طاهر نجاری

 

بخش اول: معرفی نویسنده طاهر نجاری 💻

طاهر نجاری از پژوهشگران و متخصصان حوزه‌ی تحول دیجیتال، سیاست‌گذاری فناوری و دولت الکترونیک است که با نگاهی ترکیبی از علم داده، مدیریت و سیاست عمومی، به تحلیل نقش فناوری‌های هوشمند در ساختارهای حکمرانی معاصر پرداخته است. او از جمله نویسندگانی است که توانسته میان مفاهیم فنی هوش مصنوعی و فرآیندهای تصمیم‌گیری اداری و حکمرانی، پیوندی نظام‌مند ایجاد کند.

نجاری در طول سال‌های فعالیت خود، با تمرکز بر موضوعاتی چون هوش مصنوعی در بخش عمومی، امنیت سایبری، تحول سازمانی و حکمرانی داده‌محور، در شکل‌گیری مباحث نوین مدیریت فناوری اطلاعات در دستگاه‌های دولتی سهم چشمگیری داشته است. او با ترکیب دانش مهندسی و دیدگاه سیاست‌گذاری، توانسته مفاهیم پیچیده فناوری را به زبانی روشن برای مدیران، پژوهشگران و تصمیم‌گیران بازگو کند. 🌿

تحصیلات و پژوهش‌های طاهر نجاری عمدتاً در حوزه‌ی سیستم‌های اطلاعاتی و سیاست‌گذاری فناوری بوده و تجربه‌ی همکاری با نهادهای پژوهشی و دولتی در زمینه‌ی طراحی زیرساخت‌های دولت هوشمند و توسعه‌ی خدمات دیجیتال، او را به یکی از چهره‌های اثرگذار این حوزه بدل کرده است. نگاه او فراتر از بعد فنی است و بر پیوند میان فناوری، اعتماد عمومی و شفافیت اداری تأکید دارد.

او همواره بر این باور است که تحول دیجیتال، پیش از آن‌که فناورانه باشد، فرهنگی و مدیریتی است. به همین دلیل، در سخنرانی‌ها و مقالات خود، نقش آموزش، قانون‌گذاری و اخلاق را در موفقیت پروژه‌های هوش مصنوعی پررنگ می‌داند. از دید او، استقرار فناوری‌های هوشمند در دولت، نیازمند توازن میان نوآوری و عدالت اجتماعی است. 💫

طاهر نجاری علاوه بر فعالیت‌های پژوهشی، به آموزش و ترویج دانش هوش مصنوعی در بخش عمومی نیز می‌پردازد. او در کارگاه‌ها و دوره‌های تخصصی برای مدیران و کارشناسان فناوری اطلاعات، به تشریح کاربردهای عملی هوش مصنوعی در بهبود کارایی سازمان‌ها و افزایش رضایت شهروندان می‌پردازد. در نوشته‌ها و گفتارهایش، هوش مصنوعی نه‌فقط ابزاری فناورانه، بلکه چارچوبی برای تصمیم‌گیری هوشمند و انسان‌محور معرفی می‌شود.

در آثار او، توجه ویژه‌ای به مفاهیم اخلاق فناوری و حکمرانی داده دیده می‌شود. او معتقد است که در عصر الگوریتم‌ها، انسان باید همچنان در مرکز تصمیم‌گیری باقی بماند و فناوری، تنها یار کمکی او در مسیر عدالت و کارایی باشد. همین نگاه انسانی و انتقادی، آثار نجاری را از پژوهش‌های صرفاً فنی متمایز می‌سازد. 🌺

از جمله مهم‌ترین آثار او، کتاب «تحلیل تأثیر هوش مصنوعی در دولت الکترونیک؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» است که در کنار میرقاسم حسینی، با هدف بررسی ابعاد سیاستی، اخلاقی و فنی هوش مصنوعی در ساختار دولت‌های مدرن به نگارش درآمده است. این اثر بازتابی از نگاه جامع و چندرشته‌ای اوست؛ نگاهی که از داده تا تصمیم، و از فناوری تا انسان را در یک منظومه‌ی واحد می‌بیند.

در مسیر حرفه‌ای خود، طاهر نجاری به‌عنوان تحلیل‌گر و مشاور تحول دیجیتال، در پروژه‌های ملی و بین‌سازمانی مشارکت داشته و به توسعه‌ی چارچوب‌های بومی هوش مصنوعی در حوزه‌ی خدمات دولتی کمک کرده است. او اعتقاد دارد که موفقیت دولت الکترونیک، در گروی اعتماد شهروندان و طراحی اخلاق‌مدار الگوریتم‌هاست.

مهارت در تحلیل داده، تسلط بر استانداردهای بین‌المللی مانند OECD AI Principles و درک عمیق از نظام‌های تصمیم‌گیری دولتی، از ویژگی‌های برجسته‌ی کار او به‌شمار می‌رود. طاهر نجاری از نسل جدید پژوهشگرانی است که به جای نگاه صرفاً فناورانه، به دنبال هوشمندسازی انسانی دولت‌ها است؛ یعنی دولتی که فناوری را در خدمت ارزش‌های انسانی و عدالت اجتماعی قرار می‌دهد. 🌷


بخش دوم: جایگاه طاهر نجاری در کتاب «تحلیل تأثیر هوش مصنوعی در دولت الکترونیک؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» 🤖

کتاب «تحلیل تأثیر هوش مصنوعی در دولت الکترونیک؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» نوشته‌ی طاهر نجاری و میرقاسم حسینی، یکی از آثار برجسته‌ی فارسی در حوزه‌ی حکمرانی دیجیتال است. این کتاب در ۱۵۷ صفحه توسط انتشارات هورین منتشر شده و دارای شابک 978-622-378-682-2 می‌باشد.

در این اثر، طاهر نجاری نقش محوری در طراحی ساختار علمی و تحلیلی کتاب داشته است. او بخش‌هایی از کتاب را به تبیین چارچوب نظری دولت داده‌محور، تحلیل زیرساخت‌های فنی دولت هوشمند و بررسی چالش‌های نهادی، فرهنگی و اخلاقی در استقرار هوش مصنوعی اختصاص داده است. نگاه جامع و میان‌رشته‌ای او، باعث شده کتاب هم برای خوانندگان فنی و هم برای سیاست‌گذاران قابل استفاده باشد. 🌸

در فصل‌های ابتدایی کتاب، نجاری با بیانی روشن و مستند، مبانی نظری هوش مصنوعی و تحول دیجیتال را تشریح کرده و تفاوت میان دولت‌های سنتی و سیستم‌های هوشمند را از دیدگاه ساختاری و عملکردی تبیین می‌کند. او در ادامه، به بررسی چگونگی تبدیل داده به تصمیم در نظام‌های اداری پرداخته و مدل «حکمرانی داده‌محور» را به‌عنوان زیربنای دولت الکترونیک معرفی می‌نماید.

در فصل‌های میانی، تحلیل‌های او درباره‌ی کاربرد هوش مصنوعی در سیاست‌گذاری عمومی، خدمات دولتی و شفافیت اداری، از نقاط قوت کتاب به‌شمار می‌آید. در این بخش‌ها، او نشان می‌دهد که چگونه الگوریتم‌ها می‌توانند به دولت‌ها در پیش‌بینی بحران‌ها، مدیریت منابع، مقابله با فساد و بهبود ارتباط با شهروندان کمک کنند. 🌿

در فصل‌های هفتم و هشتم، که به امنیت سایبری، تهدیدات الگوریتمی و حکمرانی هوش مصنوعی اختصاص دارد، نجاری با بهره‌گیری از استانداردهای بین‌المللی OECD و اتحادیه اروپا، ساختارهای پیشنهادی برای قانون‌گذاری و نظارت بر سیستم‌های هوشمند را ارائه داده است. این بخش از کتاب، تصویری از آینده‌ی دولت‌های دیجیتال در ایران و جهان ترسیم می‌کند.

در فصل نهم، موضوع حساس اخلاق داده و حریم خصوصی مورد توجه ویژه‌ی او قرار گرفته است. او با رویکردی انسانی، به چالش‌های ناشی از تصمیم‌گیری خودکار، تبعیض الگوریتمی و حفظ کرامت انسانی در فرایندهای فناورانه می‌پردازد. در این فصل، تأکید او بر ضرورت توازن میان پیشرفت فناوری و مسئولیت اخلاقی، یکی از شاخص‌ترین بخش‌های کتاب است.

در بخش پایانی، نجاری نگاهی آینده‌پژوهانه دارد و از مفاهیمی چون دیپلماسی الگوریتمی، هوش جمعی دیجیتال و سیاست‌گذاری خودکار سخن می‌گوید. او پیش‌بینی می‌کند که نسل آینده‌ی دولت‌ها، ساختاری پویا و یادگیرنده خواهد داشت که در آن تصمیمات به‌صورت داده‌محور، سریع و شفاف اتخاذ می‌شوند. 💫

نگارش دقیق، نثر علمی روان و استناد به منابع معتبر جهانی از ویژگی‌های کار او در این کتاب است. طاهر نجاری با درک عمیق از هر دو بُعد فناوری و سیاست، توانسته اثری پدید آورد که نه‌تنها برای دانشجویان و پژوهشگران، بلکه برای مدیران و سیاست‌گذاران نیز مرجع کاربردی محسوب می‌شود.

به گفته‌ی منتقدان حوزه‌ی فناوری و حکمرانی دیجیتال، حضور او در این پروژه، کتاب را از سطح تحلیل نظری فراتر برده و به راهنمایی عملی برای پیاده‌سازی دولت هوشمند تبدیل کرده است. نثر متعادل، نگاه آینده‌نگر و توجه به اخلاق فناوری، کتاب را به اثری ماندگار در ادبیات علمی ایران بدل ساخته است. 🌺

در مجموع، طاهر نجاری در این اثر، پلی میان علم و سیاست ساخته است؛ پلی که از داده آغاز می‌شود، از هوش مصنوعی عبور می‌کند و به سمت آینده‌ای انسانی‌تر در دولت‌های دیجیتال گام برمی‌دارد. 💻

 

 

بخش اول: گفت‌وگو درباره طاهر نجاری 🤖

  1. طاهر نجاری کیست؟
    📘 پژوهشگر، نویسنده و تحلیل‌گر در حوزه هوش مصنوعی، سیاست‌گذاری دیجیتال و دولت الکترونیک که آثارش پیوند میان فناوری و حکمرانی را برجسته می‌کند.

  1. زمینه تخصصی او چیست؟
    💡 در مرز علوم سیاسی، مدیریت فناوری و تحول دیجیتال فعالیت دارد و بر طراحی نظام‌های داده‌محور و تصمیم‌یار تمرکز کرده است.

  1. مهم‌ترین اثر او کدام است؟
    📖 کتاب «تحلیل تأثیر هوش مصنوعی در دولت الکترونیک؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» که با همکاری میرقاسم حسینی تألیف شده و توسط انتشارات هورین منتشر شده است.

  1. هدف او از نگارش این کتاب چه بوده است؟
    🎯 واکاوی علمیِ فرصت‌ها و چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی در نظام اداری کشور و ارائه نقشه راهی برای گذار به دولت هوشمند.

  1. چه ویژگی‌هایی این کتاب را متمایز کرده است؟
    🧠 ترکیب تحلیل فنی، نهادی، اخلاقی و سیاستی در یک چارچوب واحد برای حکمرانی داده‌محور و مبتنی بر هوش مصنوعی.

  1. چرا موضوع دولت الکترونیک برای او اهمیت دارد؟
    🏛 او دولت دیجیتال را بستر تحول ملی می‌داند؛ جایی که شفافیت، پاسخ‌گویی و کارایی واقعی ممکن می‌شود.

  1. نگاه او به هوش مصنوعی در بخش عمومی چیست؟
    ⚙️ هوش مصنوعی را نه صرفاً ابزار فناورانه بلکه شریک فکری دولت در تصمیم‌سازی‌های آینده می‌بیند.

  1. در کتاب، چه رویکردی نسبت به سیاست‌گذاری ارائه شده است؟
    📊 سیاست‌گذاری مبتنی بر داده (Data-driven Policy) و استفاده از الگوریتم‌ها برای ارزیابی و پیش‌بینی تصمیم‌ها.

  1. آیا در اثر به چالش‌های اخلاقی پرداخته شده است؟
    🔒 بله، بخشی از کتاب به اخلاق داده، سوگیری الگوریتم‌ها و حفظ حریم خصوصی شهروندان اختصاص دارد.

  1. نقش او در توسعه مفهوم حکمرانی هوش مصنوعی چیست؟
    🌐 او از نخستین پژوهشگرانی است که در ایران مفهوم AI Governance را با چارچوب‌های بین‌المللی مانند OECD تطبیق داده است.

  1. چه کشورهایی در این کتاب به‌عنوان نمونه‌های موفق معرفی شده‌اند؟
    🌍 دانمارک، کره جنوبی و استونی به‌عنوان الگوهای پیشرفته در دولت دیجیتال تحلیل شده‌اند.

  1. در این اثر چه نوآوری مفهومی دیده می‌شود؟
    🚀 طرح ایده «فسادزدایی الگوریتمی» و «دیپلماسی الگوریتمی» برای دولت‌های آینده.

  1. آیا کتاب بر بومی‌سازی فناوری تأکید دارد؟
    🇮🇷 بله، نویسندگان تأکید دارند هر الگوی دیجیتال باید با ساختار فرهنگی و حقوقی کشور تطبیق داده شود.

  1. نگاه او به آینده دولت‌ها چیست؟
    🔭 آینده دولت‌ها را ترکیبی از هوش مصنوعی، شفافیت داده و مشارکت شهروندان در تصمیم‌سازی می‌داند.

  1. چرا او به هم‌افزایی بین علوم فنی و اجتماعی باور دارد؟
    🤝 چون معتقد است بدون شناخت رفتار انسانی، حتی پیشرفته‌ترین الگوریتم‌ها نیز در خدمت حکمرانی مؤثر نخواهند بود.

  1. زبان نوشتار کتاب چگونه است؟
    📘 علمی، روان و تحلیلی؛ به‌گونه‌ای که برای متخصصان و دانشجویان هر دو قابل درک و استفاده باشد.

  1. چه نقشی برای آموزش مدیران دولتی قائل است؟
    🎓 آموزش دیجیتال و تفکر داده‌محور را لازمه تحول اداری می‌داند.

  1. آیا او به جنبه‌های امنیتی دولت هوشمند توجه کرده است؟
    🛡 بله، فصل هفتم اثر به امنیت سایبری، تهدیدات الگوریتمی و الزامات حفاظتی در زیرساخت‌های هوشمند اختصاص دارد.

  1. دیدگاه او درباره داده‌های عمومی چیست؟
    💾 داده‌ها را سرمایه راهبردی دولت و «سوخت موتور تصمیم‌گیری هوشمند» می‌داند.

  1. چه مخاطبانی برای آثار او مناسب‌اند؟
    👨‍💻 سیاست‌گذاران، مدیران فناوری اطلاعات، پژوهشگران علوم اجتماعی دیجیتال و کارشناسان تحول اداری.

  1. چه نقشی برای مشارکت شهروندان قائل است؟
    🙋‍♂️ معتقد است دولت هوشمند بدون شهروندان هوشمند تحقق نمی‌یابد؛ مشارکت دیجیتال رکن چهارم حکمرانی است.

  1. آیا او دیدگاه انتقادی نسبت به فناوری دارد؟
    ⚖️ بله، ضمن تأیید ظرفیت‌های آن، هشدار می‌دهد که غفلت از اخلاق و سوگیری داده می‌تواند به بی‌اعتمادی اجتماعی بینجامد.

  1. از نظر او، دولت هوشمند چگونه تعریف می‌شود؟
    🏛 دولتی که با هوش مصنوعی، داده‌های زنده، و تحلیل پیش‌بینانه تصمیم‌گیری می‌کند و پاسخ‌گوتر است.

  1. چرا فصل «فسادزدایی الگوریتمی» اهمیت دارد؟
    💡 چون نشان می‌دهد فناوری می‌تواند ابزار شفافیت و عدالت اداری باشد، نه فقط اتوماسیون.

  1. پیام اصلی کتاب چیست؟
    🔍 بهره‌گیری آگاهانه از هوش مصنوعی برای توانمندسازی دولت و بهبود زندگی شهروندان، نه صرفاً دیجیتالی‌کردن فرآیندها.

  1. چه چیزی طاهر نجاری را از سایر پژوهشگران متمایز می‌کند؟
    🌟 نگاه میان‌رشته‌ای و درک همزمان از سیاست، فناوری و جامعه.

  1. آیا او بر استانداردهای بین‌المللی تکیه دارد؟
    📑 بله، از چارچوب‌های OECD، EU و UNDP برای مقایسه با وضعیت ایران استفاده کرده است.

  1. دیدگاه او درباره آینده شغلی در عصر هوش مصنوعی چیست؟
    🤔 بازآفرینی مشاغل و نقش دولت در مهارت‌افزایی نیروی انسانی برای هماهنگی با تغییرات فناورانه.

  1. چرا تحلیل آینده‌پژوهانه در اثر دیده می‌شود؟
    🕰 برای پیش‌بینی روندهای حکمرانی و جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های کوتاه‌نگرانه.

  1. جمع‌بندی نگاه طاهر نجاری به هوش مصنوعی چیست؟
    ✨ هوش مصنوعی ابزار تحول است، اما موفقیت آن در گرو هوشمندی انسان و مسئولیت اخلاقی در استفاده از آن است.

بخش دوم: گفت‌وگوهای کوتاه درباره طاهر نجاری 💬

  1. آیا طاهر نجاری متخصص حوزه فنی است یا مدیریتی؟
    ⚙️ هر دو؛ او پلی میان مهندسی داده و سیاست‌گذاری عمومی ایجاد کرده است.

  1. آیا او تجربه پژوهش‌های بین‌المللی دارد؟
    🌍 بله، آثارش با مطالعات تطبیقی کشورهای پیشرو همراه است.

  1. تمرکز اصلی او در پژوهش‌های اخیر چیست؟
    🧭 بر تحلیل تأثیر هوش مصنوعی در ساختار تصمیم‌گیری دولتی و چالش‌های اخلاقی آن.

  1. کتاب «تحلیل تأثیر هوش مصنوعی…» برای چه کسانی مناسب است؟
    👩‍💼 مدیران دولتی، دانشجویان فناوری، کارشناسان تحول دیجیتال و علاقه‌مندان به سیاست هوش مصنوعی.

  1. آیا در کتاب مثال‌های عملی وجود دارد؟
    📊 بله، مطالعات موردی از ایران و کشورهای موفق در پیاده‌سازی دولت الکترونیک آورده شده است.

  1. طاهر نجاری چه نگاهی به شفافیت دارد؟
    🔍 او شفافیت داده را قلب دولت دیجیتال می‌داند.

  1. آیا به سوگیری الگوریتمی اشاره کرده است؟
    ⚠️ بله، هشدار داده که داده نابرابر می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های ناعادلانه شود.

  1. مهم‌ترین نوآوری فکری او چیست؟
    💥 تلفیق مفاهیم «فسادزدایی الگوریتمی» و «دیپلماسی الگوریتمی» برای دولت آینده.

  1. آیا این اثر به کار دانشجویان مدیریت هم می‌آید؟
    ✅ بله، برای دروس مدیریت تحول دیجیتال، فناوری اطلاعات و سیاست‌گذاری مناسب است.

  1. در نگاه او، فناوری چه نقشی در عدالت دارد؟
    ⚖️ ابزاری برای کاهش تبعیض، شفافیت تصمیمات و پاسخ‌گویی نهادهای دولتی.

  1. آیا از اصطلاح هوش جمعی استفاده کرده است؟
    🌐 بله، آن را نتیجه همکاری انسان و ماشین در حکمرانی آینده می‌داند.

  1. هدف نهایی دولت هوشمند از دید او چیست؟
    🏛 ارائه خدمات عادلانه، سریع و شفاف با محوریت شهروند.

  1. چه چالشی در پیاده‌سازی دولت الکترونیک مطرح کرده است؟
    🔒 نبود چارچوب قانونی و ضعف در حفاظت داده‌ها.

  1. آیا او از فناوری‌های متن‌باز حمایت می‌کند؟
    🧩 بله، معتقد است دولت باید از پلتفرم‌های شفاف و متن‌باز برای اعتمادسازی استفاده کند.

  1. چرا به اخلاق الگوریتمی اهمیت می‌دهد؟
    💭 چون تصمیم‌های خودکار نیز بر زندگی انسان‌ها اثر می‌گذارند و باید مسئولانه طراحی شوند.

  1. نقش آموزش عمومی در نگاه او چیست؟
    🎓 آموزش دیجیتال شهروندان را پیش‌شرط موفقیت دولت هوشمند می‌داند.

  1. آیا در اثر به دیپلماسی دیجیتال اشاره شده است؟
    🌏 بله، فصل پایانی کتاب به «دیپلماسی الگوریتمی» اختصاص دارد.

  1. نگاه او به آینده پژوهی چیست؟
    🔮 ابزاری برای پیش‌بینی اثرات اجتماعی فناوری و آمادگی دولت‌ها در برابر تغییر.

  1. چه پیامی به نسل پژوهشگران جوان دارد؟
    💬 فناوری را تنها نخوانید؛ پیامدهای اجتماعی و انسانی آن را هم تحلیل کنید.

  1. جمع‌بندی اندیشه او در یک جمله؟
    💡 «هوش مصنوعی، اگر انسانی به کار گرفته شود، می‌تواند عادلانه‌ترین دولت تاریخ را بسازد.»