کتاب مدیریت ‏مالی ‏و ‏بودجه ‏ریزی ‏در ‏نظام ‏شهرداری ‏ها

بخش اول: معرفی کتاب 📘

کتاب «مدیریت مالی و بودجه‌ریزی در نظام شهرداری‌ها» تألیف الهام امیدی و زهره اصغری با شابک 978-622-378-940-3 در 83 صفحه توسط انتشارات هورین منتشر شده است. این کتاب یکی از منابع کاربردی و تخصصی در حوزه مدیریت مالی شهری و نظام بودجه‌ریزی شهرداری‌ها به شمار می‌رود که با هدف ارتقای دانش مدیران شهری، پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های مدیریت شهری و مالی تدوین شده است.

با توجه به اهمیت روزافزون منابع مالی پایدار شهری و چالش‌های شهرداری‌ها در تأمین بودجه و اجرای پروژه‌های عمرانی و خدماتی، نویسندگان تلاش کرده‌اند تا چارچوبی علمی و عملی برای مدیریت مالی شهرداری‌ها ارائه دهند. این اثر با بررسی مبانی نظری، منابع درآمدی، فرآیند بودجه‌ریزی، نظام حسابداری، مدیریت هزینه‌ها و مدل‌های تأمین مالی پروژه‌های شهری، تصویری جامع از وضعیت مالی شهرداری‌ها و راهکارهای بهبود آن ارائه می‌کند.

بخش دوم: ساختار و محتوای کتاب ✍️

این کتاب در شش فصل تنظیم شده است:

• فصل نخست به مبانی و چارچوب نظری مدیریت مالی در شهرداری‌ها می‌پردازد و جایگاه آن را در ساختار حکمرانی شهری، تاریخچه نظام مالی شهرداری‌ها در ایران و جهان و ارتباط مالیه عمومی با اقتصاد شهری بررسی می‌کند.
• فصل دوم منابع درآمدی شهرداری‌ها را تحلیل کرده و به تفکیک درآمدهای پایدار و ناپایدار، مالیات‌ها، عوارض شهری، کمک‌های دولتی و ابزارهای نوین مالی مانند اوراق مشارکت و قراردادهای BOT می‌پردازد.
• فصل سوم فرآیند بودجه‌ریزی در شهرداری‌ها را شرح می‌دهد و به مراحل تدوین و تصویب بودجه سالانه، اصول بودجه‌ریزی عملیاتی، بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد و ارتباط آن با برنامه‌ریزی شهری اختصاص دارد.
• فصل چهارم بر نظام حسابداری و گزارشگری مالی تمرکز دارد و ضمن بررسی اصول حسابداری در بخش عمومی شهری، به شفافیت مالی، حسابداری الکترونیک و اهمیت کنترل داخلی و نظارت مالی می‌پردازد.
• فصل پنجم به مدیریت هزینه‌ها و کارایی مالی اختصاص دارد و موضوعاتی همچون مدیریت هزینه‌های جاری و سرمایه‌ای، اولویت‌بندی پروژه‌ها، سیاست‌های مالی و ارزیابی اقتصادی پروژه‌های شهری را پوشش می‌دهد.
• فصل ششم به تأمین مالی پروژه‌های شهری می‌پردازد و مدل‌های سنتی و نوین، مشارکت عمومی–خصوصی، ابزارهای سرمایه‌گذاری، نقش بانک‌ها و جذب سرمایه خارجی را بررسی می‌کند.

در نهایت، این کتاب مرجعی مفید برای مدیران شهری، کارشناسان مالی، دانشجویان و پژوهشگران خواهد بود که به دنبال شناخت عمیق‌تر از مدیریت مالی و بودجه‌ریزی در نظام شهرداری‌ها و راهکارهای بهینه‌سازی منابع مالی هستند.

بخش اول: معرفی و محتوای کتاب 📖🏙️

❓ موضوع اصلی کتاب چیست؟

این کتاب به بررسی مدیریت مالی و بودجه‌ریزی در نظام شهرداری‌ها می‌پردازد. نویسندگان تلاش کرده‌اند چارچوب نظری، منابع درآمدی، فرآیند بودجه‌ریزی، نظام حسابداری، مدیریت هزینه‌ها و شیوه‌های تأمین مالی پروژه‌های شهری را به شکلی جامع و کاربردی توضیح دهند.

❓ چرا پرداختن به مدیریت مالی در شهرداری‌ها اهمیت دارد؟

زیرا شهرداری‌ها به عنوان نهادهای اصلی اداره شهر، برای ارائه خدمات عمومی، توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای کیفیت زندگی شهری نیازمند منابع مالی پایدار و شفافیت در هزینه‌کرد هستند. نبود مدیریت مالی کارآمد می‌تواند باعث بدهی، فساد مالی و ضعف در اجرای پروژه‌های شهری شود.

❓ کتاب شامل چه فصل‌هایی است؟

کتاب در ۶ فصل تدوین شده است:

1. مبانی و چارچوب نظری مدیریت مالی: جایگاه مدیریت مالی در حکمرانی شهری و تحول نظام مالی شهرداری‌ها.
2. منابع درآمدی شهرداری‌ها: شامل مالیات‌ها، عوارض شهری، کمک‌های دولتی و ابزارهای نوین مالی.
3. فرآیند بودجه‌ریزی: مراحل تدوین، تصویب و اجرای بودجه و ارتباط آن با برنامه‌ریزی شهری.
4. نظام حسابداری و گزارشگری مالی: اصول حسابداری عمومی، شفافیت مالی و نقش فناوری.
5. مدیریت هزینه‌ها و کارایی مالی: رویکردهای کاهش هزینه، اولویت‌بندی پروژه‌ها و ارزیابی اقتصادی.
6. تأمین مالی پروژه‌های شهری: مدل‌های نوین سرمایه‌گذاری، مشارکت عمومی-خصوصی و جذب سرمایه خارجی.

❓ نویسندگان کتاب چه هدفی را دنبال کرده‌اند؟

الهام امیدی و زهره اصغری با نگارش این اثر قصد داشته‌اند راهکاری علمی و عملی برای بهبود کارایی مالی شهرداری‌ها، ایجاد شفافیت مالی و حرکت به سمت توسعه پایدار شهری ارائه دهند.

بخش دوم: اهمیت، کاربردها و مخاطبان کتاب 💡🏢

❓ این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟

• مدیران و کارکنان شهرداری‌ها که در حوزه مالی، بودجه و برنامه‌ریزی فعالیت می‌کنند.
• دانشجویان و پژوهشگران رشته مدیریت شهری، اقتصاد شهری و حسابداری عمومی.
• سیاست‌گذاران، شوراهای شهر و نهادهای نظارتی که بر امور مالی شهرداری‌ها نظارت دارند.

❓ چه کاربردهایی می‌توان برای این کتاب در نظر گرفت؟

• به‌عنوان منبع آموزشی دانشگاهی در رشته‌های مدیریت شهری و مالی.
• راهنمای کاربردی برای مدیران شهری در بودجه‌ریزی و مدیریت هزینه‌ها.
• ابزاری برای شفاف‌سازی مالی در شهرداری‌ها و افزایش اعتماد عمومی.
• مرجعی برای پژوهشگران جهت تحلیل اقتصاد شهری و پروژه‌های زیرساختی.

❓ چرا مطالعه این کتاب توصیه می‌شود؟

زیرا به مخاطب نشان می‌دهد چگونه می‌توان با مدیریت مالی صحیح و بودجه‌ریزی اصولی، از منابع محدود شهری بیشترین بهره‌برداری را کرد، هزینه‌ها را کاهش داد، پروژه‌های عمرانی را اولویت‌بندی کرد و منابع مالی نوین را جذب نمود.