریق یکی از روش‌های مهم و مؤثر حفاظت ساختمان در برابر آتش‌سوزی و حریق است. در روش پوشش ضد حریق سازه فولادی، ستون‌ها و تیرها برای محافظت و مقاوم‌سازی در برابر آتش‌سوزی با پوشش ضد حریق پوشانده می‌شوند.

سازه‌های فولادی در حرارت ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد دچار خمیدگی می‌شود به‌عبارت‌دیگر نقطه حرارت خمش آن درجه سانتی‌گراد است. سازه‌های فولادی بدون پوشش مقاوم حریق در این دما بخش زیادی از مقاومت خود را در برابر تنش حرارتی از دست می‌دهند. استفاده از پوشش مقاوم حریق در سازه‌های فولادی باعث افزایش مقاومت سازه در برابر آتش شده و مدت بیشتری طول می‌کشد که سازه در برابر آتش و هر نوع تنش حرارتی مقاومت خود را از دست بدهد.

سازه فلزی بدون پوشش مقاوم حریق پس از شروع آتش‌سوزی در مدت‌زمان کمتر از ۱۰ دقیقه نصف مقاومت خود را در برابر آتش از دست می‌دهد، یعنی به دمای ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد که نقطه خمش فلز است. در ساختمان‌های حساس مانند پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها، احتمال و ریسک آتش‌سوزی بالا است، در اسکلت فلزی این ساختمان‌ها از پوشش مقاوم حریق یا پوشش ضد حریق استفاده می‌کنند تا مقاومت سازه در برابر تنش حرارتی بالا رود.

ضخامت پوشش ضد حریق در سازه‌های فلزی

برای تعیین ضخامت پوشش مقاوم حریق این محاسبه انجام می‌شود:

سطح سازه فولادی که در برابر آتش قرار می‌گیرد، تقسیم بر سطح کل می‌شود، ضریب به‌دست‌آمده ضریب مقطع نامیده می‌شود. هر چه عدد این ضریب بزرگ‌تر باشد ضخامت پوشش ضد حریق سازه فولادی نیز بیشتر می‌شود. در واقع به میزانی که سطحی که در برابر آتش قرار می‌گیرد، بزرگ‌تر باشد و یا ضخامت سازه فولادی کمتر باشد ضخامت پوشش ضد حریق یا همان پوشش مقاوم حریق بیشتر می‌شود. برای محاسبه دقیق ضخامت پوشش ضد حریق از نقشه سازه ساختمان کمک می‌گیرند.

اطلاعاتی که از نقشه سازه به دست می‌آید، شامل:

ضخامت و نوع سقف عرشه فولادی یا متال دک

مقطع و اندازه تیرهای باربر عرشه فولادی

مقطع و اندازه نوع ستون‌ها

مقدار زمانی که سازه باید در برابر آتش دوام بیاورد

طبق آیین‌نامه، ضخامت پوشش مقاوم حریق سازه‌های فلزی در صورتی موردپذیرش خواهد بود که ضخامت متوسط کار انجام‌شده از ضخامت پوشش طراحی کمتر نباشد.

سیمان ضد حریق پوشش مقاوم حریق در اسکلت فلزی

سیمان ضد حریق یکی از روش‌های سریع و مؤثر برای ضد حریق کردن ساختمان است. سیمان ضد حریق تا حدود ۲۴۰ دقیقه از اسکلت فلزی ساختمان در برابر آتش محافظت می‌کند. سیمان ضد حریق در ساختمان‌های تجاری، صنایع نفت و گاز و در تونل‌ها کاربرد دارد.

سیمان ضد حریق در برابر ضربه و سایش مقاوم است اما در مقابل برای اجرا در طرح‌هایی با هزینه‎های کم مناسب نیست. ملات سیمان ضد حریق را می‌توان روی فلز، بتن و کف یا سقف فلزی کار کرد.

پوشش ضد حریق پایه سیمانی

پوشش ضد حریق پایه سیمانی، یک لایه برای حفاظت از فولاد و بتن در برابر آتش و سوختگی است. پوشش ضد حریق مقاوم به آتش می‌توانند برای محیط‌های داخلی و خارجی بر روی سطوح فولادی و بتن مورداستفاده قرار گیرند تا از رسیدن حرارت به سطح ماده توسط آتش جلوگیری کنند. گرمای آتش اگر به سازه فولادی یا بتن برسد، مقاومت سازه را کاهش داده و درنتیجه آن را می‌شکند. ساختمان‌هایی که در اثر آتش‌سوزی از هم می‌پاشند، اگر از مواد آتش‌نشانی استفاده می‌کردند، احتمالاً ً برای آن‌ها اتفاق نمی‌افتاد. تأمین آب در محیط‌های با محدودیت مانند بیمارستان‌ها می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. بعد از کاربرد، پوشش کپسول آتش‌نشانی منبسط و ضخیم می‌شود به‌طوری که آتش کم‌ترین تأثیر را روی سطح زیر آن دارد. هم‌چنین به خاطر پایه آبی کپسول آتش‌نشانی، گاز خطرناک را در طول آتش منتشر نمی‌کند و موجب خفگی نمی‌شود. این نقره‌ها را می‌توان بر روی سطوح چوب علاوه بر بتن و فولاد بکار برده شود. اجزای اصلی و شش کپسول آتش‌نشانی ارزان‌قیمت شامل ماسه، پرلیت، ورمیکولیت و گچ بودند. استفاده از گچ در این محصول، هزینه‌های صرف‌شده در آن نسبت به محصولات دیگر را کاهش می‌دهد.

نکات ضد حریق پایه سیمانی:

عملکرد ضد حریق پایه سیمانی

ضد حریق پایه سیمانی برای حفاظت از فولاد و بتون در برابر آتش

مزایای ضد حریق پایه سیمانی

کاربرد ضد حریق پایه سیمانی

مشخصات فنی ضد حریق پایه سیمانی

پوشش اطفا حریق ساختمان و اجرای آن بر ساختار فولاد

مزایای استفاده از مواد معدنی پایه معدنی چیست؟

عملکرد ضد حریق پایه سیمانی

عملکرد آن در زمان حوادث و آتش‌سوزی بسیار عالی است. این ملات را می‌توان هرجایی که می‌خواهیم استفاده کرد. همچنین، ملات به‌گونه‌ای می‌باشد که کیفیت آن در طول زمان کاهش می‌یابد. همچنین ضخیم‌تر از دیگر محصولات سیمان است.

از ساختمان‌های مسکونی، مراکز آموزشی، دانشگاه‌ها، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، بیمارستان‌ها، بیمارستان‌ها، نیروگاه‌ها، مراکز صنعتی و کارخانه‌ها، انبارها، سالن‌های سینما و مراکز فرهنگی و تفریحی، پمپ‌بنزین‌ها و به‌طورکلی در همه‌جاهایی که آتش‌سوزی رخ می‌دهد. آتش و آتش‌سوزی وجود دارد، از ضد حریق پایه سیمانی استفاده شود.

رنگ کپسول آتش‌نشانی خاکستری است. چگالی آنها از ۴ / ۰ گرم بر سانتی‌متر مکعب است. ضریب انتقال حرارت آن است. این فولاد استحکام فشاری mpa ۵۵ – ۳ دارد و باید به ازای هر مترمکعب به ضخامت ۴ / ۱ سانتی‌متر به ضخامت ۲ مترمربع مصرف شود.

سطحی که در آن کپسول آتش‌نشانی باید اعمال شود باید خشک و عاری از روغن یا روغن باشد. همچنین هیچ گردی در سطح وجود ندارد. اگر کیفیت سطح زیر سطح کار مناسب نباشد، قبل از پیاده‌سازی باید مشاوره شود. طراحی و پیاده‌سازی دستگاه‌های اطفا حریق باید توسط تیمی از متخصصان انجام شود.

ضد حریق پایه سیمانی برای حفاظت از فولاد و بتون در برابر آتش

مواد مورداستفاده در این تحقیق عبارت‌اند از: ورمی کولیت، دولومیت، پرلیت و مصالحی چون ماسه انبساط سبک، آهک، پرلیت و مواد دیگر. از آن می‌توان برای محیط‌های بسته و خارج از فولاد و بتن‌ریزی با ماله پروانه استفاده کرد، بنابراین از رسیدن حرارت به سطح ماده با آتش جلوگیری می‌کند. ویژگی‌های آب پایه این نوع هاون می‌تواند کمک زیادی در محیط‌هایی با محدودیت‌های خاص (مانند بیمارستان‌ها) داشته باشد. بعد از اعمال ملات، ملات گسترش می‌یابد و ضخامت آن تا حدی افزایش می‌یابد که آتش کم‌ترین اثر را روی زیرسطحی دارد. علاوه بر این، به خاطر پایه آبی کپسول آتش‌نشانی، شرکت در طول آتش گاز خطرناک منتشر نمی‌کند. این نوع عایق می‌تواند علاوه بر سطح بتون و فولاد چوب به کار رود.

مزایای ضد حریق پایه سیمانی:

مقاومت فشاری بالا

عملکرد فوق‌العاده

قابل اجار در همه نقاط سازه

عملکرد بالای ۱۰ سال

بدون از داست دادن کیفیت در طی زمان

کاربرد ضد حریق پایه سیمانی:

ساختمان مسکونی

مراکز آموزشی

پالایشگاه نفت و گاز

نیروگاه‌های پتروشیمی

مراکز صنعتی

انبارها و سیلوها

کارخانجات

نیروگاه‌های برق

بیمارستان

سالن‌های سینما

مراکز تفریحی و ورزشی

سکوهای دریایی و نفتی

ایستگاه‌های پمپ‌بنزین

به‌طورکلی کلیه نقاطی که احتمال آتش‌سوزی در آن‌ها وجود دارد می‌توان از پوشش ضد حریق یا ملات ضد حریق استفاده نمود.

پوشش ضد حریق پایه معدنی

پوشش ضد حریق پایه معدنی با چگالی کم^[4]:

ملاتی برای حفاظت از فولاد و بتن در برابر آتش‌سوزی و حریق می‌باشد. پوشش ضد حریق می‌تواند برای محیط‌های داخلی و خارجی سطوح فولادی و بتنی به کار رود و به‌این‌ترتیب مانع رسیدن حرارت ناشی از آتش‌سوزی به سطح ماده اصلی شود. حرارت آتش‌سوزی در صورت رسیدن به سازه‌ی فولادی یا بتنی، منجر به کاهش مقاومت سازه و درنتیجه گسیختن آن از هم می‌شود. ساختمان‌هایی که براثر آتش‌سوزی فرومی‌ریزند، اگر از مواد ضد حریق استفاده می‌کردند، احتمالاً این اتفاق برایشان نمی‌افتاد. پایه آبی بودن این پوشش در محیط‌هایی که محدودیت‌هایی دارند مانند بیمارستان‌ها، می‌تواند فواید زیادی داشته باشد. بعد از اجرا، پوشش ضد حریق منبسط می‌شود و ضخامت آن کمی افزایش می‌یابد تا آتش‌سوزی کم‌ترین اثر را بر روی سطح زیر آن داشته باشد. ضمناً با توجه به پایه آبی بودن پوشش ضد حریق، در هنگام حریق این ملات از خود گاز خطرناک متصاعد نمی‌کند و باعث خفگی نمی‌شود. این عایق‌های ضد حریق را می‌توان علاوه بر بتن و فولاد در سطوح چوبی نیز به کاربرد. مواد اصلی سازنده و شش ضد حریق با چگالی کم شامل ماسه منبسط شونده‌ی سبک، پرلیت، ورمیکیولیت و گچ می‌باشد. استفاده از گچ در این محصول باعث می‌شود تا هزینه‌های صرف شده برای آن نسبت به بقیه محصولات کم‌تر شود. ضمناً محصولات پایه گچی وزن بسیار کمتری را به سازه وارد می‌کنند و درنتیجه بار مرده‌ی کمتری بر ساختمان اعمال می‌کنند.

پوشش ضد حریق چگالی کم، مقاومت فشاری بسیار بالایی دارد. عملکرد آن در مواقع حوادث و حریق فوق‌العاده است. این ملات را می‌توان در هر نقطه‌ای از سازه که خواستیم استفاده کرد. همچنین این ملات بیشتر از ۱۰ سال عمر دارد و در طول زمان حتی ذره‌ای از کیفیت آن کاسته نمی‌شود. همچنین ضخامت این ملات نسبت به دیگر محصولات سیمانی بسیار کمتر است.

از پوشش ضد حریق چگالی کم در ساختمان‌های مسکونی، مراکز آموزشی، مدارس، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، نیروگاه‌های برق، مراکز صنعتی و کارخانه‌ها، انبارها، سالن‌های سینما و مرکزهای تفریحی و فرهنگی، ایستگاه‌های پمپ‌بنزین و به‌طورکلی در کلیه‌ی مکان‌هایی که احتمال آتش‌سوزی و ایجاد حریق در آن‌ها وجود دارد، می‌توان (و باید) استفاده کرد.

رنگ پوشش ضد حریق خاکستری است. چگالی این ملات بین ۰٫۶ تا ۰٫۷ گرم بر سانتی‌متر مکعب است. ضریب انتقال حرارت آن ۰٫۱ وات بر متر بر درجه سانتی‌گراد است. میزان مقاومت فشاری آن ۰٫۱ مگاپاسکال است و به ازای ضخامت ۱ سانتی‌متر در سطحی به‌اندازه‌ی ۱ مترمربع بایستی ۶ کیلوگرم از آن را مصرف کرد.

سطحی که قرار است پوشش ضد حریق بر روی آن اجرا شود، بایستی خشک و عاری از هرگونه روغن و چربی باشد. هم‌چنین روی سطح نباید هیچ‌گونه گرد و غباری وجود داشته باشد. درصورتی‌که کیفیت سطح زیر کار مناسب نباشد، باید قبل از اجرا آن را مش بندی کرد. طراحی و اجرای پوشش ضد حریق حتماً باید توسط یک تیم متخصص و مجرب انجام بگیرد.

مزایای پوشش ضد حریق پایه معدنی:

برای ایجاد سپری مقاوم در برابر حریق دو گزینه پیش روی سازندگان قرار دارد: پوشش ضد حریق پایه معدنی، رنگ‌های ضد حریق. رنگ‌های ضد حریق در واقع ساختارهای متورم شونده‌ای هستند که در هنگام قرارگیری در شرایط آتش‌سوزی حالت نیم‌سوخته و زغال گونه‌ای پیدا می‌کنند. این ساختار متورم زغالی شکل عایق خوبی در برابر آتش ایجاد می‌کنند که افزایش دمای پروفیل فولادی را کند می‌سازند. رنگ‌های ضد حریق عمدتاً متشکل از سیلیکات سدیم هستند.

مهم‌ترین مزیت پوشش ضد حریق پایه معدنی نسبت به رنگ‌های ضد حریق قیمت به نسبت معقول‌تر و از آن مهم‌تر ثبات قیمتی آن است. رنگ‌های ضد حریق یا به‌صورت وارداتی در بازار موجودند و یا تولید داخلی آنها مبتنی بر مواد اولیه وارداتی است؛ یعنی در هر صورت رنگ‌های ضد حریق تابعی از قیمت ارز است و قاعدتاً این موضوع به معنای قیمت‌های فزاینده و متغیر است. در سوی مقابل، پوشش‌های ضد حریق پایه معدنی کاملاً مبتنی بر نهاده‌های تولید داخل است. ورمیکولیت، پرلیت و الیاف عمدتاً مبتنی بر منابع داخلی‌اند و لذا تا حدود زیادی مستقل از تغییرات ارزی اند.

معایب پوشش ضد حریق پایه معدنی:

علی‌رغم قیمت به نسبت معقول پوشش‌های معدنی، معایبی نیز برای این روش می‌توان برشمرد. پاشش متریال ضد حریق با تجهیزات شاتکریت عملیات چندان تمیزی به حساب نخواهد آمد و ریخت و پاش نسبتاً زیادی ایجاد می‌کند. زمان نسبتاً طولانی‌تر مقاوم‌سازی به روش پوشش‌های ضد حریق معدنی دیگر مسئله مهم است.

واکنش‌های شیمیایی بین ضدزنگ‌های پایه آلکیدی و سیمان در پوشش‌های ضد حریق حقیقتی قابل‌تأمل است. این واکنش طبیعی به‌مرورزمان باعث تقلیل چسبندگی بین پوشش‌های ضد حریق معدنی و فولاد می‌شود. برای برطرف کردن این عیب از پرایمرهای مخصوصی باید بهره برد. در برخی شرایط نیز حسب ضوابط لازم است از مش درگیر کننده بهره برد. برای اجرای مش درگیر کننده معمولاً از توری فلزی استفاده می‌شود. استفاده از توری فلزی علاوه بر هزینه بیشتر، مدت‌زمان عملیات را مجدداً افزایش می‌دهد. این نیز در زمره عیوب پوشش‌های ضد حریق معدنی است. اگر از گچ به‌عنوان چسباننده استفاده شود، عیب دیگری از این پوشش‌ها ظاهر می‌شود و آن دوام ضعیف در شرایط رطوبت است. البته استفاده از سیمان می‌تواند این عیب را برطرف سازد.

مواد تشکیل‌دهنده ملات ضد حریق پایه معدنی:

ورمیکولیت جزء اصلی در پوشش‌های ضد حریق پایه معدنی است. دانسیته کم، مقاومت عالی در برابر عوامل جوی و رطوبت، مقاومت در برابر شوک‌های حرارتی، غیرقابل اشتعال بودن، مقاومت بسیار عالی در جلوگیری از گسترش آتش روی سطح و ممانعت از انتقال حرارت آتش به سطح فولاد و عدم ایجاد دود و گازهای سمی از عمده مشخصات پوشش‌های معدنی بر پایه ورمیکولیت هستند.

ورمیکولیت دارای ساختار پولک مانند و متورق (تا حدی شبیه میکا) در حرارت ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد حرارت دیده و به‌صورت ورقه‌های نازک تا ۳۰ برابر حجم اولیه خود منبسط می‌شوند. ورمیکولیت منبسط‌شده‌ای که در پوشش‌های ضد حریق استفاده می‌شود دارای دانسیته بسیار کم ۵۰ تا ۲۰۰ گرم بر سانتی‌مترمکعب است.

دیگر جزء مهم در پوشش‌های ضد حریق معدنی چسباننده آن است. سیمان و گچ دو چسباننده متعارف در صنعت هستند. واضح است که استفاده از پوشش‌های پایه گچ در محل‌هایی که در معرض رطوبت قرار دارند، نمی‌تواند قابل‌قبول باشد. به‌صورت کلی، پوشش‌های ورمیکولیتی پایه سیمانی مقاومت و پایایی بیشتری در برابر عوامل جوی و نیز آسیب‌های مکانیکی ایجاد می‌کنند.

سایر افزودنی‌های پوشش‌های پایه ورمیکولیتی عموماً عبارت‌اند از:

الیاف تسلیح کننده ملات ضد حریق

مواد افزودنی کاهنده نرخ خوردگی فولاد در زیرپوشش

مواد افزودنی بهبوددهنده خواص مقاومت در برابر حریق

رنگ‌دانه‌ها و پرکننده‌های معدنی و رزین‌های لاتکس امولسیونی

بر اساس استانداردهای بین‌المللی مواد تشکیل‌دهنده پوشش‌های ضد حریق معدنی باید عاری از آزبست و مواد حساسیت‌زای دیگر باشد.