کتاب رهبری، مدیریت و اداره ی آموزشی مبتنی بر آموزه های اسلامی

مترجم: بهنام سالاری

نویسنده کتاب:

دکتر رانیه سوالحه

Dr Rania Sawalhi

متولد 1978

بخش اول: معرفی کتاب 📚

کتاب رهبری، مدیریت و اداره‌ی آموزشی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی نوشته‌ی دکتر رانیه سوالحه (Dr. Rania Sawalhi) و با ترجمه‌ی بهنام سالاری توسط انتشارات هورین به چاپ رسیده است. این کتاب ارزشمند با شابک 978-622-378-916-8 و در 79 صفحه منتشر شده و از جمله منابع نوین و علمی در حوزه رهبری آموزشی، مدیریت و سیاست‌گذاری تربیتی با تکیه بر مبانی اسلامی به شمار می‌رود.

اثر حاضر به دنبال ارائه چارچوبی روشن برای رهبری آموزشی است که نه‌تنها به اصول مدیریتی متداول توجه دارد، بلکه آموزه‌های اسلامی را به‌عنوان مبنا و محور در نظر می‌گیرد. نویسنده با بهره‌گیری از منابع اسلامی و نظریه‌های معاصر مدیریت آموزشی، تصویری جامع از ویژگی‌های رهبر اسلامی، نقش عدالت اجتماعی، رهبری هدفمند و اخلاقی، و چالش‌های زنان در عرصه‌های رهبری ارائه می‌دهد.

این کتاب با نگاهی مقایسه‌ای به جوامع مختلف اسلامی و حتی کشورهایی با ساختار سکولار، تلاش می‌کند راهکارهایی برای ارتقای کیفیت رهبری آموزشی در بسترهای متنوع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ارائه دهد. از این جهت، کتاب هم برای پژوهشگران و دانشجویان حوزه علوم تربیتی و مدیریت آموزشی ارزشمند است و هم برای مدیران مدارس، سیاست‌گذاران آموزشی و علاقه‌مندان به تلفیق آموزه‌های دینی با مدیریت نوین، کاربردی خواهد بود.

بخش دوم: محتوای کتاب و اهمیت آن در رهبری آموزشی ✨👩‍🏫👨‍🏫

کتاب رهبری، مدیریت و اداره‌ی آموزشی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی شامل ده فصل است که هر یک به یکی از ابعاد رهبری اسلامی در آموزش می‌پردازد:

• فصل اول به مبانی مفهومی و بنیادهای رهبری آموزشی اسلامی اختصاص دارد؛ جایی که نقش توحید، منابع اسلامی و تفاوت آن با الگوهای غربی توضیح داده می‌شود.
• فصل دوم به عدالت اجتماعی در آموزش پرداخته و پیوند میان عدالت و اخلاق اسلامی را تبیین می‌کند.
• فصل سوم موضوع عدالت جنسیتی و جایگاه زنان در رهبری اسلامی را بررسی کرده و موانع و راهکارهای ارتقای نقش زنان را بیان می‌نماید.
• فصل چهارم بر رهبری هدفمند و اخلاقی متمرکز است؛ رهبری‌ای که به‌مثابه امانت دیده می‌شود.
• فصل پنجم چالش‌های رهبری آموزشی در محیط‌های متنوع و چندفرهنگی را بررسی می‌کند.
• فصل ششم تجربه رهبری اسلامی در بستر جهانی (به‌ویژه بریتانیا) را تحلیل کرده و به چالش اسلام‌هراسی و ارزش‌مداری می‌پردازد.
• فصل هفتم نمونه ترکیه را به‌عنوان کشوری با زمینه‌های اسلامی و سکولار معرفی کرده و از چالش‌های رهبری در آن سخن می‌گوید.
• فصل هشتم دیدگاه‌های جنوب شرق آسیا را بررسی کرده و شواهد کمی و کیفی درباره اثر رهبری اسلامی ارائه می‌دهد.
• فصل نهم به تجربه‌ای از مصر با مدل رهبری «اقرأ» می‌پردازد و ارتباط آن با انسان‌مداری اسلامی را توضیح می‌دهد.
• فصل دهم اصلاحات آموزشی در امارات متحده عربی و پیوند آن با آموزه‌های اسلامی و نیازهای معاصر را تحلیل می‌کند.

این کتاب نشان می‌دهد که رهبری آموزشی اسلامی تنها یک الگوی بومی یا محدود به جوامع خاص نیست، بلکه ظرفیت جهانی دارد و می‌تواند در مواجهه با چالش‌های آموزش معاصر، راهکارهایی کارآمد و پایدار ارائه دهد. ترجمه‌ی روان و دقیق بهنام سالاری نیز باعث شده که مخاطبان فارسی‌زبان بتوانند با سهولت بیشتری به مفاهیم و محتوای این اثر علمی دسترسی داشته باشند.

بخش اول: معرفی کتاب و مبانی رهبری آموزشی اسلامی 📘🌙

❓ کتاب «رهبری، مدیریت و اداره‌ی آموزشی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی» درباره چیست؟

این کتاب به بررسی مفهوم رهبری آموزشی از دیدگاه اسلام می‌پردازد و تلاش می‌کند نشان دهد که آموزه‌های اسلامی می‌توانند الگویی کارآمد و ارزش‌محور برای مدیریت آموزشی در جوامع معاصر ارائه دهند. نویسنده با بهره‌گیری از مبانی قرآن، سنت و منابع اسلامی، ویژگی‌های رهبر آموزشی اسلامی، پیوند میان رهبری و معرفت‌شناسی، و نقش توحید در جهت‌دهی رهبری را تحلیل می‌کند.

❓ چه تفاوتی میان رهبری اسلامی و رهبری‌های متعارف وجود دارد؟

در فصل نخست، ضمن تعریف رهبری آموزشی اسلامی، به تمایز آن با الگوهای غربی پرداخته می‌شود. رهبری اسلامی برخلاف رویکرد ابزاری صرف، بر مبانی اخلاقی، توحید و امانت‌داری استوار است. منابع اسلامی به‌عنوان راهنمایی برای عمل رهبران آموزشی معرفی می‌شوند تا مدیریت نه‌تنها کارآمد، بلکه ارزش‌مدار و معنوی باشد. 🕌

❓ عدالت اجتماعی چه جایگاهی در این کتاب دارد؟

در فصل دوم، عدالت اجتماعی به‌عنوان رکن اساسی رهبری آموزشی اسلامی بررسی شده است. نویسنده با استناد به مفهوم عدالت در اسلام، اهمیت آن را در مدارس اسلامی و محیط‌های آموزشی تبیین می‌کند. همچنین چالش‌ها و چارچوب‌های نظری عدالت، نقش رهبران در تحقق عدالت آموزشی و پیوند عدالت با اخلاق اسلامی بیان می‌شود. ⚖️

❓ آیا کتاب به موضوع رهبری زنان در اسلام هم می‌پردازد؟

بله. فصل سوم به عدالت جنسیتی و رهبری زنان در بسترهای اسلامی اختصاص دارد. در این بخش ضمن بررسی مشارکت زنان در سنت نبوی، موانع فرهنگی و اجتماعی پیش روی آن‌ها مطرح می‌شود. نویسنده همچنین نقش اجتهاد و بازخوانی متون اسلامی را در ارتقای جایگاه زنان در رهبری آموزشی تحلیل می‌کند و سازوکارهایی برای تقویت حضور زنان پیشنهاد می‌دهد. 👩‍🏫

❓ مفهوم رهبری هدفمند در کتاب چگونه تبیین شده است؟

در فصل چهارم، رهبری هدفمند از نگاه اسلامی شرح داده می‌شود. در این فصل «مقصد» به‌عنوان عنصر اصلی رهبری اسلامی معرفی شده و تفاوت آن با رهبری ابزاری توضیح داده می‌شود. رهبری به‌مثابه امانت و مسئولیتی الهی، همراه با ابعاد اخلاقی و معنوی، به‌عنوان الگویی برای پرورش رهبران در آموزش و پرورش مطرح می‌گردد. 🌟

بخش دوم: تجربه‌های بین‌المللی و راهکارهای کاربردی رهبری آموزشی اسلامی 🌍📖

❓ آیا کتاب نمونه‌های جهانی از رهبری آموزشی اسلامی را بررسی می‌کند؟

بله. در فصل‌های پنجم تا هشتم نمونه‌های متنوعی بررسی می‌شوند:

• بریتانیا: رهبری در شرایط اسلام‌هراسی و ارزش‌محوری در مؤسسات آموزش عالی اسلامی.
• ترکیه: تجربه رهبری آموزشی در کشوری با نظام سکولار اما ریشه‌های فرهنگی اسلامی.
• جنوب شرق آسیا: نقش فرهنگ، سیاست و فناوری در شکل‌گیری رهبری آموزشی اسلامی.

این فصل‌ها نشان می‌دهند که رهبری اسلامی می‌تواند در بسترهای مختلف با چالش‌های متفاوت سازگار شود. 🌏

❓ چه نمونه‌های میدانی در جهان اسلام ارائه شده است؟

در فصل نهم، نمونه‌ای از یک مدرسه اجتماعی در مصر با نام مدل رهبری «اقرأ» بررسی می‌شود. این مطالعه موردی نشان می‌دهد چگونه اصول انسان‌مداری اسلامی می‌تواند در شرایط اجتماعی و اقتصادی دشوار به‌کار گرفته شود. همچنین چالش‌ها و راهکارهای تقویت رهبری در چنین محیط‌هایی توضیح داده شده است. 📚

❓ اصلاحات آموزشی در امارات متحده عربی چگونه مطرح شده است؟

فصل دهم به بررسی اصلاحات آموزشی امارات و تأثیر آن بر رهبری می‌پردازد. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه اصلاحات با دیدگاه‌های معاصر و علمای اسلامی هم‌پوشانی پیدا می‌کند. در این بخش به موضوعاتی چون آموزش اخلاقی، آموزش انتقادی، محدودیت‌های فرهنگی و ترویج وابستگی ملی در کنار شهروندی جهانی پرداخته می‌شود. 🇦🇪

❓ این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟

• دانشجویان و پژوهشگران علوم تربیتی و مدیریت آموزشی
• مدیران مدارس و مؤسسات آموزشی اسلامی
• سیاست‌گذاران حوزه آموزش در کشورهای اسلامی
• علاقه‌مندان به مطالعات میان‌رشته‌ای دین و مدیریت

این کتاب یک منبع علمی و عملی است که نگاه تازه‌ای به مدیریت آموزشی با رویکرد اسلامی ارائه می‌دهد.

❓ چرا مطالعه کتاب «رهبری، مدیریت و اداره‌ی آموزشی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی» اهمیت دارد؟

زیرا این کتاب نشان می‌دهد که آموزه‌های اسلامی می‌توانند الگویی ارزش‌محور، عادلانه و انسان‌مدار برای مدیریت آموزشی در جهان امروز باشند. خواندن آن برای افرادی که به دنبال مدل‌های بومی و اسلامی در مدیریت و رهبری آموزشی هستند، ضروری است. 🌙