کتاب تحلیل حقوقی آثار خصوصی جرم با تأکید بر مسئولیت و ترمیم زیان

فصل 1 21
زیانِ واقعی؛ نقطه آغاز بازاندیشی حقوق کیفری 21
تجربه زیان‌دیدگی پیش از ورود به متن قانون 21
فاصله واقعیت آسیب با زبان حقوقی 24
بی‌طرفی ظاهری دادرسی و نادیده‌گرفتن رنج 27
جای خالی زیان در منطق تصمیم قضایی 29
جای خالی زیان در منطق تصمیم قضایی 31
اولویت نظم بر ترمیم در ساختار موجود 33
بازخوانی پرونده‌های بدون جبران مؤثر 35
ضرورت شروع از «آسیب» نه «عنوان مجرمانه» 37
فصل 2 41
دگرگونی مفهوم پاسخ به جرم 41
پاسخ کیفری به‌مثابه واکنش اقتداری 41
محدودیت‌های پاسخ تک‌بعدی 42
ورود منطق جبران به پاسخ اجتماعی 44
پاسخ چندلایه به جرم 46
نقش بزه‌دیده در تعریف پاسخ 47
تغییر انتظارات از نظام عدالت 48
پیامدهای دگرگونی مفهوم پاسخ 49
فصل 3 53
زیان‌دیده و بازتعریف موقعیت حقوقی 53
عبور از شاهد خاموش 53
زیان‌دیده و حق مداخله مؤثر 54
تفاوت ذی‌نفع و ذی‌حق 55
بازسازی جایگاه فرد آسیب‌دیده 57
زیان‌دیده در معماری تصمیم قضایی 58
محدودیت‌های ساختاری مشارکت 59
پیامدهای ارتقای موقعیت حقوقی 60
فصل 4 63
جبران خسارت به‌عنوان سازوکار تنظیم تعارض 63
تعارض ناشی از جرم 63
ناکارآمدی حذف تعارض از طریق مجازات 65
جبران به‌عنوان ابزار تنظیم 67
کاهش تنش از مسیر ترمیم 69
جبران و بازتعادل روابط 72
نقش توافق در تنظیم تعارض 75
آثار پایدار تنظیم ترمیمی 78
فصل 5 81
تحول کارکرد مسئولیت در پرتو جبران 81
مسئولیت فراتر از سرزنش 81
مسئولیت به‌مثابه پاسخ ترمیمی 82
پیوند مسئولیت و ترمیم زیان 84
مسئولیت بدون کیفر 86
تغییر معیارهای انتساب 87
مسئولیت فعال بزهکار 91
آثار اجتماعی تحول مسئولیت 95
فصل 6 97
فرسایش مرزهای کلاسیک دو شاخه حقوق 97
منطق تفکیک تاریخی 97
ناکارآمدی تفکیک مطلق 99
هم‌پوشانی اهداف 101
تداخل ابزارها 102
نفوذ مفاهیم خصوصی در کیفری 104
نفوذ ملاحظات عمومی در خصوصی 105
پیامدهای فرسایش مرزها 107
فصل 7 111
جبران خسارت و بازآرایی نقش دولت 111
دولت به‌مثابه متولی نظم 111
محدودیت دولت در ترمیم فردی 113
جبران به‌عنوان وظیفه حاکمیتی 114
مداخله حداقلی یا حداکثری 116
تضمین جبران در فقدان بزهکار 118
مسئولیت نهادی دولت 120
بازتعریف نقش دولت در عدالت 122
فصل 8 125
جبران خسارت و بازسازی اعتماد عمومی 125
بحران اعتماد به نظام کیفری 125
بی‌پاسخ‌ماندن زیان و بی‌اعتمادی 127
نقش جبران در بازسازی اعتماد 129
عدالت ملموس در برابر عدالت صوری 130
تأثیر رضایت زیان‌دیده بر مشروعیت 132
جبران و سرمایه اجتماعی 133
پیامدهای نهادی اعتمادسازی 135
فصل 9 137
جبران خسارت و عقلانیت قضایی 137
عقلانیت کیفری سنتی 137
عقلانیت ترمیم‌محور 139
ملاحظات عملی قاضی 140
توازن میان دقت و سرعت 143
تصمیم‌گیری مبتنی بر پیامد 145
ارزیابی کفایت جبران 147
تحول منطق صدور رأی 149
فصل 10 153
جبران خسارت و بازتعریف مجازات 153
مجازات به‌مثابه ابزار 153
تزاحم کیفر و ترمیم 155
مجازات‌های جبران‌محور 157
تعدیل کیفر در پرتو جبران 159
جایگزینی یا تکمیل 161
آثار رفتاری بر بزهکار 163
آینده مفهوم مجازات 165
فصل 11 167
سازوکارهای جبران در فرآیند کیفری 167
ورود مطالبه جبران به پرونده 167
نقش دادسرا 169
زمان‌بندی جبران 171
ادله و ارزیابی خسارت 172
نظارت قضایی بر جبران 174
اجرای تصمیمات جبرانی 176
ارزیابی کارآمدی سازوکارها 178
فصل 12 181
جبران خسارت خارج از دادگاه 181
مسیرهای غیرقضایی ترمیم 181
میانجی‌گری کیفری 183
توافق‌های ترمیمی 185
نقش نهادهای مدنی 187
مزایا و مخاطرات 188
ضمانت اجرای توافق 190
نسبت با نظم عمومی 192
فصل 13 195
جبران خسارت و تنوع الگوهای زیان 195
زیان‌های ساده و مرکب 195
زیان‌های فوری و بلندمدت 197
زیان فردی و جمعی 199
زیان قابل اندازه‌گیری و غیرقابل 201
تنوع پاسخ‌های جبرانی 203
شخصی‌سازی جبران 204
آثار تنوع زیان بر مرزها 206
فصل 14 209
جبران خسارت در بستر نابرابری 209
نابرابری اقتصادی طرفین 209
نابرابری اطلاعاتی 211
آسیب‌پذیری مضاعف زیان‌دیده 212
خطر تحمیل جبران صوری 214
نقش حمایت نهادی 216
مداخله حمایتی دادگاه 217
عدالت جبرانی در شرایط نابرابر 219
فصل 15 221
جبران خسارت و اخلاق عدالت 221
اخلاق تنبیه 221
اخلاق ترمیم 223
کرامت انسانی زیان‌دیده 225
کرامت انسانی بزهکار 227
مرز اخلاق و کارآمدی 230
تعارض احساسات و عدالت 232
اخلاق به‌مثابه راهنما 234
فصل 16 239
جبران خسارت و سیاست‌گذاری کیفری 239
سیاست‌گذاری مبتنی بر پیامد 239
جبران در اسناد تقنینی 241
سیاست‌های افتراقی 243
نقش داده‌های تجربی 246
ارزیابی سیاست‌های موجود 248
اصلاح مسیرهای تقنینی 252
آینده سیاست‌گذاری ترمیمی 255
فصل 17 259
خسارت معنوی: از «ابهام» تا «قابلیت سنجش» 259
خسارت معنوی؛ دسته‌بندی دقیق 259
رنج، ترس، اضطراب؛ مفاهیم قابل حقوقی‌سازی 261
معیارهای عرفی و معیارهای علمی 262
ابزارهای روان‌سنجی؛ امکان استفاده حقوقی 264
خسارت حیثیتی؛ شاخص‌های اجتماعی 266
خسارت رابطه‌ای؛ فروپاشی اعتماد 268
خسارت ناشی از انگ اجتماعی 269
خسارت ناشی از بازآسیب فرآیندی 271
نقش عذرخواهی و اصلاح؛ جایگزین یا مکمل 272
جبران نمادین؛ حدود اخلاقی 274
جبران غیرمالی؛ طراحی عملی 277
خطر تجاری‌سازی رنج 279
رویه قضایی؛ الگوهای تعیین مبلغ 282
معیار تناسب و سقف‌گذاری 283
اثبات خسارت معنوی؛ ادله و قرائن 285
نقش کارشناس روان‌شناسی 287
اجرای جبران معنوی؛ چگونه کنترل می‌شود؟ 289
محرمانگی و حیثیت؛ تعادل لازم 291
پیشنهاد قالب «گزارش زیان معنوی» 293
الگوی استاندارد تعیین خسارت معنوی 295
فصل 18 297
جبران و قرارداد: وقتی جرم از دل قرارداد می‌روید 297
جرم در روابط قراردادی؛ نقشه مصادیق 297
تخلف کیفری در کنار نقض تعهد 299
خسارت قراردادی و قهری؛ تفکیک و جمع 301
شرط تحدید مسئولیت؛ اعتبارسنجی 302
وجه التزام؛ اثر در پرونده جرم‌زاد 304
داوری قراردادی؛ تعامل با دعوای کیفری 306
محرمانگی قراردادی؛ تضاد با اثبات 308
مسئولیت پیمانکار و زنجیره تأمین 310
قراردادهای مصرف‌کننده؛ حمایت‌های ویژه 312
قراردادهای پلتفرمی؛ کلیک‌ریپ و حدود 313
جبران در قراردادهای کار؛ آزار و خیانت 315
جبران در قراردادهای مالی؛ کلاهبرداری 316
فسخ و ابطال؛ انتخاب راهبردی 318
استرداد منافع و سودهای نامشروع 320
آثار جبران بر ادامه رابطه قراردادی 321
طراحی توافق ترمیمی در تجارت 323
اجرای تعهدات اصلاحی در قرارداد 325
حل اختلاف چندمرحله‌ای در قرارداد 326
پیشگیری قراردادی؛ بندهای ضدجرم 328
الگوی «قرارداد ضدزیان» 330
فصل 19 333
سازش، صلح، گذشت: مهندسی مرزهای خصوصی 333
سازش؛ ابزار یا تهدید؟ 333
صلح در برابر کیفر؛ تعادل مشروع 335
گذشت؛ اثرات کیفری و خصوصی 339
اسقاط، ابراء، مصالحه؛ تفکیک دقیق 340
رضایت آگاهانه؛ استاندارد لازم 342
اکراه و فشار؛ کنترل اعتبار سازش 344
سازش مرحله‌ای؛ کنترل ریسک 346
ضمانت اجرای سازش؛ بندهای کلیدی 348
محرمانگی سازش؛ حدود و استثناءها 350
سازش با ثالث‌ها؛ بیمه‌گر و کارفرما 352
سازش در پرونده‌های متعدد؛ مدیریت یکپارچه 353
سازش در پرونده‌های رسانه‌ای؛ کنترل روایت 355
سازش ناعادلانه؛ امکان بازنگری 358
سازش و منافع عمومی؛ خط قرمزها 361
سازش و کودک؛ محدودیت‌های حمایتی 362
سازش در جرائم سازمانی؛ خطر خرید سکوت 365
تکنیک‌های مذاکره برای سازش منصفانه 368
نقش میانجی/داور در کیفیت سازش 369
معیارهای سنجش سازش موفق 371
قالب «سند سازش ترمیمی 373
فصل 20 375
میانجیگری و داوری: دادرسی خصوصیِ مکملِ کیفری 375
چرا مسیرهای جایگزین مرزها را جابه‌جا می‌کنند؟ 375
میانجیگری کنترل‌محور برای بزه‌دیده 377
انتخاب میانجی؛ مهارت‌های ضروری 379
طراحی جلسه امن 381
مدیریت هیجان و روایت زیان 383
بسته‌سازی جبران 385
تضمین اجرا در توافق میانجیگری 387
خروج امن از فرآیند 388
داوری در دعاوی جرم‌زاد 390
داوری سازمانی و موردی 392
ادله کیفری در داوری؛ حدود استفاده 394
رأی داور و قابلیت اجرا 396
ابطال رأی؛ موارد و راهبرد 398
داوری آنلاین؛ اعتبار و امنیت 400
میانجیگری آنلاین؛ کنترل کیفیت 403
حل اختلاف چندطرفه؛ بیمه، کارفرما، پلتفرم 404
ملاحظات محرمانگی 406
خطر تبعیض و نابرابری قدرت 408
شاخص‌های موفقیت ADR در جبران 410
مدل ترکیبی «دادگاه–ADR» 412
فصل 21 415
اقتصاد جبران: هزینه، فایده، و طراحی کارآمد 415
هزینه جرم برای بزه‌دیده؛ صورت‌بندی 415
هزینه جرم برای دولت؛ زندان و دادرسی 417
جبران به‌عنوان کاهش هزینه اجتماعی 420
تحلیل هزینه–فایده مسیرهای مختلف 422
هزینه‌های ادله و کارشناسی 425
هزینه فرصت زمان 427
هزینه روانی دادرسی 430
طراحی مشوق‌ها برای پرداخت سریع 432
پرداخت مرحله‌ای؛ کاهش شکست اجرا 434
بیمه و انتقال ریسک 437
صندوق‌ها و تأمین مالی 439
تامین مالی دعوا؛ فرصت و خطر 442
جلوگیری از سوداگری عدالت 444
ارزش‌گذاری خسارت‌های غیرمالی 446
اثر جبران بر تکرار جرم 449
اثر جبران بر اشتغال و بازگشت اجتماعی 451
مدل‌های بودجه‌ای صندوق‌ها 453
شاخص‌های کارآمدی نظام جبران 456
ریسک اخلاقی و راه مهار 458
بسته سیاستی «اقتصاد ترمیم» 461
فصل 22 465
نتیجه‌گیری سیاستی و نقشه راه اصلاحات 465
جمع‌بندی کلان تحول مرزها 465
اولویت‌های تقنینی کوتاه‌مدت 468
اولویت‌های تقنینی میان‌مدت 470
اولویت‌های تقنینی بلندمدت 472
اصلاحات نهادی در قوه قضاییه 474
طراحی شعب تخصصی 477
توسعه صندوق‌ها و بیمه‌ها 479
استانداردسازی کارشناسی 482
دیجیتالی‌سازی ثبت و اجرا 485
پروتکل‌های حمایت از آسیب‌پذیران 487
پروتکل‌های پرونده‌های خشونت 489
پروتکل‌های پرونده‌های سایبری 492
پروتکل‌های پرونده‌های اقتصادی 494
سیاست ضدفساد جبرانی 496
سیاست محرمانگی متوازن 499
سیاست داده و گزارش‌دهی ملی 501
سیاست آموزش قضات و وکلا 505
سیاست مشارکت جامعه مدنی 508
سازوکار پایش و ارزیابی سالانه 512
مدل نهایی پیشنهادی کتاب 515
منابع 520