کتاب دانشگاه‌های ‏مجازی ‏و ‏سیستم ‏مدیریت ‏یادگیری

فصـل اول 15
مقدمه 15
فصـل دوم 19
مقدمه 19
رویکرد سیستمی به آموزش 21
فناوری اطلاعات و ارتباطات 23
ICT در آموزش (آموزش الکترونیکی) 24
سرچشمه یادگیری الکترونیکی 26
سیر تکامل استفاده از فناوری یادگیری از راه دور 28
سیستم مکاتباتی 28
سیستم تلویزیون و رادیو آموزشی 29
سیستم آموزش به کمک رایانه 29
سیستمهای مبتنی بر اینترنت 30
پیشینه آموزش الکترونیکی در جهان 32
پیشینه آموزش الکترونیکی در ایران 34
آموزش الکترونیکی در آموزش عالی 35
فصـل سوم 39
یادگیری الکترونیکی 39
ویژگی های یادگیری الکترونیکی 40
مزایا و محدودیت های یادگیری الکترونیکی الف – مزايا 41
انواع یادگیری الکترونیکی 42
یادگیری به صورت آنلاین 42
یادگیری الکترونیکی به صورت آفلاین 44
دانشگاه مجازی 44
اهم ویژگی های دانشگاه مجازی 45
کلاس درس مجازی 48
ویژگی های کارکردی کلاس مجازی 49
کیفیت در آموزش درون شبکه ای 50
بخش های کلی سیستم آموزش مجازی 52
سیستم مدیریت یادگیری 52
ابزار طراحی 52
کلاس الکترونیکی (مجازی) 52
کتابخانه دیجیتال 53
سرگرمی و آزمایشگاه 53
مدیریت مالی – اداری 53
انجمن های علمی و فرهنگی 54
دفتر کار الکترونیکی 54
موتور جستجو 54
نظام مدیریت محتوا 55
سیستم مدیریت یادگیری 55
محیط مدیریت یادگیری 57
ابزارهای محیط مدیریت یادگیری مجازی 57
ابزار های تحویل محتوا 57
ابزار های ارتباطی 57
ابزارهای ارزیابی 58
ابزار های مدیریت دوره 58
منابع دوره های آموزشی 58
انواع سیستم مدیریت یادگیری 59
خصوصیات سیستم مدیریت یادگیری 59
ابزارهای سیستم مدیریت یادگیری 60
مزایای سیستم مدیریت یادگیری الکترونیکی 61
معایب سیستم های مدیریت یادگیری 62
فصـل چهارم 65
تفاوت بین سیستم مدیریت یادگیری و سیستم مدیریت محتوای یادگیری 65
ویژگی های یک سیستم مدیریت محتوای یادگیری 67
معیارها و ضوابط انتخاب یک سیستم مدیریت یادگیری 68
معیارها و اصول فنی : 68
اصول و معیارهای پداگوژیکی 69
تولید محتوای الکترونیکی 70
متن 70
تصویر 71
فیلم 72
صدا 72
تعامل در یادگیری الکترونیکی 73
نقش رسانه ها در تعاملات آموزشی 74
انواع تعامل در آموزش مجازی 75
مهارت های فنی رایانه ای و وب 80
فصـل پنجم 85
ارزشیابی محیط یادگیری الکترونیکی 85
ارزشیابی تکوینی 85
ارزشیابی تراکمی 86
ارزشیابی برنامه درسی 86
سنجش عملکرد دانشجویان 87
فراگیر مدار 87
معلم مدار 88
سودمندی دو جانبه 88
تکوینی 89
متناسب با بافت 89
استمرار 89
ابعاد سیستم مدیریت یادگیری الکترونیکی 91
محتوای سیستم: 92
تعامل سیستم: 92
پاسخگویی سیستم: 92
ویژگیهای فنی سیستم: 93
کلاس های مجازی: 93
معرفی چند دانشگاه مجازی جهان 94
دانشگاه مجازی تان عبدالرزاق مالزی (یونیتار) 94
دانشگاه مجازی سوئنبرن استراليا 96
دانشگاه مجازی آتاباسکای کانادا 97
مطالعات 99
نتیجه گیری 110
منـابع و مآخـذ 113
منابع فارسی 113
منابع غیر فارسی 123

ورود ابزارهای جدید اطلاعاتی و ارتباطی، ساختار های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و آموزشی جوامع را دست خوش تحولات شگرفی ساخته است. برای مثال می توان به پایگاه های اجتماعی اشاره کرد که هم اکنون از سراسر جهان افرادی در آنها عضویت دارند و به ارتباط با یکدیگر می پردازند، و یا در حوزه اقتصاد می توان با یک جست جوی ساده در موتور های جستجو انواع بازارهای اینترنتی را یافت که به کار خرید و فروش محصولات خود مشغولند. در سال ۱۹۹۹ آقای جک ولش مدیر عامل سابق شرکت جنرال الکتریک بیان داشت که ظهور اینترنت تنها رخداد بسیار مهم در اقتصاد کشور آمریکا بعد از انقلاب صنعتی است (کلارک و مایر، ۱۳۸۵، ترجمه: مهدی پور عطایی)، فرهنگ های مختلف نیز برای انتقال فرهنگ جامعه خود به نسل جوان از این ابزارها استفاده می کنند. سیاستمداران نیز از قدرت اینترنت و سایر ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی برای تأثیرگذاری بر عقاید مردم و گسترش مسلک سیاسی خود استفاده می کنند. شاهد این امر را می توان هنگام انتخابات مشاهده کرد که چگونه نمایندگان به طرق مختلف از این ابزارها برای تبلیغات استفاده می کنند. در این بین دنیای آموزش و یادگیری نیز سعی دارد تا به موازات سایر نهادهای جامعه از این ابزارها بهره جسته و به ایفای نقش خود بپردازد. همین امر سبب به وجود آمدن اصطلاح آموزش (یادگیری الکترونیک شده است.

ورود این ابزارهای جدید اطلاعاتی و ارتباطی به صحنه آموزش و یادگیری و شکل گیری یادگیری الکترونیک آن قدر مشهود است که جای تردیدی برای ما نمی گذارد. برای تأیید این امر می توان یک بررسی مختصر از وب سایت دانشگاهها و شرکتهای مختلف خصوصی و دولتی آموزشی به عمل آورد و مشاهده کرد که آنها چگونه از این ابزار جهت ارائه آموزش استفاده می کنند.
اصطلاح یادگیری (آموزش الکترونیکی به عنوان یک مفهوم کلی طیف گسترده ای از کاربردها، فرآیندها و اصطلاحاتی از قبیل یادگیری وب محور”، یادگیری رایانه محور، یادگیری شبکه ای، کلاس های مجازی، و همکاری الکترونیک را پوشش می دهد (کاپلان، ۲۰۰۱). |
با توجه به نو بودن این اصطلاح سؤالات و ابهام های زیادی در مورد آن ممکن است در ذهن افراد مختلف وجود داشته باشد؛ مثلا معیارهای انتخاب ابزارهای تأليف محتوا در یادگیری الکترونیکی کدام اند؟ (تقی پاره و همکاران، ۱۳۸۶)، تاریخچه، ویژگیها، زیرساخت ها و موانع آموزش الکترونیکی کدام اند؟ (مجیدی، ۱۳۸۸)، مراکز یادگیری در محیط آموزش الکترونیکی چه جایگاهی دارند؟ (زارعی زوارکی و همکاران، ۱۳۸۸)، رویکرد های غالب در یادگیری و آموزش در آموزش الکترونیکی به چه شکل مطرح می شوند؟ (مؤمنی راد، ۱۳۸۸)، سیستم مدیریت یادگیرنده (LMS) در نظام آموزش الکترونیکی چه جایگاهی دارد؟ (حاج رمضان، ۱۳۸۸)، چه مدل هایی در زمینه آموزش الکترونیکی وجود دارد؟ (امیری، ۱۳۸۷)، استادان و یادگیرندگان چه نگرشی به آموزش و یادگیری الکترونیک دارند؟ (سید نقوی، ۱۳۸۶) و بسیاری موارد دیگر از این قبیل. اما چیزی که در این بین کمتر به آن پرداخته شده است مبحث ارزیابی سیستم های مدیریت یادگیری است. با توجه به این امر هدف این تحقیق ارزیابی سیستم های مدیریت یادگیری دانشگاههای مجازی و ارائه الگو است. برای این منظور در این فصل مبانی نظری مربوط به تحقیق تشریح خواهد شد.

رویکرد سیستمی به آموزش
آموزش دارای اجزای شناخته شده خویش است و رویکرد سیستمی از این حیث چیزی بدان نمی افزاید، اما اجزا را در یک موقعیت سیستمی (تعاملی) قرار می دهد. این امر می تواند نقش مهمی در اثربخشی آموزش ایفا نماید. این رویکرد بر تصریح و تعیین دقيق اهداف آموزشی، تجارب یادگیری به دقت طراحی و کنترل شده برای نیل به این اهداف، معیارهای عملکرد و اطلاعات مبتنی بر ارزیابی تاکید دارد. به علاوه این رویکرد
۱. بازخورد را برای اصلاح مستمر فرایند آموزش بکار می گیرد. از این دیدگاه برنامه های آموزشی هیچگاه یک محصول تمام شده تلقی نمی شوند. بلکه دائما بر اساس اطلاعاتی که نشانگر میزان و چگونگی تحقیق اهداف تصریح شده است، اصلاح و تعدیل می شوند.
۲، تعامل پیچیده میان اجزا را مشخص نموده و در نظر می گیرد. دیدگاه سیستمی به جای در نظر گرفتن اجزای منفرد، کل سیستم را مورد توجه و تأکید قرار میدهد. |
٣. به دلیل کلیت و جامعیت که از آن برخوردار است، چهار چوب مرجعی برای برنامه ریزی و باقی ماندن آموزش در مسیر آرمانها و اهداف غایی فراهم می کند.
۴. سیستم آموزش را تنها به عنوان یکی از خرده سیستم های متعامل سازمان در نظر می آورد. از این رو در ارتباط با بسیاری از عوامل دیگر از جمله سیستمهای فلسفی، مدیریتی، نگرشی، انگیزشی، کاری، استخدامی و سیستمهای محیطی سازمان قرار میگیرد. به عنوان مثال تغییر در نحوه گزینش با تکنولوژی سازمان تأثیر عمده ای بر آموزش و نوع و سطح مورد انتظار آن دارد. به همین قیاس کلیه اجزای سیستم نیز متحول می شوند، از طرف دیگر می توان امیدوار بود که یک سیستم آموزش اثربخش بتواند سیستم های دیگر و در نهایت کل سازمان را متحول کند. سیستم آموزش با نقشی که دارد می تواند با اندکی پویاتر کردن خود امکانات بسیاری را در این زمینه به دست آورد.

گلدستاین (۱۹۹۳)، بر اساس رویکرد سیستمی، مدلی برای آموزش ارائه کرده است. او در این مدل فرایند آموزش را متشکل از سه بخش اصلی سنجش، آموزش و ارزشیابی دانسته است. مراحل اصلی مدل و محتوای آن به شرح ذیل است:
– مرحله سنجش: این مرحله شامل دو کارکرد ذیل است:
• سنجش نیازهای آموزشی این مرحله از فرایند آموزش، اطلاعات (درون داد) ضروری برای طرح ریزی برنامه را فراهم می آورد. سنجش نیازهای آموزشی مستلزم تحلیل سازمان، تحليل الزامات شغل و تحلیل افراد است.
• تعیین اهداف آموزشی: نیازهای تعیین شده مبنای تدوین اهداف عینی آموزش قرار می گیرند. این اهداف درون داد و ملاک اصلی طرح ریزی برنامه آموزشی و ملاک ارزشیابی هستند.
– مرحله آموزش و بهسازی: در این مرحله بر اساس اطلاعات حاصل از مرحله اول برنامه مناسب برای تحقق اهداف تدوین و اجرا می شود. این مرحله نیز شامل دو فعالیت ذیل است:
• طرح ریزی: در این فعالیت، بر اساس اهداف تعین شده و با توجه به شرایط و امکانات موجود در اصول یادگیری، شیوه ها، روش ها و رویه ها، محتوا و مواد و وسایل آموزشی برگزیده و در طرحی منسجم به گونه ای با یکدیگر تلفیق می شوند که اهداف آموزشی برآورده شوند.
• اجرا: در این فعالیت، طرح آموزشی تدوین شده جامه عمل به خود می پوشد. عوامل اصلی در این مرحله آموزش دهندگان و مخاطبات آنها هستند، خدمات پشتیبانی نیز نقش مهمی در تسهیل و بهبود فرایند و موفقیت اجرای برنامه دارد.
-مرحله ارزشیابی در این مرحله میزان کفایت برنامه آموزشی در تحقق اهداف تعیین شده سنجیده می شود. فرایند ارزشیابی حول سه محور عمده تمرکز می یابد:
• ایجاد مهارتهای ارزشیابی مبتنی بر اهداف عملکردی
• سنجش و ارزشیابی نتایج با استفاده از طرح ها و روش های ارزشیابی
• ارائه بازخورد درونی (اثربخشی خود مرحله ارزشیابی و بازخورد بیرونی (در مورد دو مرحله قبلی)
انتخاب یا تدوین رویکرد یا مدلی برای آموزش به عوامل مختلف و متعددی از جمله فرهنگ آموزشی سازمان، سطح پیشرفتگی آموزش در سازمان، فلسفه و هدفی که برای آموزش وجود دارد، نیرو و امکانات موجود و در دسترس و … بستگی دارد. با این حال می توان گفت کانون مشترک همه رویکردها و مدل های چهار کارکرد اصلی آموزش و بهسازی یعنی نیازسنجی، برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی است که متناسب با میزان پیشرفتگی و نوع رویکرد یا مدل، با کیفیات مختلفی اعمال می دهد(جهانیان، ۱۳۹۰).
فناوری اطلاعات و ارتباطات
ظهور و گسترش تکنولوژی های جدید در دهه های اخیر باعث به وجود آمدن تغییراتی در سطح دسترسی افراد به اطلاعات شده است که از آن با نام فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) یاد می شود. فناوری اطلاعات و ارتباطات عبارت است از فناوری هایی که فرد را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات در قالب صوت، تصویر، گرافیک، متن و . با استفاده از ابزار رایانه ای و مخابراتی یاری می دهند. رایانه های بزرگ، ریز رایانه ها، لوحهای فشرده، تلفن های بی سیم، مودم، تلفن های همراه، تصاویر متحرک و رایانه ای، شبیه سازی های رایانه ای، منابع کمک آموزشی رایانه ای، نشر الکترونیکی، آموزش از راه دوره DVD، فیبر نوری، رادیو ضبط و تلویزیون دیجیتالی، نظام اطلاعات جغرافیایی، بزرگراه های اطلاعاتی شبکه های رایانه ای محلی و جهانی، فرارسانه ای ها، ابر رسانه ها، فرا متن ها، اینترنت، لوح فشرده لیزری، واقعیت های مجازی شبکه های گسترده جهانی، وب و مواردی از این دست از جمله ابزارهایی هستند که فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) را به وجود آورده اند (کولیس، ۲۰۰۲).
گسترش استفاده از این فناوری های نوین باعث شده که عصر جدید را عصر اطلاعات و جامعه انسانی را جامعه اطلاعاتی نام گذاری کنند. در جامعه اطلاعاتی شریان اصلی پردازش و گردش اطلاعات رایانه است که مهم ترین پایگاه اطلاعاتی است. در این دوره نماد قدرت نیز نسبت به سایر دوره ها تغییر کرده است به طوری که دانش به عنوان نماد قدرت به حساب می آید (سراجی، ۱۳۸۶). عقیده بر این است که ارتباط مبتنی بر رایانه اساسی ترین تغییری است که طی ۱۵۰ سال گذشته در فناوری ارتباطات روی داده است (گریسون و آندرسون”، ۲۰۰۳؛ ترجمه زارعی زوارکی و صفایی موحد، ۱۳۸۴).
فناوری اطلاعات و ارتباطات بسیاری از جنبه های زندگی ما را تغییر داده است. با حرکت سریع به سوی رسانه های اطلاعاتی و ارتباطی، نقش فناوری و اطلاعات در آموزش نیز بسیار مهم گردیده است و این اهمیت برای ادامه رشد و توسعه در قرن بیست و یکم ادامه خواهد داشت (اليور، ۲۰۰۲)
ICT در آموزش (آموزش الکترونیکی)
با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و شبکه های بین المللی، فرآیند آموزش و یادگیری نیز تغییرات عمده ای کرده است. مرزهای مؤسسات آموزشی به تدریج محو خواهد شد و در نهایت فاصله بین خانه و مدرسه از بین خواهد رفت و با تغییر و توسعه سریع فناوری مقوله یادگیری و آموزش تبدیل به یک روند دایمی در طول حیات بشر خواهد شد (ابراهیمی و سلیمی، ۱۳۸۶).
استفاده از فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی در آموزش باعث به وجود آمدن اصطلاح جدیدتری شده است که از آن تحت عنوان یادگیری (آموزش الکترونیکی یاد می شود. همان طور که نایدو (۲۰۰۳، به نقل از رضوی، ۱۳۹۰) بیان می کند، یادگیری الکترونیکی را به طور ساده می توان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در تدریس و یادگیری دانست. استفاده از این فناوری ها می تواند تغییراتی را در روند آموزش و یادگیری به وجود آورد. وی برگ (۲۰۰۲) در تحقیقی اثرات استفاده از فناوریهای نوین را بر یادگیری دانش آموزان مورد بررسی قرارداد. نتایج تحقیق او حاکی از اثرات زیر بود:
• رشد مهارت های مختلف فکری
• افزایش علاقه در دانش آموزان
• افزایش دامنه توجه
• ایجاد روحیه پژوهش
• همکاری گسترده تر دانش آموزان
• یادگیری منسجم تر و واقعی تر
• تشخیص مشکلات موردی دانش آموزان در فرآیند یادگیری
از آموزش الکترونیکی تا کنون تعاریف مختلفی ارائه شده است در واقع صاحب نظران مختلف با توجه به زمینه کاری خود از آن تعریفی ارائه داده اند. اصطلاح یادگیری الکترونیکی برای اولین بار توسط کراس وضع شد و به انواع آموزش هایی اشاره دارد که از فناوری های اینترنت و اینترانت برای یادگیری استفاده می کند (آتشک، ۱۳۸۶). طبق تعریف دانشگاه ایالتی آیووا (۲۰۰۱) یادگیری الکترونیکی می تواند به عنوان تدریس و یادگیری با استفاده و یا کمک کامپیوتر، چند رسانه ای ها و فناوری های اینترنتی تعریف شود (به نقل از موسسه فناوری های تعاملی دانشگاه بلوم برگ، ۲۰۰۶، به نقل از کامکار، ۱۳۹۱). اوزتکین و همکاران، (۲۰۱۰) نیز یادگیری الکترونیکی را یک سیستم مدل سازی شده برای تدریس و یادگیری می دانند که به ویژه به منظور به کار گیری از راه دور به وسیله استفاده از ارتباط الکترونیکی از قبیل اینترنت طراحی شده است
طبق نتایج تحقیق مجیدی (۱۳۸۸) تقریبأ ۲۰ تعریف متفاوت از آموزش الکترونیکی را می توان در ادبیات مربوط به این موضوع پیدا کرد. تعاریفی که او نقل می کند در زیر بیان می شوند
به عقیده استوک (۲۰۰۰)، یادگیری الکترونیکی یعنی باسواد شدن از طریق قابلیتهای جدید ارتباطات، شبکه های کامپیوتری، چندرسانه ای، درگاه های محتوا، موتور های جستجو، کتابخانه های الکترونیکی، یادگیری از راه دور و کلاس های مبتنی بر وب، یادگیری الکترونیکی با مشخصه های سرعت، تحول فناوری، و کنش های میانجی انسانی شناخته می شود.
به عقیده حمدی (۲۰۰۷)، آموزش الکترونیکی، استفاده از فناوری شبکه به منظور طراحی، تحویل درس، و اجرای محیط آموزشی برای تحقق و استمرار یادگیری است.
چن و همکاران (۲۰۰۵)، یادگیری الکترونیکی را یاد گیری از طریق افزارهای الکترونیکی مبتنی بر شبکه، یادگیری الکترونیکی، و شیوه تحقق آن آموزش الکترونیکی بیان می کند. هدف اصلی این انگاره جدید، خودآموزی کامل یادگیرنده از طریق شبکه است.
والر و ويلسون (۲۰۰۱)، بر این باورند که: یادگیری الکترونیکی، فرآیند یادگیری مؤثر که تحویل الکترونیکی محتوا، خدمات، و پشتیبانی را باهم ترکیب می کند.
طبق تعریف مرجع ملی آموزش استرالیا (۲۰۰۳) یادگیری الکترونیکی مفهومی گسترده تر از یادگیری بر روی وب است. این نوع یادگیری مجموعه گسترده ای از کاربردها و فرآیندهایی را شامل می شود که از رسانه های الکترونیکی برای تحویل آموزش حرفه ای و یادگیری انعطاف پذیر استفاده می کنند. هدف کلی حمایت طیف گستردهی رسانه های الکترونیکی (اینترنت، اکسترانت و اینترانت) فراهم کردن یادگیری حرفه ای بسیار انعطاف پذیر برای مراجعان می باشد.
با توجه به تعاریف بالا می توان آموزش الکترونیکی را به کارگیری فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی و شبکه های کامپیوتری در امر تدریس و یادگیری به همراه پشتیبانیها و میانجی های انسانی برای تحقق و استمرار یادگیری دانست
سرچشمه یادگیری الکترونیکی
در این بخش توسعه آموزش الکترونیکی از دهه ۱۹۸۰ تا کنون بررسی می شود. اپلمنز (۲۰۰۲) در مقاله یادگیری الکترونیکی خود، توسعه الکترونیکی را در چهار مرحله معین طبقه بندی کرده است، شامل:
• محیط یادگیری معلم – محور (قبل از ۱۹۸۳)
• محیط چندرسانه ای (۱۹۸۴- ۱۹۹۳)
• موج اول یادگیری الکترونیکی (۱۹۹۴-۱۹۹۹)
• موج دوم یادگیری الکترونیکی (۲۰۰۰ – تا کنون).
بسیاری از پیشرفت های موجود در یادگیری الکترونیکی بر اساس پیشرفت در فناوریها و به ویژه پیشرفت در اینترنت شکل گرفته اند. در دوره ای که اپلمنز آن را محیط یادگیری معلم – محور می نامید، رایانه ها به طور گسترده در موسسات آموزشی، خانه و یا سازمان در دسترس نبودند و بنابراین یادگیری مبتنی بر رایانه اغلب معلم – محور و محدود به اتاق خاصی بود. |
در اواسط دهه ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰، پیشرفت های فناوری مواردی از قبیل توسعه سیستم عامل ویندوز، دیسک های نوری و نرم افزار های رو میزی از قبیل پاور پوینت را شامل میشد. استفاده از دیسک های نوری به این معنی است که آموزش رایانه – محور می توانست از راه دور انتقال یابد و اغلب سعی میشد هر چه بیشتر جذاب و بصری تولید شوند. در طول این دوره، انجمن های تأمین اعتبار آموزش عالی در انگلستان، برنامه های تأمین مالی متعددی از جمله برنامه فناوری آموزش و یادگیری را طراحی کردند.
از اواسط دهه ۱۹۹۰ تا اواخر آن یادگیری الکترونیکی با تکامل وب همگام شد. پیشرفت های مهم دیگر استفاده فراگیر از پست الکترونیکی، مرورگرهای وب و نرم افزار های نمایش فایل صوتی و تصویری مدیا پلیر بودند. استفاده از کنفرانس رایانه ای برای اولین بار در این دوره اهمیت یافت؛ به عنوان مثال، دانشگاه آزاد از سیستم کنفرانس فرست کلاس استفاده کرد. اما، بدون داشتن امکانات شبکه ای کافی، بسیاری از این پیشرفتها محدود بودند و دستیابی به یادگیری الکترونیکی به طور کامل حاصل نشد. اپلمنز دوره ۲۰۰۰ به بعد را به عنوان دومین موج یادگیری الکترونیکی همراه با پیشرفت های مهم در فناوری، مخصوصأ، امکانات پهنای باند گسترده مورد ملاحظه قرار میدهد. گسترش رسانه و طراحی صفحات خانگی پیشرفته، انقلابی در بخش آموزش ایجاد کردند. مهم ترین موضوع این دوره، پذیرش گسترده نرم افزار مدیریت سیستم یادگیری مجازی آموزش عالی است، که در ادامه به تفصیل ارائه می گردد.
موضوع ارتباطات سال هاست که در یادگیری از اهمیت زیادی برخوردار است، در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰، طرح های کنفرانس رایانه ای راه اندازی شدند. سیستم کنفرانس فرست کلس از اوایل دهه ۱۹۹۰ در دانشگاه آزاد برای پشتیبانی از دانشجویان یادگیری از راه دور استفاده شد. در سال ۱۹۹۶ این سیستم توسط دانشگاههای ولز، ابریست ویچ برای پشتیبانی از برنامه های یادگیری از راه دور مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی مورد استفاده قرار
گرفتند. یادگیری الکترونیکی با فناوری یادگیری همچنین به عنوان یک رشته دانشگاهی نیز گسترش پیدا کرده و زمینه های تحقیقاتی متعددی ایجاد شده است (بابایی، ۱۳۸۹).

سیر تکامل استفاده از فناوری یادگیری از راه دور
فناوری، ابزار آموزشی را برای معلم و شاگرد فراهم می کند. نقش فناوری در آموزش بستگی کامل به مدیریت، کنترل و هدایت معلم دارد، معلم می تواند پروژهها یا تکالیف مرتبط با فناوری را برای شاگرد سامان دهد. این تکالیف مبتنی بر فناوری ممکن است مبین کاری مستقل یا مشارکتی باشد. در نظام طراحی آموزشی، فناوری نقش های آموزشی گوناگونی را ایفا می کند. مفروضات رویکرد ابزاری این است که یادگیرندگان می توانند با انعطاف از نرم افزار عمومی مورد نیاز مانند واژه پردازها یا صفحه گسترده برای مباحث گوناگون آموزشی استفاده کنند.