کتاب تحلیل تطبیقی تاثیر تعاملات اجتماعی برتصمیم گیری سیاسی در نظام های بین المللی

بخش نخست: معرفی کتاب و جایگاه علمی آن 🌍

کتاب «تحلیل تطبیقی تأثیر تعاملات اجتماعی بر تصمیم‌گیری سیاسی در نظام‌های بین‌المللی» نوشته‌ی رحمت شریفی کلاکی، با شابک 978-622-378-982-3 و در ۸۵ صفحه از سوی انتشارات هورین منتشر شده است. این اثر پژوهشی یکی از آثار تحلیلی و میان‌رشته‌ای در حوزه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل است که با نگاهی جامع به پیوند میان ساختارهای اجتماعی، ارتباطات انسانی و فرآیندهای تصمیم‌گیری سیاسی می‌پردازد. هدف اصلی نویسنده، بررسی تطبیقی این است که چگونه شبکه‌های اجتماعی، ارتباطات فرهنگی و نهادهای مدنی در نظام‌های مختلف سیاسی بر فرآیند تصمیم‌سازی در سطوح ملی و بین‌المللی تأثیر می‌گذارند.

در فصل نخست، کتاب با تبیین مبانی نظری و مفهومی تعاملات اجتماعی و تصمیم‌گیری سیاسی آغاز می‌شود. نویسنده مفهوم تعامل اجتماعی را در بستر سیاست جهانی تعریف کرده و سپس مفهوم تصمیم‌گیری سیاسی را در چارچوب نظام‌های بین‌المللی تشریح می‌کند. او با مرور نظریه‌های کلاسیک و مدرن درباره رفتار سیاسی، نشان می‌دهد که چگونه تحولات ارتباطی و فرهنگی، شکل جدیدی از تصمیم‌سازی جمعی در عرصه بین‌المللی ایجاد کرده‌اند. همچنین در این فصل، به رابطه میان شبکه‌های اجتماعی و فرآیند تصمیم‌گیری کلان پرداخته می‌شود و نویسنده استدلال می‌کند که شبکه‌های اجتماعی به ابزاری مؤثر در شکل‌دهی سیاست عمومی جهانی تبدیل شده‌اند.

در فصل دوم، چارچوب‌های نظری تحلیل تعاملات اجتماعی در سیاست جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نویسنده به نظریه‌های ارتباطی در روابط بین‌الملل می‌پردازد و ضمن تحلیل رویکرد سازه‌انگاری، بر اهمیت هویت، باورها و کنش متقابل اجتماعی در روابط میان کشورها تأکید می‌کند. او سپس مدل‌های تصمیم‌گیری عقلانی و جمعی را معرفی کرده و آن‌ها را در چارچوب نظام‌های سیاسی مختلف مورد مقایسه قرار می‌دهد. این بخش، بنیان نظری کتاب را شکل می‌دهد و خواننده را برای درک فصل‌های تحلیلی بعدی آماده می‌سازد.

فصل سوم به ساختار اجتماعی نظام بین‌الملل و تأثیر آن بر تصمیم‌سازی‌ها اختصاص دارد. نویسنده با نگاهی ساختاری، بازیگران اصلی و فرعی در نظام بین‌الملل را معرفی کرده و نقش سازمان‌های بین‌المللی را در ایجاد تعاملات اجتماعی میان کشورها تحلیل می‌کند. او در این فصل نشان می‌دهد که چگونه شبکه‌های ارتباطی جهانی و رسانه‌های دیجیتال توانسته‌اند قواعد بازی سیاسی را در عرصه بین‌المللی بازتعریف کنند. همچنین، بحثی دقیق درباره افکار عمومی جهانی و تأثیر آن بر سیاست خارجی دولت‌ها ارائه شده است؛ موضوعی که در عصر ارتباطات و رسانه‌های نوین، بیش از پیش اهمیت یافته است.

---

بخش دوم: تحلیل تطبیقی نظام‌های سیاسی و تأثیر تعاملات اجتماعی 🕊️

در فصل چهارم، نویسنده به تحلیل تعاملات اجتماعی و فرآیندهای تصمیم‌گیری در نظام‌های لیبرال و دموکراتیک می‌پردازد. در این فصل، ویژگی‌های نظام‌های لیبرال در زمینه مشارکت اجتماعی، شفافیت سیاسی و نقش جامعه مدنی بررسی می‌شود. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه گروه‌های ذی‌نفوذ و رسانه‌های آزاد با هدایت افکار عمومی، بر مسیر تصمیم‌گیری سیاست خارجی تأثیر می‌گذارند. او تأکید دارد که در نظام‌های باز، تصمیم‌گیری سیاسی بیش از هر چیز تابع تعاملات اجتماعی، گفتگوهای عمومی و فشار افکار جمعی است؛ امری که به افزایش مشروعیت و پایداری تصمیم‌ها منجر می‌شود.

فصل پنجم کتاب به بررسی تعاملات اجتماعی در نظام‌های اقتدارگرا و نیمه‌اقتدارگرا اختصاص دارد. نویسنده در این بخش، محدودیت‌های اجتماعی و سیاسی در ساختارهای متمرکز را تحلیل کرده و نقش نخبگان سیاسی و نظامی را در تصمیم‌سازی‌ها برجسته می‌کند. او بیان می‌کند که در این نوع نظام‌ها، فرهنگ سیاسی غالب و ساختار اقتدارگرایانه موجب کاهش مشارکت اجتماعی و انحصار تصمیم‌گیری در دست گروه‌های خاص می‌شود. سپس در ادامه، مقایسه‌ای تطبیقی میان نظام‌های باز و بسته ارائه می‌دهد تا نشان دهد میزان تأثیر جامعه بر سیاست در نظام‌های بسته تا چه اندازه محدود است و چگونه این محدودیت، کیفیت و کارایی تصمیم‌های کلان را کاهش می‌دهد.

از دیگر نکات برجستهٔ کتاب، تحلیل نقش رسانه‌ها و فضای مجازی در شکل‌دهی به تعاملات سیاسی است. نویسنده با رویکردی مدرن، بیان می‌کند که رسانه‌های دیجیتال در دهه اخیر توانسته‌اند ساختار سنتی تصمیم‌سازی را دگرگون سازند؛ به‌گونه‌ای که قدرت افکار عمومی جهانی در تأثیرگذاری بر سیاست‌های ملی و بین‌المللی به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است. او تأکید دارد که سیاست امروز بدون درک شبکه‌های اجتماعی، داده‌های عمومی و تعاملات فرهنگی غیرقابل‌تحلیل است.

کتاب «تحلیل تطبیقی تأثیر تعاملات اجتماعی بر تصمیم‌گیری سیاسی در نظام‌های بین‌المللی» با رویکردی چندسطحی و مقایسه‌ای، تلاش دارد الگوی جدیدی از فهم سیاست جهانی ارائه دهد؛ الگویی که در آن، سیاست دیگر صرفاً تصمیم نخبگان یا دولت‌ها نیست، بلکه حاصل گفت‌وگو، رسانه، فرهنگ و ساختار اجتماعی جهانی است. نثر علمی، استدلال‌های منطقی و تحلیل‌های مقایسه‌ای کتاب، آن را به منبعی ارزشمند برای پژوهشگران، استادان و دانشجویان علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و جامعه‌شناسی سیاسی تبدیل کرده است.

این اثر نشان می‌دهد که در دنیای امروز، تعاملات اجتماعی همان نیروی نامرئی است که مسیر تصمیم‌گیری سیاسی را در سطح جهانی هدایت می‌کند. نویسنده با بهره‌گیری از نظریه‌های ارتباطی و تحلیل‌های تجربی، تصویری دقیق از جهان سیاست در عصر شبکه‌ای ترسیم کرده و با بیانی علمی، رابطه‌ی قدرت، رسانه، و جامعه را بازخوانی می‌کند.

✨ اگر به دنبال کتابی هستید که مرز میان علوم اجتماعی و علوم سیاسی را درنوردد و تصمیم‌سازی سیاسی را از دریچهٔ تعاملات انسانی و فرهنگی بررسی کند، کتاب «تحلیل تطبیقی تأثیر تعاملات اجتماعی بر تصمیم‌گیری سیاسی در نظام‌های بین‌المللی» نوشته‌ی رحمت شریفی کلاکی از انتشارات هورین، یکی از گزینه‌های درخشان و علمی در این زمینه است.

---

 

 

 

---

بخش اول

۱. این کتاب دربارهٔ چه موضوعی است؟
📘 این کتاب تحلیلی جامع از چگونگی اثرگذاری تعاملات اجتماعی بر فرایند تصمیم‌گیری سیاسی در ساختار نظام‌های بین‌المللی ارائه می‌دهد. نویسنده با تکیه بر نظریه‌های ارتباطی، جامعه‌شناختی و سیاسی، نشان می‌دهد که چگونه پیوندهای انسانی، شبکه‌های رسانه‌ای و روابط میان‌فرهنگی می‌توانند مسیر تصمیم‌سازی در دولت‌ها را تغییر دهند.

---

۲. چرا این اثر در فضای مطالعات روابط بین‌الملل اهمیت دارد؟
🌍 اهمیت این کتاب در پیوند دادن جامعه‌شناسی و سیاست بین‌الملل است. رحمت شریفی کلاکی با نگاهی تطبیقی، چارچوبی نظری ارائه می‌کند که از آن می‌توان برای تحلیل نقش تعاملات اجتماعی در شکل‌گیری تصمیم‌های سیاسی جهانی بهره گرفت؛ موضوعی که تاکنون کمتر به‌صورت منسجم در پژوهش‌های ایرانی بررسی شده است.

---

۳. مخاطب اصلی این کتاب چه کسانی هستند؟
🎓 دانشجویان و پژوهشگران علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، جامعه‌شناسی سیاسی و مطالعات ارتباطات، اصلی‌ترین مخاطبان این اثرند. همچنین فعالان حوزه سیاست‌گذاری و دیپلماسی عمومی می‌توانند از یافته‌های کتاب برای درک سازوکار تعاملات بین‌المللی بهره ببرند.

---

۴. در فصل اول کتاب چه مباحثی مطرح می‌شود؟
🧩 فصل نخست به مبانی نظری و مفهومی تعاملات اجتماعی و تصمیم‌گیری سیاسی اختصاص دارد. نویسنده در این بخش به تعریف دقیق مفاهیمی چون «تعامل اجتماعی»، «رفتار سیاسی» و «تصمیم‌گیری در نظام‌های بین‌المللی» می‌پردازد و با مرور نظریه‌های کلاسیک و مدرن، نقش ارتباطات فرهنگی و شبکه‌های اجتماعی را در شکل‌گیری تصمیم‌های کلان تبیین می‌کند.

---

۵. فصل دوم چه دستاوردی برای خواننده دارد؟
📖 این فصل به چارچوب‌های نظری تحلیل تعاملات اجتماعی در سیاست جهانی می‌پردازد. نظریه‌های ارتباطی، سازه‌انگاری، کارکردگرایی و انتقادگرایی بررسی می‌شوند و نویسنده مدل‌های تصمیم‌گیری عقلانی و جمعی را به‌عنوان ابزار تحلیل رفتار بازیگران بین‌المللی معرفی می‌کند.

---

۶. چه ارتباطی میان ساختار اجتماعی نظام بین‌الملل و تصمیم‌سازی‌ها وجود دارد؟
🏛️ در فصل سوم، ساختار اجتماعی نظام بین‌الملل به‌عنوان یکی از عوامل تعیین‌کننده‌ی تصمیم‌های سیاسی مطرح می‌شود. نویسنده نشان می‌دهد که سازمان‌های بین‌المللی، نهادهای اقتصادی، رسانه‌های جهانی و شبکه‌های ارتباطی فراملی چگونه تعاملات اجتماعی را بازتولید و تصمیم‌سازی‌های کلان را جهت‌دهی می‌کنند.

---

۷. جایگاه رسانه‌ها در این تحلیل چیست؟
📡 رسانه‌ها در این کتاب نه‌فقط به‌عنوان ابزار اطلاع‌رسانی، بلکه به‌عنوان عامل تأثیرگذار بر ذهنیت تصمیم‌گیرندگان معرفی می‌شوند. نویسنده بر اساس داده‌های تجربی نشان می‌دهد که فضای مجازی، افکار عمومی جهانی و شبکه‌های خبری، نقش چشمگیری در تغییر جهت تصمیم‌های دولت‌ها ایفا می‌کنند.

---

۸. تفاوت دیدگاه کتاب در مورد نظام‌های لیبرال و اقتدارگرا چیست؟
⚖️ بخش‌های چهارم و پنجم کتاب به مقایسه‌ی دو نوع نظام سیاسی اختصاص دارد. در نظام‌های لیبرال، جامعه مدنی و رسانه‌های آزاد، عامل تسهیل تصمیم‌گیری شفاف‌اند، در حالی که در نظام‌های اقتدارگرا، تمرکز قدرت، محدودیت‌های اجتماعی و نفوذ نخبگان سیاسی مسیر تصمیم‌سازی را شکل می‌دهد. نویسنده با رویکرد تطبیقی، تفاوت شدت تأثیر جامعه بر سیاست را میان این دو مدل بررسی می‌کند.

---

۹. هدف نهایی نویسنده از نگارش این کتاب چیست؟
🎯 هدف اصلی نویسنده، ارائه‌ی الگویی مفهومی برای تحلیل سیاست جهانی از منظر اجتماعی است. او می‌کوشد نشان دهد که بدون فهم تعاملات انسانی، ارتباطات فرهنگی و شبکه‌های اجتماعی، تبیین تصمیم‌های سیاسی دولت‌ها ناقص خواهد بود.

---

۱۰. ساختار اثر چگونه تنظیم شده است؟
📑 کتاب در پنج فصل تنظیم شده و هر فصل به‌صورت مرحله‌ای از نظریه تا کاربرد حرکت می‌کند:

• فصل اول: مبانی نظری و مفهومی
• فصل دوم: چارچوب‌های نظری تحلیل
• فصل سوم: ساختار اجتماعی نظام بین‌الملل
• فصل چهارم: تعاملات در نظام‌های لیبرال
• فصل پنجم: تعاملات در نظام‌های اقتدارگرا
  در پایان نیز منابع پژوهش‌های معتبر فارسی و انگلیسی آورده شده‌اند.

---

۱۱. آیا این کتاب به رویدادهای واقعی بین‌المللی اشاره دارد؟
🌐 بله. در طول متن، نمونه‌هایی از رفتار کشورها در مواجهه با بحران‌های سیاسی و اجتماعی آورده می‌شود تا تحلیل‌های نظری به واقعیت نزدیک‌تر شوند؛ بدون آن‌که به مصادیق خاص محدود شوند.

---

۱۲. چگونه می‌توان از این کتاب در پژوهش‌های دانشگاهی بهره برد؟
📚 محتوای این اثر می‌تواند مبنایی برای تدوین پایان‌نامه‌ها، طرح‌های پژوهشی و مقالات علمی در حوزه روابط بین‌الملل باشد. چارچوب‌های نظری آن نیز برای تحلیل تصمیم‌گیری‌های جهانی یا مطالعه‌ی افکار عمومی قابل استفاده است.

---

۱۳. سبک نگارش نویسنده چگونه است؟
✍️ نویسنده با زبانی علمی، روان و تحلیلی می‌نویسد و در عین استناد به منابع معتبر، از بیان پیچیده یا آکادمیک خشک پرهیز کرده است. سبک او میان تحلیل نظری و کاربرد سیاسی توازن برقرار می‌کند.

---

۱۴. چرا ناشر این کتاب انتشارات هورین انتخاب شده است؟
🏢 انتشارات هورین با رویکرد تخصصی در چاپ آثار علمی و پژوهشی در حوزه علوم انسانی و سیاسی، بستری مناسب برای نشر چنین کتابی فراهم کرده است؛ اثری که هم بُعد نظری دارد و هم برای مدیران و تحلیلگران قابل استفاده است.

---

۱۵. چه پیامی در مجموع از کتاب دریافت می‌شود؟
💡 پیام مرکزی کتاب آن است که «سیاست، بدون شناخت جامعه ممکن نیست». تصمیم‌های جهانی نه فقط در اتاق‌های قدرت، بلکه در بستر ارتباطات انسانی، فرهنگی و رسانه‌ای شکل می‌گیرند. این درک، به‌ویژه برای جهان معاصر که شبکه‌های اجتماعی در آن نقشی تعیین‌کننده دارند، اهمیت دوچندان دارد.

---

 

---

بخش دوم

۱. وجه «تحلیل تطبیقی» در این کتاب چگونه پیاده‌سازی شده است؟
🔍 نویسنده در این اثر، روش تطبیقی را به‌صورت هم‌زمان در دو سطح نظری و تجربی به کار می‌گیرد. از یک‌سو، نظریه‌های تعامل اجتماعی و رفتار سیاسی را در بستر نظام‌های لیبرال و اقتدارگرا مقایسه می‌کند، و از سوی دیگر، تفاوت در میزان اثرگذاری جامعه، رسانه و نخبگان بر تصمیم‌گیری سیاسی در این دو نوع نظام را بررسی می‌کند. این تطبیق، به خواننده امکان می‌دهد تا درک کند که تعاملات اجتماعی چگونه در هر نظام سیاسی نقش متفاوتی ایفا می‌کنند.

---

۲. چه تفاوت‌هایی میان نظام‌های لیبرال و اقتدارگرا در کتاب تشریح شده است؟
⚖️ در نظام‌های لیبرال، محور تعاملات اجتماعی بر پایه مشارکت، آزادی بیان و نقش جامعه مدنی است. در مقابل، در نظام‌های اقتدارگرا یا نیمه‌اقتدارگرا، تمرکز بر قدرت و کنترل نخبگان سیاسی است. نویسنده در فصل‌های چهارم و پنجم، نشان می‌دهد که هرچند در نظام‌های متمرکز نیز تعاملات اجتماعی وجود دارند، اما اغلب تحت نظارت سیاسی یا فرهنگی شدید شکل می‌گیرند و تأثیر محدودتری بر سیاست خارجی دارند.

---

۳. آیا کتاب به بررسی نمونه‌های واقعی کشورها هم پرداخته است؟
🌍 بله. نویسنده در چارچوب تحلیل تطبیقی، به‌طور ضمنی به تفاوت عملکرد کشورها در مواجهه با تحولات سیاسی جهانی اشاره می‌کند؛ برای مثال، به نقش شبکه‌های اجتماعی در تصمیم‌های عمومی در کشورهای دارای ساختار باز در مقابل نظام‌های محدودتر اشاره دارد. با این حال، تمرکز کتاب بر تحلیل نظری و استخراج الگوهای رفتاری است، نه ذکر نام خاص کشورها.

---

۴. کدام نظریه‌های علمی بیشترین تأثیر را بر مباحث کتاب دارند؟
🧠 مهم‌ترین نظریه‌هایی که در کتاب به‌صورت بنیادین به آن‌ها ارجاع داده شده‌اند عبارت‌اند از: نظریه ارتباطی در روابط بین‌الملل، رویکرد سازه‌انگاری با محور هویت و تعاملات اجتماعی، و نظریه‌های کارکردگرایانه و انتقادی. ترکیب این رویکردها به نویسنده امکان داده تا مدلی چندوجهی از تصمیم‌گیری سیاسی در جهان اجتماعی‌شده کنونی ارائه دهد.

---

۵. آیا نویسنده از چارچوب‌های تحلیلی نوین استفاده کرده است؟
✅ بله. رحمت شریفی کلاکی در کنار نظریه‌های کلاسیک، از مفاهیم نوینی چون «دیپلماسی شبکه‌ای»، «افکار عمومی جهانی» و «رسانه‌های فراملی» بهره گرفته است. این مفاهیم جدید، ارتباط تنگاتنگی با ساختار ارتباطی امروز جهان دارند و کتاب را از سطح تئوریک صرف فراتر می‌برند.

---

۶. رویکرد پژوهشی نویسنده در این اثر چیست؟
📚 نویسنده با بهره‌گیری از روش تحلیلی–تطبیقی، ابتدا مبانی نظری را تبیین کرده، سپس بر اساس مقایسه‌ی نظام‌های مختلف، نتایج مفهومی را استنتاج کرده است. این روش، برای تحلیل روابط بین‌الملل در دوران شبکه‌ای‌شدن جوامع، ابزاری دقیق و علمی محسوب می‌شود.

---

۷. چه نوآوری‌هایی در این اثر دیده می‌شود؟
💡 از نوآوری‌های برجسته‌ی کتاب، می‌توان به تلفیق جامعه‌شناسی ارتباطات با علوم سیاسی اشاره کرد. نویسنده با تأکید بر نقش انسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در تصمیم‌های کلان سیاسی، از رویکرد سنتی «دولت‌محور» فاصله می‌گیرد و به تحلیل «تعامل‌محور» نزدیک می‌شود؛ رویکردی که سیاست را محصول ارتباطات و تعاملات جمعی می‌داند.

---

۸. آیا کتاب دارای ارزش آموزشی برای دانشگاه‌هاست؟
🎓 بله. این کتاب به‌ویژه برای دروس «رفتار سیاسی»، «روابط بین‌الملل تطبیقی» و «سیاست جهانی» مفید است. هر فصل با ساختار منظم، از تعریف مفاهیم تا ارائه‌ی تحلیل تطبیقی پیش می‌رود، به‌گونه‌ای که می‌تواند به‌عنوان منبع درسی و حتی راهنمای تدوین مقالات علمی مورد استفاده قرار گیرد.

---

۹. جایگاه جامعه مدنی در تحلیل نویسنده چیست؟
🏛️ نویسنده جامعه مدنی را یکی از محورهای اصلی تأثیرگذاری بر تصمیم‌گیری سیاسی در نظام‌های باز می‌داند. او استدلال می‌کند که نهادهای مدنی، سازمان‌های مردم‌نهاد و رسانه‌های آزاد، با شکل‌دهی به افکار عمومی، بر سیاست خارجی و داخلی اثرگذارند. در مقابل، در نظام‌های اقتدارگرا، نقش جامعه مدنی محدودتر و گاه نمادین است.

---

۱۰. این کتاب چه کمکی به فهم سیاست جهانی معاصر می‌کند؟
🌐 کتاب توضیح می‌دهد که چگونه تحولات ارتباطی و گسترش شبکه‌های اجتماعی، ساختار تصمیم‌گیری را در سطح جهانی تغییر داده‌اند. با درک منطق تعاملات اجتماعی، می‌توان دریافت که تصمیم‌های سیاسی دیگر صرفاً در سطوح رسمی اتخاذ نمی‌شوند، بلکه حاصل گفت‌وگو، ارتباطات میان‌فرهنگی و فشارهای اجتماعی جهانی‌اند.

---

۱۱. نقد علمی اصلی بر کتاب چیست؟
🧩 منتقدان ممکن است اشاره کنند که تمرکز کتاب بیشتر بر تحلیل نظری است و به مطالعات میدانی مستقیم یا داده‌های آماری جهانی کمتر پرداخته است. با این حال، قوت اصلی اثر در یکپارچه‌سازی دیدگاه‌های نظری و ارائه‌ی مدلی منسجم برای فهم تصمیم‌سازی سیاسی نهفته است.

---

۱۲. ساختار نوشتاری کتاب چه ویژگی‌هایی دارد؟
✍️ ساختار کتاب مرحله‌به‌مرحله طراحی شده است: از مبانی نظری (فصل ۱ و ۲) تا تحلیل ساختارهای اجتماعی (فصل ۳) و مقایسه‌ی نظام‌های لیبرال و اقتدارگرا (فصل ۴ و ۵). این ترتیب منطقی باعث می‌شود خواننده مسیر پژوهش را به‌صورت روشن و پیوسته دنبال کند.

---

۱۳. چه کسانی می‌توانند از این اثر در پژوهش‌های خود استفاده کنند؟
📖 پژوهشگران روابط بین‌الملل، سیاست‌گذاران، روزنامه‌نگاران حوزه سیاست خارجی، و فعالان رسانه‌ای می‌توانند از دیدگاه‌های کتاب برای درک نحوه شکل‌گیری تصمیم‌ها در محیط جهانی استفاده کنند. همچنین استادان دانشگاه می‌توانند آن را به‌عنوان منبع مکمل برای آموزش تحلیل سیاست جهانی معرفی کنند.

---

۱۴. جایگاه این کتاب در میان آثار مشابه چیست؟
📗 در میان آثار فارسی موجود در زمینه روابط بین‌الملل، این کتاب یکی از معدود آثاری است که بر «تعاملات اجتماعی» به‌عنوان محور تصمیم‌سازی تمرکز دارد. اغلب پژوهش‌های مشابه، بیشتر بر ساختار قدرت و سیاست رسمی تکیه دارند، در حالی که این اثر عامل انسانی و شبکه‌ای را در مرکز تحلیل قرار داده است.

---

۱۵. پیام نهایی نویسنده برای خوانندگان چیست؟
💬 رحمت شریفی کلاکی باور دارد که سیاست بین‌الملل در عصر حاضر بدون درک رفتار اجتماعی ملت‌ها و نقش شبکه‌های ارتباطی قابل فهم نیست. تعاملات اجتماعی، به‌ویژه در فضای رسانه‌ای، نه‌تنها بازتاب سیاست بلکه خالق آن هستند.

---

۱۶. جمع‌بندی کلی کتاب چیست؟
📜 در جمع‌بندی می‌توان گفت کتاب «تحلیل تطبیقی تأثیر تعاملات اجتماعی بر تصمیم‌گیری سیاسی در نظام‌های بین‌المللی» با نگاهی تازه و تحلیلی، پیوند میان جامعه و سیاست را در عرصه بین‌الملل روشن می‌سازد. این اثر از تئوری به کاربرد می‌رسد و می‌تواند پایه‌ای برای شکل‌گیری پژوهش‌های جدید در حوزه سیاست جهانی باشد.

---