کتاب ورزش و ام اس

فهرست
عنوان صفحه
پیشگفتار 10
مقدمه 19
فصـل اول 24
ام. اس و پیامدهای مرتبط با آن 24
معرفی نقش دستگاه ایمنی و دستگاه عصبی در ام اس 25
دستگاه ایمنی: خط مقدم تدافعی در بدن 26
دستگاه عصبی: مدیریت کل بدن 26
آنچه در ام اس روی ی دهد 28
استفاده بهینه از فرایند التیام بخشی طبیعی بدن 29
انواع ام. اس 30
1- فرم عود کننده- فروش کننده 30
2- فرم پیشرونده ثانویه 31
3- فرم پیشرونده اولیه 31
4- فرم پیشرونده- عود کننده 31
محرک های احتمالی ام.اس 32
جنسیت 33
عوامل قومی و نژادی 33
شرایط جغرافیایی 34
ژنتیک 34
عوامل عفونی 35
ضربه 36
استرس 36
مصرف شیر گاو 36
شیوه ی زندگی 36
اپیدمیولوژی 37
بررسی علائم احتمالی 37
تشخیص ام. اس 40
شناخت انواع پیش رونده ی ام. اس. 41
فصل دوم 44
ورزش و ام.اس 44
مشکلات شایع در راه رفتن و تمرینات ورزشی در جهت تعدیل 45
گرفتگی عضلاتی (اسپاسم) 45
منگی و سرگیجه 45
ضعف 46
مشکلات تعادلی 47
توصیه های ورزشی 48
انجام ورزش های انتخابی 49
ایمنی و ورزش 50
فصل سوم 55
تحقیقات و پیشینه های مربوط به ام. اس 55
تاثیر تمرینات ورزشی بر سرعت و مسافت راه رفتن بیماران ام.اس 56
تاثیر تمرینات هوازی داخل آب بر خستگی بیماران ام.اس 70
تاثیر تمرینات هوازی داخل آب برکیفیت زندگی بیماران مبتلا به ام.اس 80
تاثیر تمرینات هوازی داخل آب بر EDSS بیماران مبتلا به ام.اس 92
نتیجه‌گیری کلی 97
فصـل چهارم 98
آب درمانی و ام. اس 98
روش و طرح کلی 99
جامعه آماری 99
نمونه آماری و روش نمونه‌گیری 100
متغیرها 100
ابزار اندازه گیری 101
شیوه جمع آوری اطلاعات 103
نتایج 106
نتایج آب درمانی بر شدت بیماری 106
نتایج آب درمانی بر مسافت راه رفتن 107
نتایج آب درمانی بر سرعت راه رفتن 107
نتایج آب درمانی بر تعادل 108
نتایج آب درمانی بر خستگی 109
نتایج آب درمانی بر کیفیت زندگی 109
پروتکل تمرین 111
منـابع و مآخـذ 128
منابع فارسی 129
منابع غیر فارسی 134

امروزه بشر هر اندازه که در علم و تکنولوژی پیشرفت کرده است به همان میزان، حرکت خود را محدود نموده است. به طوری که هر چه چرخهای صنعت و تکنولوژی بیشتر چرخید، از چرخش حرکت دستها و پاهای انسان کاسته شد
طب ورزش به عنوان یکی از شاخههای رشته چند بعدی تربیت بدنی که بیشترین ارتباط را با رشته پزشکی داشته و امروز نیز بصورت علمی غیر قابل انکار و ضروری پذیرفته شده است، روش درمانی مکملی برای بیماران مبتلا به ام اس، آرترید، دیابت و بیمارهای قلبی – عروقی میباشد. اکنون بیماری ام.اس یا مولتیپل اسکلروسیز که افراد را دچار فقر حرکتی و ناتوانی جسمانی میکند. در حال پیشرفت در دنیاست به گونهای که از آن به عنوان بیماری قرن یاد میکنند
واژه مولتیپل اسکلروسیز از کلمه یونانی اسکلروسیز به معنی سخت، مشتق شده است نام مولتیپل اسکلروسیز برگرفته از واژه انگلیسی اسکلروسیز دسه مینته، به معنی سختشدگی منتشره و یا واژه فرانسوی اسکروزان پلاکز، به معنای پلاک سخت میباشد.
مولتیپل اسکلروسیز و یا به اختصار ام.اس، بیماری مزمن دمیلینه کننده (از بین برنده میلین) سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) است که با اختلال در هدایت عصبی، همراه میباشد و با مشخصههای کلینیکی متعدد ظاهر میشود
علائم و نشانههای بیماری ام.اس از آسیب بافت سفید مغز و جایگزینی بافت گلیوز تخریب و التهاب غلاف میلین با از بین بردن هدایت پرشی در طول رشته عصبی و نیز با در معرض قرار دادن کانالهای پتاسیمی در غشا اکسون که به طور طبیعی توسط میلین پوشیده شدهاند، موجب مختل شدن هدایت عصبی میگردد.
در واقع با تخریب غلاف میلین سلولهای عصبی میلین دار که همانند شاهراههایی برای انتقال سریع و آسان پیامها و ارتباط فرمانها، اطلاعات را از قسمتی از مغز به بخشی دیگر یا به قسمتی از بدن برقرار میکنند، پیامها باید به سختی از طریق کانالهایی با کارایی کمتر عبور کنند و یا وارد مسیرهایی شوند که بدین منظور طراحی نشدهاند. بسته به محل قرار گیری و تعداد ضایعات فاقد میلین، ارتباط و انتقال پیامها درون مغز میتواند به شدت، مختل شود و یا به کندی صورت گیرد
تخریب غلاف میلین راههای عصبی در بیماری ام.اس، در نواحی خاصی همچون عصب بینایی، ساقه مغز و مخچه صورت میگیرد که این مناطق ضایعه دیده، پلاک یا زخمگاه نام دارد.
ضخامت این پلاکها حدود چند میلیمتر تا یک الی دو سانتیمتر میباشد
عامل اصلی بیماری ام.اس را ناشناخته اعلام میکنند، اما اکثر سرنخها، بر دخالت فاکتورهای ذیل اشاره و تاکید دارند:
عوامل و بیماری عفونی، استرسهای عاطفی و هیجانی، فاکتورهای بیوشیمی، رژیم غذایی، کمبود ویتامین و واکنشهای آلرژیک عوامل محیطی اتوایمیون (حساسیت بدن نسبت به خود) و زمینه ژنتیکی بیماری اسکلروسیز متعدد (ام.اس) را به 4 نوع تقسیم میکند:
1- فرم عود کننده – فروکش کننده 2– فرم پیشرونده اولیه 3- فرم پیشرونده ثانویه و 4- نوع عود کننده – پیشرونده (عود پیشرونده).
تشخیص بیماری ام.اس را مشکل میدانند. با این حال تشخیص متداول و رایج این بیماری را براساس تاریخچه پزشکی بیماری، یافتههای کلینیکی، آنالیز مایع مغزی نخاعی و مشاهدات حاصل از ام.ار. ای بیان میدارند.
معیاری که غالباً برای ارزیابی ناتوانی بیماران مبتلا به ام.اس استفاده میشود، مقیاس ناتوانی جسمانی توسعه یافته میباشد که معیاری بالینی برای بررسی ناتوانی در مولتیپل اسکلروسیز میباشد
این بیماری عامل مهم ناتوانی در بالغین جوان میباشد. سن شیوع بیماری بین 20 تا 40 سال میباشد و تعداد مبتلایان زن نیز تقریباً 7/1 برابر تعداد مبتلایان مردی میباشد و میزان شیوع آن 5/1 تا 11 در هر 100 هزار نفر اعلام شده است
علائم و نشانههای بیماری ام.اس، طیف وسیعی دارند به گونهای که ام.اس را بیماری هزار چهره نیز مینامند
نشانههای این بیماری عبارتند از اختلال در بینایی اشکال در راه رفتن، خستگی، ضعف عضلانی، عدم تعادل و یا کاهشتعادل، حساسیت به افزایش گرما، اختلال در کنترل اتونومیک قلبی – عروقی، عدم کنترل ارادی مثانه، کاهش حافظه و اختلال در دیگر عملکردهای شناختی، درد و افسردگی و اختلال در خواب و اختلال در عملکردهای جنسی، ترمور و لرزش
نشانههای بالینی ام.اس به 3 دسته تقسیم میشود
نشانههای اولیه، نشانههای ثانویه که عوارض ناشی از آسیب به سیستم عصبی مرکزی است و عبارتند از اختلالات خواب، کاهش فعالیت زندگی روزانه، عفونت مجاری اداری، بیاختیاری ادرار و مدفوع، آسیب پوستی، انقباضات عضلانی و مشکلات عصبی – محیطی و در نهایت، دسته سوم علائم که نتیجه نشانههای اولیه و ثانویه میباشد و شامل: از دست دادن شغل، تغییر نقش در خانواده، طلاق و از دست دادن توانایی انجام فعالیتهای مالی، اجتماعی، شغلی، محیطی و در کل ناتوانی میباشد.
اگر چه بیماران مبتلا به ام.اس، علاقهای به آزمایش روشهای درمانی مختلف ندارند، اما درمانهای غیر دارویی نه تنها بیضررند، حتی ممکن است مفید هم باشند که از این موارد میتوان به درمانهای تکمیلی – آلترناتیو اشاره نمود، از قبیل:
آرامسازی – مدیتیشن، طب سوزنی، طب ورزش، تغذیه درمانی، لمس درمانی و بیوفیدبک، یکی از این درمانهای غیر دارویی که در بسیاری از جمعیتها بر کاهش عوامل خطرساز سلامتی موثر است‌، ورزش درمانی است علیرغم امیدهای فعلی برای درمان ام.اس، ورزش روشی است که در همه جا در دسترس است و میتواند طرحی آماده برای هر سطحی از ناتوانی باشد.
تمرینات ورزشی به صورت هوازی و غیر هوازی در اب می تواند تاثیرات شگرف بربهبوده عملکرد جسمانی و روحی روانی بیماران مختلف که از علائم و نشانه های گوناگونی رنج میبرند داشته باشد. در بیماران مبتلا به ام.اس نیز تمرینات منتخب ابی به صورت هوازی و مقاومتی تاثیرات مثبتی بر بهبود تعادل، سرعت و مسافت راه رفتن، خستگی و کیفیت زندگی انان دارد.
فعالیتهای ورزشی باید متناسب با وضعیت جسمانی مبتلایان به بیماری ام.اس طرحریزی و برنامهریزی شود. لذا پیشنهاد میشود که میزان و نوع فعالیتهای ورزشی را در مشورت با پزشک نورولوژیست معالج بیماران و متخصص فیزیوتراپی انتخاب نمود.
باتوجه به نقش ورزش‌های مختلف در بهبود علایم ام اس به ویژه در افراد مبتلا با درجه خفیف تا متوسط، لذا انجام تحقیقاتی در این رابطه نه تنها ضروری می‌باشد بلکه برای بالا بردن کیفیت کلی زندگی اینگونه بیماران دارای اهمیت ویژه‌ای است.

بیماری ام.اس علیرغم آن که یک بیماری شایع عصبی است، برای عموم مردم به صورت یک بیماری مرموز و اسرار آمیز باقی مانده است. این بیماری، یکی از شایع‌ترین علل ناتوانی‌های غیر تروماتیک، به خصوص در افراد جوان است.
علت بیماری ام.اس ناشناخته است. چنین تصور می‌شود که این بیماری یک بیماری خود ایمنی است، ‌به این معنی که مواد شیمیایی و سلول‌های سیستم ایمنی بدن- که بطور طبیعی به ویروس‌ها، باکتری‌ها و… حمله می‌کنند بخشی از بدن را مورد تهاجم قرار می دهند. به نظر می‌رسد سلولهایی از سیستم ایمنی به نام سلولهای تی در این مسئله نقش دارند. حمله این سلول‌ها به غشاهای میلین موجود در سیستم عصبی مرکزی موجب تخریب این غشا و ایجاد پلاکهای ناشی از تخریب می‌شود. بیان پاتولوژی ام.اس برای اولین بار 160 سال قبل در دهه 1830 توسط کارزول در لندن و کروویل هیر در پاریس و بر پایه مطالعات و تحقیقات انجام شده توسط مشارکت چارکوت و یافته های وی در این زمینه صورت گرفت. براین اساس، موارد زیر در این بیماری مشاهده می‌شود: کاهش نسبی یا از بین رفتن میلین که با مقداری آسیب آکسون همراه است. گاهی التهاب آکسون نیز وجود دارد که عامل ایجاد برخی علائم بالینی است و در ابتدای امر تنها در حد پاسخ سلولی است و عمدتاً با تجمع لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها همراه می‌باشد. در اثر تخریب میلین، در سیستم عصبی مرکزی پلاکهایی ایجاد می‌شود. در پلاکهای حاد شواهدی از آسیب فعال میلین وجود دارد، این بدان معنی است که در این مناطق ماکروفاژهایی وجود دارد که از مواد ایجاد شده از تخریب میلین پر شده‌اند. نشان داده شده است که حتی در ضایعات اولیه، در جاهائی تخریب آکسون نیز وجود دارد که از نظر انتخاب استراتژی درمانی بسیار حائز اهمیت است، چرا که احتمال ترمیم آکسون بسیار کمتر از احتمال بازسازی میلین است. در مطالعات ام.آر.آی مربوط به بیماری، آتروفی بافت عصبی مرکزی مشاهده می‌شود که نشان دهنده ی از بین رفتن بافت است؛ اما معلوم نیست که این کاهش حجم ناشی از آسیب میلین یا آکسون یا هر دو است. تغییرات و ضایعات ذکر شده در تمام سیستم عصبی مرکزی، به خصوص در عصب بینایی، ساقه مغز، نخاع شوکی و ماده سفید اطراف بطنهای مغزی گسترش می‌یابد
گرچه ام اس شایع ترین اختلال سیستم عصبی در جوانان تشخیص داده شده است، گویا از دستگاه عصبی سرچشمه نمی گیرد. پژوهشگران طی دهها سال تحقیق، دستگاه ایمنی بدن را مقصر دانسته اند. نوعی اختلال عملکرد در دستگاه ایمنی با عملکرد دستگاه عصبی بدن تداخل پیدا می کند و باعث بروز علائمی می شود که معمولا با ام اس ارتباط دارند. امروزه معتقدند که علت این اختلال یک مشکل خودایمنی است، در حقیقت بدن به اشتباه سرگرم نابود کردن تعدادی از بافت ها و سلول های سالم خود است، اما این تفکر نیز نیازمند اثبات است. در ادامه سعی میکنیم با زبانی ساده به تشریح سیستم عصبی و ایمنی در بدن و ارتباط آن با بیماری ام اس بپردازیم…