کتاب تیپ‌های ‏شخصیتی ‏و ‏کارآفرینی

مقدمه 11
فصـل اول 19
شخصیت 19
حوزه های شخصیت 21
ساختار 21
فرآیند 21
رشد و نمو 22
آسیب شناسی روانی و تغییر رفتار 23
مضامین عمده در نظریه شخصیت 24
وحدت رفتار و مفهوم خویشتن 25
سطوح مختلف آگاهی و مفهوم ناهشیار 26
رابطه بین شناخت، عواطف و رفتار مشهود 26
اثرات گذشته، حال و آینده بر رفتار 27
فصـل دوم 29
نظریه‌های شخصیت 29
ابعاد اساسی شخصیت آیسنک 29
نظریه رویکرد تحلیلی عاملی صفات کتل 29
نظریات رابطه شغل و شخصيت هالند 30
شخصیت نوع A 32
شخصیت نوع B 33
بررسی چند خصوصیت شخصیتی در شغل 34
اثر كانون کنترل 34
ماکیاول گرایی 35
مناعت طبع با عزت نفس 35
سازگاری با موقعیت 36
خطر پذیری 36
شخصیت از دیدگاه اسلام و قرآن 37
شخصیت در قرآن 38
تیپ شناسی 39
تیپ شناسی در تست رورشاخ 40
تیپ شناسی یونگی 40
انواع کار کرد 43
تیپ‌های روان شناختی یونگ 43
توصیف تیپ‌های شانزده گانه 45
فصـل سوم 49
کارآفرینی 49
انواع کارآفرینی 52
طبقه بندی جانجا 52
طبقه بندی ۷ گانه 52
طبقه بندی ۳ گانه 53
کارآفرینی فردی 56
دیدگاه اسمیت 58
ادبیات کارآفرینی فردی از دیدگاه دانشمندان 60
فصـل چهارم 63
سابقه و تاریخچه کارآفرینی فردی در دنیا 63
دوره ی اول: قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی صاحبان پروژه های بزرگ» 64
دورهی دوم: قرن ۱۷ میلادی مخاطره پذیری» 65
دورهی سوم: قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی و اوایل قرن بیستم «تمایز کار‌آفرینان از دیگر بازیگران صحنه¬ی اقتصاد» 65
دورهی چهارم: دهه های میانی بیستم میلادی «نوآوری» 66
دورهی پنجم: دوران معاصر (از ۱۹۸۰ تاکنون) «رویکرد چند جانبه» 66
توسعه کارآفرینی فردی 67
توسعه کارآفرینی فردی در جهان 67
سابقه کارآفرینی فردی در ایران 68
ویژگیهای کار‌آفرینان در کارآفرینی فردی 69
ویژگی‌های رفتاری کار‌آفرینان در کارآفرینی فردی 73
ویژگیها و کارکرد کارآفرینان در کارآفرینی فردی 76
فصـل پنجم 79
مهارت‌های کارآفرینی فردی 79
مهارت شخصی 79
مهارت‌های مدیریتی 79
مهارت‌های فنی 79
مولفه‌های کارفرینی فردی 80
خلاقیت در کار‌آفرین فردی 80
ریسک پذیری در کار‌آفرین فردی 81
راهبردهای کارآفرینی فردی 82
رویکردهای کارآفرینی در کارآفرینی فردی 82
سطح کلان 82
سطح خرد 82
سطح میانه 83
نگرشها در کارآفرینی فردی 83
عوامل موفقیت در کارآفرینی فردی 83
مراحل شکل گیری حرکت کارآفرینی 85
عوامل مؤثر بر کارآفرینی 85
فرهنگ کارآفرینی فردی 86
فرهنگ کارآفرینی فردی از بعد فرد 86
ابعاد فرهنگی – اجتماعی کارآفرینی فردی 86
نظریات فرهنگ کارآفرینی فردی 87
نظریه فرهنگ کارآفرینی پارسنز 87
نظریه فرهنگ کارآفرینی ماکس وبر 87
نظریه فرهنگ کارآفرینی مک کله لند 88
آموزش کارآفرینی فردی 88
آموزشهای مورد نیاز و مرتبط با کارآفرینی فردی 89
اهداف آموزش کارآفرینی فردی 90
نقشها در فرایند کارآفرینی مبتنی بر علم 91
فصـل ششم 93
موانع حرکت کارآفرینی فردی در ایران 93
موانع کارآفرینی در مرحله آموزش و زمینه سازی 93
موانع کارآفرینی در مرحله جهش (منابع و فرصت‌ها) 95
راهکارهایی در جهت رفع موانع 96
مزایا و معایب کارآفرینی فردی 98
منـابع و مآخـذ 99
منابع فارسی 99
منابع غیر فارسی 106

ابعاد اساسی شخصیت آیسنک
هانس، جی، آیسنک (۱۹۹۷-۱۹۱۹) آیسنک در نخستین تحقیقات خود به دو بعد شخصیت دست بافت و آنها را درون گرا – برون گرا و روان آزرده و از لحاظ عاطفی (پایدار – ناپایدار) نام نهاد. رابطه‌ی این دو بعد اصلی شخصیت با طبایع چهار گانه ای که به وسیله پزشکان یونانی بقراط و گالن معرفی شد، ویژگی‌های شخصیتی بیشتری را در بر می‌گیرد.
روان‌شناسان مستند اظهار کرده‌اند که تفسیر تفاوت های فردی با دو یا سه بعد امكان پذير نیست.
نظریه رویکرد تحلیلی عاملی صفات کتل
ریموند کتل (۱۹۵۸-ه. 14) مهمترین عنصر ساختاری نظریه کتل، صفت است.
از میان تفاوت های بسیاری که در صفات می‌تواند وجود داشته باشد دو مورد بهتر است یکی تفاوت میان سه صفت توانش، خلقی، پویشی و دیگری تفاوت بین دو صفت سطحی و عمقی “صفات ثوانشی” به مهار توانائی هایی مربوط است که موجب کنش موثر فرد می‌شود مثل هوش.

“صفات خلقی” به زندگی هیجانی فرد و سبک رفتاری او مربوط است مثل آرامش در کار کردن با صریح بودن “صفات پویشی” به کوشش و انگیزیش زندگی فرد و نوع اهدافی که برای وی مهم است مربوط می‌شود، در مجموع این صفات پایدارترین عناصر شخصیت شناخته شده اند. (دانیلز، ۱۳۸۲، ص ۳۷۲)
“صفات سلمی”، رفتارهایی را نشان می‌دهد که ظاهرا با یکدیگر تجانس دارند ولی در واقع همیشه همراه هم بالا و پایین نمی روند و ضرورتا علت مشترکی ندارند. صفات سطحی را می‌توان از طریق روش‌های غیر عینی سنجید ولی “صفات عمقی” را باید به کمک شیوه‌های پیشرفته¬ی آماری همچون تحلیل عاملی کشف کرد. این صفات زیر بنای شخصیت فرد را تشکیل می‌دهد.

شخصیت نوع B
شخصیت نوع B دارای ویژگی‌های زیر است:
1- هرگز سراسیمه نیست و شاهد نتایج حاصل از سراسیمگی هم نخواهد بود.
۲- در خود هیچ گونه احساس نیاز به بحث درباره موقتیت¬ها نمی‌کند مگر اینکه شرایط با اوضاع ایجاب کنند که دراین باره حرفی بزند.
٣- به جای به رخ کشیدن مدیریت و مقام خود، ترجیح می‌دهد که با دوستان خود خوش بگذارند.
4- همیشه در آرامش به سر می¬برد و احساس هیچ نوع کوتاهی با غفلت نمی‌کند. کسی که از نظر شخصیت در گروه A قرار می‌گیرد همیشه تحت تنش و فشار روانی زیاد است او همیشه احساس می‌کند فرصت کافی ندارد و پیوسته برای کارهای خود وقت خاصی را تعیین می‌کند. وجود این ویژگی ها باعث نوعی رفتار ویژه هم می‌شود با توجه به سخت کوشی گروه ها معمولا کسی که از نظر شخصیتی در گروه B قرار گیرد، به راس هرم سازمان می¬رسد بیشتر فروشندگان دارای شخصیت از نوع A هستند گروه B پست های مدیریت ارشد اجرایی را احراز می‌کنند. چرا؟ در پاسخ باید گفت که کسانی که از نظر شخصیت در گروه A قرار می¬گیرند کیفیت را فدای کمیت می‌کنند معمولا کسانی می‌توانند در سازمان ارتقای مقام یابند که در کارهای عجله کمتری به خرج داده و امور را به صورت استادانه انجام دهند، خلاق باشند و تنها به رقابت و کارهای با عجله اکتفا نکنند.

بررسی چند خصوصیت شخصیتی در شغل
اثر كانون کنترل
غیبت کارکنان موضوع جالبی است درونگرایان بر این باورند که از طریق رعایت اصول بهداشتی می‌توانند سلامت خود را تضمین کنند. بنابر¬این، در رابطه با حفظ سلامتی خود مسئولیت¬های بیشتری را می¬پذیرند و بیشتر مراقب سلامت خود هستند. این امر باعث می‌شود که تصادفات و بیماری کمتر شود و در نتیجه میزان نسبت آنان پایین تر می‌آید. (مقصودی، ۱۳۸۶، مص۹۸).
نتایج حاصل از تحقیقات نشان می‌دهد که معمولا درونگرایان به هنگام انجام وظيفه احساس مسئولیت بیشتری می‌کنند و کارهای بهتری را انجام می‌دهند، ولی با توجه به نوع شغل و کارهای متفاوت، نمی‌توان این نتیجه گیری را تعمیم داد.
درونگرایان بیش از گرفتن تصمیم، فعالانه در پی کسب اطلاعات بیشتری بر می¬آیند، در جهت کسب موفقیت و تامین هدف انگیزه‌های بیشتری دارند و در جهت کنترل محیط خود تلاش بیشتری می‌کنند ولی برون گرایان سازش کار¬ترند و تمایل بیشتری دارند که مجری دستورالعمل ها باشند.
بنابراین در رابطه با کارهای تخصصی (یعنی آنهایی که مهارت ها و توان مدیریتی بالایی نیاز دارند )”برون گرایان ” موفق ترند، آنها مناسب مشاغلی هستند که به ابتکار و استقلال عمل نیاز دارد بر عکس درون گرایان کارهایی را به نحو عالی انجام می‌دهند. که تکراری و منظم بوده و موفقیت در آنها در گرو رعایت مقررات و سازش با سایر همکاران باشد. (فروم، ۱۳۸۰، ص ۸۹).

ماکیاول گرایی
ماکیاول گرایی با قدرت طلبی رابطه¬¬ای تنگاتنگ دارد. کسانی که از نظر شخصیتی، به مقدار زیادی این ویژگی را دارند (در مقایسه با کسانی که این ویژگی در آنها شدت زیادی ندارد) موفق تر هستند کمتر غایب می‌شوند و بیشتر دیگران را ترغیب می‌کنند. ولی بازدهی این افراد تحت عوامل موقعیتی تعدیل می‌شود.
تحقیقات ثابت کرده است که این ویژگی شخصیت قدرت طلبی در موارد زیر بیشنر نمایان می‌گردد.
1) هنگامی که این افراد به صورت مستقیم با دیگران روبه رو می‌شوند.
۲) هنگامی که قوانین و مقررات در موقعیت یا وضعی که به آن رو به رو می¬شوند کمتر حاکم باشد، آنان بی محابا عمل می‌کنند. (لاتیری، ۲۰۰۸، ص 24).
3) درگیری عاطفی با مسائل جزیی با اصور دور (منحرف) از هدف مورد نظر که موجب کم رنگ شدن این ویژگی گردد. آیا می‌توان نتیجه گرفت که کسانی که از نظر شخصیتی (به اصطلاح بسیار ماکیاول گرا هستند) کارمند خوبی خواهند بود؟ پاسخ این پرسش به دو عامل بستگی دارد. اول به نوع کار و دوم این که آیا در ارزیابی عملکرد رعایت اصول اخلاقی هم مطرح است یا خیر در کارهایی که فرد باید از نظر مذاکره و تعديل قيمت¬ها (مثل روابط کارگری) مهارت خاصی داشته باشد.
مناعت طبع با عزت نفس
میزان یا درجه ای که افراد خود را دوست دارند (یا دوست ندارند) این ویژگی شخصیتی را “مناعت طيح “باعزت نفس می نامند کسانی که این ویژگی شخصیتی در آنها شدید است بر این باورند که توانایی آنان بیش از مقداری است که برای موفقیت در کار لازم است.
آنان دست به کارهایی می¬زنند که خطر زیادی دارد و در مقایسه با کسانی که مقدار کمتری از این ویژگی دارند، کارهایی را می¬پذیرند که نامتعارف تر باشد مهم ترین نتیجه ای که از این تحقیقات به دست آمده و می‌توان آن را تعمیم داده این است: افرادی که این ویژگی به فراوانی در آنها دیده شود (در مقایسه با آنان که از نظر شخصیتی کمتر این ویژگی را دارند بیشتر تحت تاثیر عوامل خارجی قرار می¬گیرند کسانی که شدت این ویژگی با خصوصیت، در آنها کمتر است مقصود واکنش مثبت از سوی دیگران هستند. در نتیجه آنان بیشتر در پی تایید دیگران و آماده پذیرش باورها و رفتار افراد مورد احترامشان می باشند. کسانی که این ویژگی را دارند، ولی نه در حالت بسیار شدید هنگامی که در پست مدیریت سازمان قرار گیرند همواره در¬صدد خشنود ساختن دیگران هستند، از این رو احتمال کمتری دارد که پایگاه ناآشنایی را انتخاب کنند.
سازگاری با موقعیت
ویژگی شخصیتی دیگری را که به تازگی بسیار مورد توجه قرار گرفته سازش با موقعیت
می نامند. یعنی توانایی فرد در هم سو کردن رفتار خود با عوامل خارجی و موقعیتی، کسانی که چنین خصوصیتی دارند، می‌توانند رفتار خود را با عوامل محیطی و موقعیتی وفق دهند. آنان نسبت به علائم و نشانه¬های خارجی حساسیت زیادی نشان می‌دهند و در موقعیت های گوناگون رفتار متفاوتی دارند کسانی که این ویژگی شخصیتی در آنها شدید است می‌توانند در جمع و در خلوت رفتارهای بسیار متفاوتی داشته باشند. بنابراین، بین آن چیزی که هستند و آنچه که انجام می‌دهند، از نظر ثبات رویه در رفتار رابطه بسیاری مستحکم وجود دارد. (مای لی، ۱۳۸۵، ص 95).
خطر پذیری
انسانها از نظر گرایش به خطر پذیری متفاوت اند این میل که مبتنی بر پذیرش با اجتناب از خطر است، ثابت شده است که بر موارد زیر اثرات شدیدی می‌گذارد. مدت زمانی که طول می کشد تا مدير تصمیمی بگیرد و مقدار اطلاعاتی را که وی برای گرفتن تصمیم به آن نیاز دارد. برای مثال، در یک تمرین شبیه¬سازی مربوط به تصمیم¬گیری درباره استخدام کارمندان جدید، ۷۹ مدیر شرکت کردند، مدیرانی که خطر پذیری بالایی داشتند، سریع تر تصمیم گرفتند و در مقایسه با مدیرانی که خطر پذیری کمتری داشتند از اطلاعات کمتری استفاده کردند. نکته جالب توجه این است که صحت و دقت تصمیم‌گیری در مورد هر دو گروه یکسان بود. (رابینز، ۱۳۸۰، ص ۱۰۲).
شخصیت از دیدگاه اسلام و قرآن
به قول یکی از دانشمندان اسلام شناسی معاصر ایرانی، انسان در جهان بینی اسلامی داستانی شگفت دارد، انسان مخلوقی است که هنگام زاده شدن بالقوه کمالاتی دارد که می‌توان به آنها فعليت داد.
علی (ع) می فرماید بدی و ناسلامتی در طبیعت هر کس پنهان است اگر شخص بر طبیعت خود غالب آید بدی در ضمیر، ناخودآگاه خود مخفی می ماند و اگر غالب نباید، بدی مانند آتش نشانی سرانجام دهان باز می‌کنند و خود و محیط را به بیماری و تباهی می¬کشاند. (عبدالكریم، ۱۳۹۱، ص65).
اسلام عوامل کامل دهنده اش را شامل وراثت، محیط طبیعی و جغرافیایی، محیط اجتماعی و عوامل فرهنگی و تاریخی می‌داند، اسلام خیلی قبل از فرويد طبیعت انسان را به سه قسمت تقسیم نمود که هر یک از این سه قسمت در فطرت و طبیعت او موجود است. این سه قسمت نفس اماره، نفیس مطمئنه، نفس لوامه است که معادل نهاد، خود و فرا خود در نظریات فروید پدر علم روانکاوی در شخصیت می‌باشد در اینجا مراد از نفس اماره طبیعت حیوانی انسان است. نفس مطمئنه همان استعدادهای او در اداره کردن، انگیزش¬های عضلانی، منطقی و واقع بینانه، کمک کنندگی و راهنمایی است و نفس لوامه راهنمای نیکی و زشتی و بر خلاف نظریات فروید درباره‌ی فرا خود آموختنی نمی‌باشد بلکه قسمتی از فطرت بشر است.
علی (ع) درباره‌ی جنبه های مختلف شخصیت انسان فرمود: بینایی، چشم بست زیرا که گاهی چشمها به آرنده خود دروغ می‌گویند، در شناخت حقائق باید بعمل اعتماد نمود نه به حبس، زیرا بسا محسوس و بدیهی که معلوم نیست و با عقلی و نظری که نزد دلهای روشن از هر بدیهی آشکار تر است پس يقينيات همان معقولات است که محسوسات. زیرا حکم حبس در مظنه¬ی غلط است و بسیار حبس دروغ می‌گویند ما را به نادرست وامیدارد چنانکه بزرگ را کوچک و کوچک را بزرگ و متحرک را ساکت و ساکن را متحرک می پنداریم و اما عقل در هر چه راه یابد و پیشش بدیهی است گردد اشتباه در آن راه ندارد، بنابراین این گفتار نادانان است که می‌گویند دلیلی بزرگتر و بالاتر از حس و دندان با چشم نیست باطل و نادرست است”. (حضرت علی (ع)، ۱۳۸۵، خطبه ۲۷۳).