کتاب مدیریت ‏زنجیره ‏تامین ‏پایدار

فهرست
عنوان صفحه
پیشگفتار 7
مقدمه 9
فصـل اول 15
کلیات تحقیق 15
بیان مساله 16
فرآیند تحلیل شبکه ای فازی 26
روش مولتی مورای فازی 29
رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان با روش TOPSIS فازی 31
ضرورت خاص انجام تحقیق 34
جنبه نوآوري و جدید بودن تحقیق 36
سوال تحقیق 38
اهداف تحقیق 38
روش تحقیق 39
رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان با روش TOPSIS فازی 40
روش های جمع آوری اطلاعات 41
محدودیت هاي تحقیق 41
ساختار کتاب 41
فصـل دوم 43
تاریخچه ی مختصری از تحقیق 43
مدیریت زنجیره تأمین 46
پيشينه استفاده از روش مورا 49
پیشینه ی استفاده از فرآيند تحليل شبكه اي 49
تاریخچه مختصري از سیستم فازي 50
کاربرد منطق فازي در زنجیره تامین پایدار 53
مروري بر پیشینه ي مطالعات انجام گرفته در زمینه ي انتخاب تأمین کننده 54
پيشينة پژوهش 60
جمع بندي 73
فصـل سوم 75
روش‌شناسی تحقیق 75
زنجیره تأمین 78
معرفی تکنیک ANP فازی (فرآیند تحلیل شبکه‌اي فازی) 79
معرفی تکنیک MULTI MOORAفازی 89
روش پیشنهادی تحقیق برای رتبه‌بندی معیارها و تعیین درجه پایداری زنجیره تامین 95
فصـل چهارم 103
گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات 103
معرفی مطالعه موردی 105
ارزیابی و رتبه‌بندی معیارهای پایداری زنجیره تأمین 106
محاسبه وزن نرمال‌شده معیارهای اصلی 108
محاسبه وزن وابستگی درونی معیارهای اصلی 109
محاسبه وزن نرمال‌شده معیارهای فرعی 111
محاسبه وزن وابستگی درونی معیارهای فرعی 115
محاسبه سوپر ماتریس حد 122
ارزیابی و انتخاب تأمین‌کنندگان 126
ماتریس نرمال‌شده ارزیابی تأمین‌کنندگان 126
پیاده‌سازی الگوریتم نسبت 131
پیاده‌سازی الگوریتم نقطه مرجع 131
پیاده‌سازی الگوریتم نقطه ضربی 132
رتبه‌بندی نهائی تأمین‌کنندگان 133
تعیین درجه پایداری شرکت سیمان تهران 134
تحلیل حساسیت مدل پیشنهادی 135
رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان با روش TOPSIS فازی 136
فصـل پنجم 139
برداشت هایی از متن کتاب و پیشنهادات 139
جمع‌بندی و برداشت هایی از متن کتاب 141
پاسخ به سؤالات تحقیق 142
جنبه‎های نوآوری 145
پیشنهادها برای تحقیقات آتی 146
منـابع و مآخـذ 147
منابع فارسی 148
منابع غیر فارسی 149
پیوست ها 159

یکی از ابعادی که می توان در ارزیابی شرکت ها به آن توجه ویژه ای داشت رتبه بندی معیار ها و تعیین درجه پایداری زنجیره تامین پایدار در آن شرکت است. در دهه گذشته، مدیریت زنجیره تامین پایدار به یک موضوع کلیدی در ادبیات پایداری به عنوان یک شعار در صنعت و سیاست تبدیل شده است. به گونه ای که موضوع پایداری به طور چشمگیری به عنوان یک استراتژی موثر برای مقابله با بسیاری از چالش های عصر حاضر در زنجیره تامین در سطح جهانی ارائه گردیده است و به افزایش رقابت و بهبود عملکرد مالی در شرکت منجر گردیده است چرا که پایداری زنجیره تامین به طور فزاینده به عنوان یک منبع مهم برای کاهش هزینه در بلند مدت و سود دهی شرکت جایگاه خود را پیدا کرده است و به عنوان یک ضرورت در شرکت ها از اهیمت ویژه ای برخودار است. پایداری سعی در ایجاد تعادل بین سه جنبه مهم 1.مزایای اقتصادی 2.حمایت از محیط زیست و 3.مسئولیت اجتماعی دارد. در این تحقیق نشان میدهیم که 1. معیارهای تاثیر گذار در پایداری زنجیره تامین صنعت سیمان چه اهمیتی دارند و2. درجه پایداری زنجیره تامین در صنعت سیمان با روش های anp فازی و مولتی مورای فازی به چه میزان قابل محاسبه است. همچنین در این تحقیق تعیین میکنیم سهم معیارهای زیست محیطی در درجه پایداری عملکرد زنجیره تامین درشرکت سیمان تهران و تعیین سهم معیارهای اقتصادی در درجه پایداری عملکرد زنجیره تامین درشرکت سیمان تهران و تعیین سهم معیارهای اجتماعی در درجه پایداری عملکرد زنجیره تامین در شرکت سیمان تهران.
ارزیابی عملکرد تأمین‌کنندگان به عنوان یکی از عوامل موثر در موفقیت سازمان‎ها به‎شمار می‎رود و نتایج حاصل از محاسبه صحیح ارزیابی تأمین‌کنندگان، سازمان‌‎ها را قادر می سازد شناخت بهتری از عملکرد تأمین‌کنندگان خود کسب نموده و در انتخاب بهترین گزینه، راهکار مناسبی را اجرا نمایند.
از دیگر اهداف این پروزه که به آن خواهیم پرداخت با بررسی پایداری زنجیره تامین به طور فزاینده بدنبال کاهش هزینه در بلند مدت و سود دهی شرکت هستیم. پایداری زمانی در شرکت در بهترین وضعیت خود قرار دارد که شرکت در هر سه جنبه ی مذکور بتواند به طور
موفق عمل کند. اما سوال این است که از بین این سه جنبه اگر بخواهیم آن ها را اولویت بندی کنیم کدام یک مهم تر است ؟ پاسخ به این سوال به نوع فعالیت شرکت و عوامل بسیاری بستگی دارد و هدف اصلی آن کسب سود است. لذا بر همین اساس در پاسخ به سوال فوق باید جنبه های اقتصادی را مهم ترین عامل دانست. هنگامی که شرکت در جنبه های اجتماعی و زیست محیطی در شرایط خوبی به سر می برد از لحاظ پایداری شرکت در وضعیت خوبی است اما از این بهتر حالتی است که شرکت در دو جنبه ی ( اقتصادی و زیست محیطی ) و یا ( اقتصادی و اجتماعی ) وضعیت مساعدی داشته باشد و بهترین حالت نیز حالتی است که در هر سه جنبه وضعیت مطلوبی در شرکت شکل گرفته باشد. از اهداف دیگر تحقیق بررسی هر سه جنبه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است و ابعاد فرعی این جنبه ها و مثال هایی از معیارهای اندازه گیری و مثال های از مزایا و بهبودهای حاصل شده است تا ببینیم کدام یک از جنبه های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در رابطه با شرکت سیمان تهران در اولویت قرار دارد.
امروزه ارزیابی عملکرد تأمین‌کنندگان به عنوان یکی از عوامل موثر در موفقیت سازمان‎ها به‎شمار می‎رود و نتایج حاصل از محاسبه صحیح ارزیابی تأمین‌کنندگان، سازمان‌‎ها را قادر می سازد شناخت بهتری از عملکرد تأمین‌کنندگان خود کسب نموده و در انتخاب بهترین گزینه، راهکار مناسبی را اجرا نمایند. در این تحقیق، با ارائه یک مدل علمی و منطقی، رتبه‌بندی معیارهای مؤثر در پایداری زنجیره تأمین و همچنین، درجه پایداری زنجیره تامین، انجام می‌شود. بر مبنای روش پیشنهادی این تحقیق، ابتدا با انجام مطالعات علمی و کتابخانه‌ای در زمینه حوزه‌های مرتبط با موضوع تحقیق، معیارهای اصلی و فرعی مرتبط با ارزیابی پایداری زنجیره تأمین، ارائه می‌شوند. همچنین، در این تحقیق، تمامی ارزیابی‎ها به صورت متغیرهای کلامی و با کمّیت‌های فازی مثلثی، و روش تصمیم‌گیری‌ها به صورت گروهی در نظر گرفته می‌شوند. برای تعیین وزن معیارهای اصلی و فرعی پایداری زنجیره تأمین، از روش ANP فازی به دلیل وجود وابستگی درونی بین معیارها و زیرمعیارها، استفاده می‌شود. در این روش، پس از تهیه و تدوین پرسش‎نامه‌های ارزیابی، مقایسات زوجی بین معیارهای اصلی و فرعی و همچنین وابستگی درونی آنها، فرایند مربوطه توسط خبرگان ارزیاب انجام می‌شود. سپس، به استناد اصول و تکنیک‌های تصمیم‌گیری گروهی، ماتریس نهائی ارزیابی، تعیین شده و به استناد الگوریتم روش ANP فازی، میزان اهمیت و رتبه‌بندی هرکدام از معیارهای اصلی و فرعی مذکور، تعیین می‌شوند. در فاز دوم روش تحقیق، به استناد معیارهای ارزیابی پایداری زنجیره تأمین، ارزیابی گزینه‌های تصمیم‌گیری که تأمین‌کنندگان موردنظر می‌باشند، با استفاده از روش Multi MOORA در محیط فازی انجام می‌شود. در نهایت، با توجه به میزان نزدیکی نسبی تأمین‌کننده منتخب، به راه‌حل ایده‌آل، درجه پایداری زنجیره تأمین، تعیین می‌شود. همچنین، شرکت سیمان تهران به عنوان مطالعه موردی این تحقیق انتخاب شده و روش پیشنهادی این تحقیق در شرکت مذکور، پیاده‌سازی و مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
ارزیابی زنجیره تامین با توجه به تاثیرآن روی پایداری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی با ملاحظه ی محصول، فرآیند ها و پیامدهای زنجیره تامین صورت می پذیرد. ارزیابی و اندازه گیری عملکردی که بتواند اطلاعات مورد نیاز را برای افزایش اثرات مثبت زنجیره تامین همراه با کاهش اثرات منفی آن را فراهم آورد. به هر حال بدون درک زمینه هایی که شرکت در آن عمل میکند ( که شامل جنبه های اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی است ) عملکرد نمی تواند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. غالب ترین راه ارزیابی، سنجشی است که عملکرد را به صورت کمی منعکس می کند. چرا واقعا به اندازه گیری و نظارت بر عملکرد نیاز داریم. اندازه گیری عملکرد به منظور مدیریت بر عملکرد باید، بر مبنای داده ها، اقداماتی را اتخاذ کند که عملکرد شرکت و تاثیر بیرونی آن بر روی پایداری را انعکاس دهد.
اطلاعات جمع آوری شده درباره ی عملکرد گذشته و حال باید با قسمت های مناسب مربوط بوده و مورد استفاده قرار گیرند. عملکرد شرکت وکل زنجیره ی تامین آن باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و بهبود داده شود. اندازه گیری عملکرد تنها راه مدیریت بر عملکرد است. نظر به اینکه زنجیره های تامین شامل سازمان های مستقل بسیاری است، برای همین هر سازمان معیارهایی مجزا و در نتیجه مجموعه ای از معیارها در نظر گرفته می شود.

تعاریف غیر استاندارد از معیارها، تفاوت در دوره جمع آوری اطلاعات یا استانداردهای داده ای متنوع، در اندازه گیری عملکرد زنجیره تامین در رابطه با ابعاد اقتصادی و زیست محیطی و اجتماعی مشکلاتی را ایجاد می کنند.
در این تحقیق نشان می دهیم که اندازه گیری زنجیره های تامین پایدار و نظارت برآن در سنجشی که در بر گیرنده جنبه های پایداری است متفاوت از اندازه گیری عملکرد کسب و کار محور متداول است، هنگامی که جنبه های پایداری نیز به حساب می آیند، قلمرو اندازه گیری باید توسعه داده شود. توسعه پایدار نه فقط مشتمل بربعد اقتصادی است، بلکه ابعاد اجتماعی و زیست محیطی را نیز در نظر میگیرد. به طور ایده آل تاثیر کل زنجیره تامین باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
تاثیر زنجیره تامین برپایداری و ارزیابی مربوط به آن، در چندین سطح، از سطوح پایینی همچون اقدامات و فرآیند های تکی هر یک از اجزای زنجیره تامین در عملیات مربوط به خود تا سطح استراتژیک، یعنی از سطح سازمانی تا تاثیر برکل زنجیره تامین را در بر می گیرد.
باید بر اساس چارچوب معیارهای ابعاد پایداری بتوانیم عملکرد زنجیره تامین را ارزیابی کنیم. این چارچوب متشکل از سه بعد اصلی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی است که هر کدام ابعاد فردی دیگری تقسیم گردیده اند.
برای پایداری زنجیره ی تامین باید شش اصل را در لایه های مختلف زنجیره تامین در نظر گرفت:
1. استفاده ی مجدد از محصول به عنوان مواد خام جدید برای تولید محصولات و قطعات دیگر. 2. بازیافت 3. قرار گیری مجدد در چرخه تولید 4. بازسازی 5. کاهش استفاده از مواد و انرژی در مراحل پیش از تولید و تولید و همچنین کاهش ضایعات 6. طراحی مجدد
بعد اقتصادی، ابعاد فرعی و مثال هایی از معیارهای اندازه گیری :

عملکرد اقتصادی، ستون فعالیت های یک شرکت است. شکی نیست که شرکت به منظور پایداری در بلند مدت بایستی سود آور باشد. مادامی که اثرات اقتصادی مثبت افزایش پیدا میکند. این احتمال وجود دارد که فرآیند ها و فعالیت های مشخص، بتوانند ادامه پیدا کرده و پایدار شوند. اثرات اقتصادی شامل سه بعد کیفیت، کارایی و پاسخ گویی است. برای اینکه در بلند مدت سود آور شویم این ابعاد مورد نیاز است.
جنبه ی اقتصادی در مدیریت زنجیره تامین پایدار، در این تحقیق نشان میدهیم که:
1. آیا شرکت سودآور است ؟ آیا میتوان انتظار داشت که به رشد و ترقی برسد ؟
2.آیا برای سرمایه گذاران بازگشت سرمایه مطلوبی را فراهم می کند ؟
نوآوری های ایجاد شده از طریق مشارکت تامین کنندگان، فروش کل، تعداد سهامداران، ترویج سرمایه گذاری های جدید، ایجاد فرصت های شغلی جدید، کل مالیات پرداخت شده، معیارهای فرعی زنجیره تامین جهت ارزیابی عملکرد اقتصادی پایدار را تشریح میکنند.

به حداقل رساندن ضایعات، تعداد استانداردهای ایزو توسعه یافته، بخشی از تسهیلات که از انرژی های تجدیدذیر استفاده می کنند، اثر بخشی سیستم لجستیک معکوس، اثر بخشی آموزش تامیین کنندگان دارنده گواهی ایزو 14001 و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای از معیارهای فرعی مورد استفاده جهت ارزیابی عملکرد زیست محیطی پایدار هستند.
معیارهای گروه زیست محیطی، بر قانون گذاری در مورد اثر منفی حمل و نقل وتاثیر دیگر فعالیت های شرکت بر محیط زیست متمرکز است. بعد زیست محیطی دربردارنده ی ابعاد فرعی انتشار گازهای خطرناک، بهره برداری از منابع طبیعی، ضایعات و بازیافت است.
بعد اجتماعی، ابعاد فرعی و مثال هایی از معیارهای اندازه گیری :
در این تحقیق در جنبه اجتماعی به دنبال پاسخ به سوالات زیر هستیم.
1.ا آیا شرکت یک محیط کاری امن همراه با پرداخت پاداش و مزایای عادلانه برای کارکنان ایجاد می کند ؟
2. آیا شرکت از به کارگیری کودکان یا نیروی کار اجباری و یا تبعیض در استخدام و یا ارتقا پرهیز میکند ؟
3. آیا شرکت مشارکت مثبتی در جامعه ای که در آن قرار دارد ، ایجاد می کند ؟
زمان آموزش، ایده های ابداعی کاربردی تولید شده به وسیله کارکنان و کارمندان، چرخش شغلی، حوادث مربوط به خشونت و آزار و اذیت ها، شکایات کارکنان، کسری از فروش کل که جهت پروژه های اجتماعی سرمایه گذاری می شود، اثر بخشی مدیریت جبران خسارت، اثربخشی استخدام و انتخاب کارکنان آزادی عمل سازمان برای درگیری سهامداران در تصمیم گیری کارایی سازمانی و اثر بخشی، از معیار های فرعی مورد استفاده برای ارزیابی عملکرد اجتماعی پایدار هستند.