کتاب معماری و شهرسازی نوین

درباره کتاب معماری و شهرسازی نوین

کتاب معماری و شهرسازی نوین به بررسی تحولات و نوآوری‌های اخیر در عرصه معماری و شهرسازی می‌پردازد. این اثر به تحلیل روندهای جدید طراحی و ساخت بناها، و همچنین مفاهیم نوین در شکل‌دهی به فضاهای شهری، با هدف بهبود کیفیت زندگی شهری و حفظ پایداری محیطی می‌پردازد. نویسنده با تکیه بر نمونه‌های برجسته از پروژه‌های معماری و شهرسازی در سطح جهانی، تغییرات عمده در رویکردها، مواد، تکنولوژی‌ها و شیوه‌های طراحی را به‌طور جامع شرح می‌دهد. این کتاب برای دانشجویان، پژوهشگران، و حرفه‌ای‌های این حوزه می‌تواند به‌عنوان مرجعی معتبر و الهام‌بخش مورد استفاده قرار گیرد.

موضوعات کلیدی کتاب معماری و شهرسازی نوین

• تحولات معماری معاصر: بررسی تغییرات و نوآوری‌ها در سبک‌ها، تکنیک‌ها و متریال‌های معماری در عصر حاضر.
• طراحی پایدار و معماری سبز: معرفی اصول طراحی پایدار در معماری و استفاده از روش‌های ساخت و مصالح دوستدار محیط‌زیست.
• شهرسازی هوشمند: مطالعه روش‌های نوین در طراحی و برنامه‌ریزی شهری با استفاده از فناوری‌های نوین و سیستم‌های هوشمند.
• فضاهای عمومی و طراحی شهری: اهمیت طراحی فضاهای عمومی و چگونگی ارتقای کیفیت زندگی شهری از طریق بهبود فضاهای عمومی.
• معماری و جامعه‌شناسی شهری: بررسی رابطه میان معماری و نیازهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ساکنان شهرها.
• تأثیرات تکنولوژی در معماری و شهرسازی: تحلیل نقش فناوری‌های نوین مانند BIM (مدلسازی اطلاعات ساختمان)، واقعیت مجازی و هوش مصنوعی در تحول فرایندهای طراحی و ساخت.

ویژگی‌های برجسته کتاب معماری و شهرسازی نوین

• تحلیل جامع و مفصل: کتاب شامل تجزیه‌وتحلیل عمیق از روندهای روز معماری و شهرسازی است که در قالب نمونه‌های عملی ارائه شده‌اند.
• استفاده از تصاویر و نمودارهای مرتبط: کتاب با ارائه تصاویر و نمودارهای متنوع، مفاهیم پیچیده را به‌طور واضح و قابل فهم برای خوانندگان توضیح می‌دهد.
• پوشش ابعاد مختلف معماری و شهرسازی: این کتاب هم به جنبه‌های فنی و مهندسی و هم به ابعاد اجتماعی و زیباشناسی معماری و شهرسازی نوین می‌پردازد.
• مناسب برای حرفه‌ای‌ها و علاقه‌مندان: از دانشجویان معماری گرفته تا معماران و شهرسازان حرفه‌ای، این کتاب به‌عنوان منبعی معتبر برای آشنایی با روندهای نوین در این عرصه مورد توجه قرار می‌گیرد.
• راهنمایی برای پروژه‌های معماری و شهرسازی: کتاب به‌طور عملی راهکارهایی برای استفاده از نوآوری‌ها در پروژه‌های طراحی و شهرسازی ارائه می‌دهد.

چرا کتاب معماری و شهرسازی نوین را بخوانیم؟

این کتاب برای افرادی که در حوزه معماری و شهرسازی فعالیت می‌کنند، منبعی ارزشمند است. با مطالعه این اثر، شما می‌توانید با آخرین تحولات و نوآوری‌های این حوزه آشنا شوید و یاد بگیرید که چگونه می‌توان از تکنولوژی‌ها و روش‌های نوین برای طراحی فضاهای شهری پایدار و کارآمد استفاده کرد. به‌ویژه برای افرادی که به‌دنبال بهبود کیفیت فضاهای شهری و افزایش تعامل میان محیط‌های ساختاری و ساکنان هستند، این کتاب یک راهنمای جامع و کاربردی خواهد بود.

مخاطبان کتاب معماری و شهرسازی نوین

• دانشجویان و پژوهشگران معماری و شهرسازی
• معماران و مهندسان شهرسازی حرفه‌ای
• طراحان فضاهای عمومی و فضای شهری
• مدیران و سیاست‌گذاران شهری
• علاقه‌مندان به طراحی پایدار و معماری سبز

سفارش کتاب معماری و شهرسازی نوین

برای تهیه کتاب معماری و شهرسازی نوین، به فروشگاه سایت مراجعه کنید. این کتاب در نسخه‌های چاپی و دیجیتال در دسترس است و می‌تواند به شما در درک بهتر فرآیندهای نوین در معماری و شهرسازی کمک کند.

در ادامه فهرست این کتاب قابل مشاهده است:

عنوان صفحه

فصل 1 13
معماری سبز 13
سابقه‌ی طراحی سبز 14
طراحی و معماری پایدار 16
مفهوم طراحی پایدار 17
پیشینه معماری پایدار 18
ساختمان سبز 19
طراحی و اجرای ساختمان سبز 21
اصول طراحی ساختمان سبز 23
فصل 2 31
سیر تحول و اثر گذاری انسان و طبیعت 32
انسان و بازگشت به طبیعت 33
معماری و نیازهای انسانی 34
معماری ارگانیک 36
معماری سبز و آسایش روحی روانی 41
نقش گیاهان در جذب آلودگی هوای ساختمان 46
فصل 3 49
طراحی پایدار در معماری ایران 49
تاریخچه معماری سبز در ایران 50
ضرورت استفاده از معماری پایدار در معماری ایران 52
بررسی ریشه‌های معماری پایدار در معماری سنتی ایران 53
استفاده از معماری پایدار در معماری معاصر ایران 55
معماری پایدار در گذشته ایران 61
نمونه‌هایی از الگوهای پایدار در معماری ایران گذشته 66
فصل4 69
معماری منظر و اصول معماری سبز 72
مصادیق معماری سبز 79
فواید ایجاد بامهای سبز 82
معماری و توسعه پایدار 84
ضرورت وجود شبکه‌های سبز در ساختار شهر 86
فصل5 87
معماری سبز گامی به سوی معماری پایدار 87
اصول معماری ایرانی 93
معماری اسلامی ایرانی 96
اهداف معماری پایدار 98
توسعه پایدار در معماری ایرانی اسلامی 99
فصل6 105
طراحی پایدار سیب سبز معماری 105
اصول طراحی پایدار 106
اصول فرهاد احمدی 113
نیازهای رفتاری در ساختمانهای پایدار 113
ترویج رفتارهای پایدار 116
فصل7 119
معماری اکولوژیک 119
اصول طراحی یک ساختمان با معماری اکولوژی 121
تفاوت‌های میان معماری اکولوژیک و معماری سبز 122
طراحی اکولوژیک در معماری یا طراحی سبز 123
توسعه پایدار و طراحی اکولوژیکی 124
روشهای طراحی و فواید آن در نگهداشت انرژی 125
ادغام معماری و فضای سبز 128
بهره گیری از سیستم‌های هوشمند 129
استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر 130
فصل 8 131
کاربرد مصالح هوشمند در معماری ساختمانهای سبز در شهرسازی نوین 131
چگونگی عملکرد مواد تغییر فاز دهنده 138
تأثیر مصالح هوشمند در ساختمانهای سبز 141
ویژگیهای زیست محیطی ETFE 141
تأثیر مواد فاز دهنده بر ساختمان سبز 142
عملکرد حرارتی بام سبز 143
مواد تغییر فاز دهنده 144
اهداف مواد تغییر فاز دهنده در ساختمان 144
عملکرد حرارتی مواد تغییر فاز دهنده 144
فصل 9 147
بام سبز، معماری پایداری و مصالح سبز و کاربرد آن در جهت کاهش مصرف انرژی 147
تاریخچه بامهای سبز 148
مصالح و تکنولوژی پایدار 148
مصالح و تکنولوژی سبز در ساختمان‌های سبز پیشرفته 150
فصل10 151
نقش احیاء معماری سبز در کاهش مصرف انرژی در ساختمان 151
تیپولوژی معماری 153
مدیریت مصرف انرژی عامل احیاء معماری سبز 154
طبیعت عامل کاهش مصرف انرژی 155
معماری پایدار و کاهش مصرف انرژی در ساختمان 157
معماری پایدار و کاهش مصرف انرژی در ساختمان 158
اهمیت انرژی در‌بخش معماری 159
فصل11 161
طراحی ساختمانهای بلند مرتبه انرژی صفر با رویکرد معماری سبز در شهرسازی نوین 161
ساختمانهای بلند 163
طبقه‌بندی انواع ساختمانهای بلند مرتبه درمعماری و شهرسازی 165
نمای ساختمانهای بلند مرتبه 165
بررسی دیدگاه‌های موجود در زمینه ساختمانهای بلندمرتبه 167
بحران انرژی و ضرورت ساختمانهای انرژی صفر 168
بایسته‌های طراحی ساختمانهای انرژی صفر 169
استفاده حداکثری از انرژی خورشید و باد 169
منابع و مآخذ 171

در ادامه بخشی از مطالب این کتاب قابل مشاهده است:

طراحی پایدار در معماری ایران

به نظر میرسد که ماهیت محیط زیست به دلیل تاثیرات منفی ناشی از سوختهای فسیلی انرژی هسته‌ای بهره‌برداری بیرویه از جنگلها، تخریب زیستگاه‌ها، گرم شدن کره‌ی زمین و عوامل مشابه به شدت در حال تغییر است، ایدهای طراحی پایدار و اصول مربوط به آن امروزه میتواند به عنوان راهنمایی عمومی به همه‌ی افراد کمک کند تا مفاهیمی چون حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و ارتقاء کیفیت زندگی را در عرصه‌های گوناگون مورد توجه قرار دهند با توجه به تاثیر یک بنا در طیف گسترده‌ای از موضوعات مرتبط با پایداری و اینکه امروزه ساختمانهای مرسوم بیش از حد نیاز از منابع مخصوصا منابع تجدیدناپذیر استفاده میکنند، تاثیرات منفی بر محیط زیست دارند،  طراحی پایدار میتواند به عنوان راه حلی باشد که به کمک آن طراح بتواند نه تنها نیازهای کاربر فضا را برآورده سازد بلکه در کنار آن نیز از صدمات ناشی از طرح خود به محیط زیست را نیز کاهش داد.

با انقلاب صنعتی و پیشرفتهای فنی تکنولوژیکی که در قرن ۱۹ در اروپا شکل گرفت جنبش مدرنیته با آرمان تحقق بهشت بر روی زمین، آزادی و برابر انسان‌ها، بالفعل کردن استعدادهای نهفته در طبیعت و انسانها و بالاخره ایجاد رفاه برای جامعه اجرای طرح خود را آغاز کرد اما به گفته کارل پوپر کوشش برای پدید آوردن بهشت در زمین همواره دوزخ ساخته است. قرن گذشته آزمایشگاه و بستر این تجربیات در کنار دستاوردهای شگرف شاهد تفاوتهای مهلکی در عرصه‌های اجتماعی و محیط زیست بود که میتوان گفت اخلاقیات سودمند مدارانه فرصت طلبانه و خرد ابزارانه این دوره است.

تفکر مدرن برای به زیر آوردن تقلید و محافظه‌گری و آزادسازی استعدادها، ناچار متکی به نظریه‌ی انقلاب گردید و در تناسب با آهنگ پیروزی جایگاه خلاقیت را از آسمان به زمین آورد، حرکت و نسبیت را جایگزین سکون و قطعیت نمود امر بدیع ارزشمند و تکرار مذموم گردید و به این ترتیب نیروهای شگرفی آزاد و راه کارهای نوینی ابداع شد. در واقع واژه توسعه مربوط به این تحول میگردد که به معنای رقم زدن آینده انسان توسط وی و برنامه ابزار نائل شدن آن به هدف است. پیشرفتهای عظیم تکنولوژی استخراج نفت و سایر ذخایر زیرزمینی نیز استفاده هرچه بیشتر این منابع تجدیدناپذیر را فراهم آورد و لذا با وجود منابع سوختی فراوانی که در دسترس بود تامین نیازهای گرمایشی به رحتی میسر شد. دهه‌ی ۷۰ را میتوان دهه‌ی آگاهی یافتن از بحرانهای زیست محیطی نامید که عکس العملهایی را در دنیا ایجاد نمود که توسعه پایدار یکی از آنهاست توسعه پایدار که در دهه  مطرح گردید حامل شناخت عمیق نسبت به محیط پیرامون بوده است. از آنجا که طبق آمار ۵۰ ذخائر سوختی در ساختمانها مصرف میشود لذا جست و جوی راه حل اساسی برای این معضل بدیهی مینمود، نکته دیگر اینکه؛ علاوه بر توجه به طبیعت، توجه به انسان نیز در اهم امور قرار گرفت. انسان مدرن که در پس جوامع صنعتی به ابزار بدل شده است نقطه‌ی اصلی توجه توسعه پایدار است و میتوان گفت طراحی پایدار و توسعه پایدار به خاطر ابعاد انسان مدارانه و انسان گرایانه ارزش و اعتباری خاص یافته‌اند.

تاریخچه معماری سبز در ایران

دوره اول از سال ۵۷-۴۷: این دوره مصادف بود با اواخر دوره‌ی مدرنیسم از این دوره بود که جریان مدرنیست نیز گرایش تاریخی پیدا کرده بود. با کارهای نادر اردلان و کامران دیبا که در ایران سعی در زنده کردن معماری ایران داشتند این روند در ایران نیز پیش میرفت فعالیت میرمیران نیز در این دوره بی‌تاثیر از جریانات روز نبود کارهای او نشان دهنده تاثیر‌پذیری از معماری سنتی گذشته است تاثیری که کارهای شهرسازی ایشان از شهرهای گذشته گرفتند را می‌توان در نوع محله‌بندی سنتی ایشان و یا ایجاد گره‌ها در بین مسیرها ذکر کرد مهندس میرمیران در این دوره در شرکت ذوب آهن ایران مسئول کارگاه معماری واحد طراحی و شهرسازی بوده است و چندین شهر جدید را طراحی کرده است که شامل پولاد شهر زیراب و زرندنو بوده است.

در طراحی این شهرها در شهرسازی تنها منبع الهام مهندس میرمیران معماری کشور خودمان بوده بلکه از معماری جهان نیز تبعیت میکرده است تبعیتی که میرمیران در مدرسه پولاد شهر از کارهای موشه سفدی کرده حاکی از این مسئله میباشد و آن را صورت جعبه‌های هم شکل توسعه یابنده طراحی کرده است از تک بناهای این دوره می‌توان از ^[1]Pabdana Tea House نام برد.

در اینکار میتوان گرایش پست مدرنیستی را در قوسهایی که به کار مدرسه پولاد شهر برده مشاهده کرد که البته کل کار ترکیبی از مدرن و پست مدرن میباشد خانه طراحی شده کاملا آرامش‌بخش است خصوصاً با خطوط آبی و متعادل کننده‌ای که بکار برده است.

دوره دوم از سال ۵۷-۶۷ در این دوره کارهای مهندس میرمیران همزمان با انقلاب اسلامی در ایران که یکی از دستاوردهای آن رویکرد به سنت تاریخی بومی گرایی و تأکید بر ارزشهای ایرانی- اسلامی بوده و همچنین همزمان با اوج پست مدرنیست در غرب که آن نیز توجه به سنت را اساسی میدانست بوده است. مهمترین کارهایی که استاد میرمیران در این دوره انجام داده شامل طرح جامع اصفهان طرح منطقه شهری اصفهان و همچنین مرکز توسعه خانه‌سازی و شهر نشینی اصفهان بوده است. در این دوره بود که میرمیران با ارائه مفهوم منطقه شهری در کشور برای اولین بار ضرورت توجه به مناطق شهری کشور را به منزله عرصه دین مشخص مجزا و مستقل در حوزه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری گوشزد می‌کند موفقیت این طرح، طرح منطقه شهری اصفهان در عمل به عنوان ابزاری کارا در فرایند هدایت و کنترل توسعه کالبدی منطقه شهری گشت و باعث شد طرح منطقه‌بندی شهری برای شهرهای با جمعیت بیشتر از یک میلیون نفر مورد تصویب هیئت دولت گردد. در مرکز توسعه نیز میتوان گرایش به گذشته را در کار میرمیران دید طریقه کار روی پلان نوع تقسیم‌بندی نما از تأثیر میرمیران از گرایشهای کشور حکایت دارد.

ضرورت استفاده از معماری پایدار در معماری ایران

مصرف انرژي در چند دهه اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافتـه اسـت. ایـن افـزایش از یـک طرف ناشی از رشد اقتصادي و بیشتر به گردش افتادن چرخ هاي صنعت و در پی آن جـا بـه جـا شدن کالاهاي صنایع به نقاط مختلف بوده است و از طرف دیگر، الگوي مصرف تحت تأثیر دلیـل  قیمت حامل هاي انرژي بوده است. به همین دلیل بهره وري مصـرف انـرژي تجـاري و خـانگی در سطح پایینی قرار داشته و الگوي استفاده انرژي منطقی و اقتصادي نبوده است. در بحران انرژي در سالهاي پس از 1974 که با بالا رفتن قیمت نفت خام و قیمت انرژي، بـه طور کلی روند مصرف انرژي کمی تغییر کـرد، کشـورهاي بـدون نفـت در مصـرف آن بـه طـور سیستماتیک‌تر عمل نمودند و در جهت جایگزینی انـرژي هـاي نـو به جـاي انـرژي هـاي فسـیلی و صرفه جویی در مصرف انرژي و بهره برداري بهتر از انرژي هاي موجود گام هاي مؤثر برداشته‌اند،  به طوري که استفاده منطقی و اقتصادي از انرژي در رئوس اصلی کار کشورهاي فاقد انـرژي فسـیلی قرار گرفت و بر آن شدند که در یکی از مراکز اصلی مصرف انرژي، یعنـی سـاختمان و مصـارف خانگی، مسئله بهینه کردن مصرف انرژي را به طور جدي دنبال کنند. بدین ترتیب این مسئله مطرح شد و چند سال است که در کشورهایی مانند آلمان، سوئد، ایتالیا، انگلیس و سایر کشورها قـوانین خاصی در امر ساختمان سازي و مصارف خانگی در جهـت بهینـه کـردن مصـرف انـرژي تـدوین شده است.

متاسفانه در حال حاضر مصرف انرژی در کشور ما پنج برابر سایر کشورهای صنعتی دنیا است و ما از این نظر غیر استاندارد هستیم و اتفاق بدتر اینکه  50 درصد از ذخایر سوختی در ساختمان‌ها مصرف می‌شود که این در نوع خود منجر به بحران‌های زیست محیطی شده و خواهد شد. براساس اطلاعات موجود،‌بخش ساختمان و مسکن بزرگ‌ترین مصرف کننـده انـرژي در ایـران می‌باشد. به رغم نوسانات سال هاي اخیر، درصد سهم مصرف انرژي در بخـش خـانگی و تجـاري از 30% در سال 1369 به 4/41 % در سال 1388و 7/40 % در سال 1389 افزایش یافت) نه تنها‌بخش خانگی و تجاري سهم بالایی در مصرف انرژي کشـور دارد، بلکـه میـزان مصـرف نسبی انرژي ساختمان‌ها در ایران در مقایسه با دیگر کشورهـا و اسـتاندارد  هـاي جهـانی بالاسـت.

بنابراین کاهش مصرف انرژي ساختمان‌ها در ایران امري ضروري است. زیرا رشد سـریع مصـرف  انرژي در دو دهه گذشته سبب شده تا امنیت عرضه داخلی انرژي با مشکلات جدي مواجه شـود. همچنین افزایش قیمت هاي بین المللی انرژي از یک سو و نیاز بـه واردات بنـزین، گازوئیـل، گـاز طبیعی و برق نیز سبب گردید تا بیش از هر زمان دیگر نیاز به صرفه جویی انرژي احسـاس گـردد. حال این سوال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان با الگو قرار دادن معماری پایدار، ساختمانی طراحی نمود که باعث صرفه جویی در منابع انرژی و حفظ محیط زیست و بقای نسل آینده گردد.

بررسی ریشه‌های معماری پایدار در معماری سنتی ایران

اصل معماری پایدار بر این نكته استوار است كه ساختمان، جزئی كوچك از طبیعت اطراف است و باید به عنوان بخشی از اكوسیستم عمل كرده و در چرخه حیات قرار گیرد. در معماری سنتی ایران با رعایت چندین اصل در روش طراحی به تقلیل مصرف منابع تجدید ناپذیر و بهینه‌سازی مصرف منابع تجدید پذیر می‌پردازد و به درستی بر این موضوع اشاره دارد که آنچه ما برای بقا نیاز داریم می‌توانیم از محیط زیست به دست آوریم و در زمان طراحی و ساخت با بهره گیری از این اصول مفاهیم معماری پایدار به درستی در دل بناها گنجانده می‌شود، در ادامه به چند نمونه اشاره خواهد گردید:

فصل‌بندی خانه

ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺷﻴﻮه زﻧـﺪﮔﻲ ﺑـﺎ ﺷـﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤـﻲ ﻓـﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ را می‌ﺗﻮان در ﺧﺎﻧﻪ  ﻫﺎي دروﻧﮕﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮم و ﺧﺸﻚ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد، اﺗﺎقﻫﺎي اﻃﺮاف ﺣﻴﺎط اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺼﻮل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺿﻠﻊ ﺷﻤﺎﻟﻲ و آﻓﺘـﺎب ﮔﻴـﺮ ﺣﻴﺎط  (پناه) ﻛﻪ ﮔﺮﻣﺘﺮ ﺑﻮده در زﻣﺴﺘﺎن ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ زﻣﺴﺘﺎن ﻧﺸﻴﻦ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮده اﺳـﺖ درﺳﺖ ﻋﻜﺲ اﻳـﻦ ﻋﻤـﻞ در ﺿـﻠﻊ ﺟﻨـﻮب ﺣﻴـﺎط و ﭘﺸﺖ ﺑﻪ آﻓﺘﺎب  (نسار) اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘـﺎده و ﺑـﻪ ﺗﺎﺑـﺴﺘﺎن نشین ﻣﻌﺮوف ﺑﻮده اﺳﺖ. در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻧﺸﻴﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎدﮔﻴﺮ و اﺗﺎق ﺷﺎه ﻧﺸﻴﻦ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و داراي ارﺗﻔﺎع ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺣﺠم سبک تری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺴﺘﺎن ﻧﺸﻴﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ و دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻣﺮ ﭼﻴﺰي ﺟـﺰ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺑـﺎد، ﺗﻬﻮﻳﻪ و ﮔﺮدش ﺑﻬﺘﺮ ﻫﻮا در آن و ﺧﻨﻚ ﺳﺎزي اﻳﻦ ﻓﻀﺎ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻧﺒﻮده اﺳﺖ.

زﻣﺴﺘﺎنﻧﺸﻴﻦ ﺷـﺎﻣﻞ ﺳـﻪ دري، ﭘﻨﺞ دري و ﺷﻜﻢ درﻳﺪه ﻛﻪ روي ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﻗـﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و دو ﻓﻀﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ راﻫﺮو ﻳﺎ تختگاه باشد و گوشواره‌هایی که از سه دری، اتاق ارسی یا تهرانی و اتاق دو دری تشکیل شده‌اند و گوشه‌های این‌بخش را تشکیل می‌دهند. فضای اصلی زمستان نشین روی محور اصلی قرار گرفته و برای ورود نور بیشتر خورشید اغلب پنجره‌های آن را از ارسی‌های بزرگ می‌ساخته‌اند. داخل فضاهای مرکزی با توجه به بسته بودن فضا تزئینات پیچیده‌ای چون قطارهای مقرنس، آئینه کاری‌های بسیار پیچیده دیده می‌شود.

جهت گیری

در مجموعه هاي سنتي، كاربرد و استفاده از منابع و انرژی‌های طبیعی یکی از اصول ساخت و سازمان فضایی آنهاست. برای مثال خانه‌های قدیمی در بافت‌های کویری از نظر وضعیت استقرار در جهت قبله قرار دارند (مگر در صورت وجود باد مزاحم). این جهت گیری از لحاظ اقلیمی شرایطی را به وجود آورده است تا فضاهای تابستانی و اتاق‌های زمستانی به طور منطقی در طراحی فضای زیستی جایگاه خویش را بیابند. جهت گیری مناسب علاوه بر حفاظت ساکنان در برابر گرمای مستقیم آفتاب از ورود بادهای نامناسب نیز جلوگیری می‌کند.

فرو رفتن در دل خاک

فرو رفتن در دل خاک و ساختن فضایی در زیر زمین جهت استفاده از ظرفیت حرارتی خاک در زیر زمین در فصول مختلف سال نیز از دیگر فنون اقلیمی است. ساختن اینگونه فضاها تنها در مناطقی که رطوبت خاک زیاد است مانند مناطق حاشیه دریای خزر، منع شده است.

 فضای سبز

باغچه‌ها و فضای سبز با درختان کم آب خواه ضمن تامین سایه و ایفای نقش در تولید و ایجاد زیبایی، فقر رطوبت محیط را جبران می‌کنند. این سطوح سبز با جذب پرتوهای تابشی خورشید مانع انعکاس دوباره پرتوها و افزایش ناخواسته گرما می‌شوند، گاهی نیز این درختان نقش بادشکن را ایفا می‌کنند. انتخاب نوع درختان همیشه سبز یا خزان پذیر بسته به نوع هر اقلیم نیز متفاوت است.

استفاده از مصالح مناسب

استفاده از مصالح بوم آورد با ظرفیت حرارتی مناسب با توجه به اقلیم از ترفند‌های اقلیمی به کار رفته در معماری مسکونی ایران است. با این کار نه تنها از مصالح مناسب هر اقلیم استفاده شده بلکه در هزینه‌های جانبی چون حمل و نقل نیز صرفه جویی شده است. نمونه بارز این امر در مناطق شمالی کشور با استفاده از چوب در مناطق مرکزی و کویری با استفاده از خاک و ساخت خشت و آجر به خوبی نمایان است.

عایق کاری در معماری سنتی

ایرانیان از دیرباز با عایق کاری آشنا بوده‌اند و با استفاده از مصالح ساختمانی در دسترس و کم و زیاد کردن ضخامت دیوارها، خانه خود را طوری می‌ساختند که کمترین نیاز به گرمایش و سرمایش داشته باشد و این خود جلوه‌ای از تمدن دیرینه ایران و ایرانیان است. عایق در تابستان باعث می‌شود گرمای کمتری وارد ساختمان شود و در زمستان نیز جلوی خروج گرما از ساختمان و سرد شدن آن را می‌گیرد.

حضور آب در بنا

حوض آب در وسط حیاط، در سرداب‌ها و استفاده از آب در فضاهایی مثل حوضخانه جهت تلطیف هوا، ایجاد دید بصری مناسب و گاهی ایجاد صدای آب با استفاده از فواره‌ها و آبشره‌ها و القای حس آرامش همگی نمونه‌های کوچکی از بکارگیری آب، در خانه‌های مسکونی هستند. برای نمونه در اقلیم گرم و خشک، تبخیر آب می‌تواند موجب کاهش دمای هوا شود، میزان تبخیر در یک فضای محصور، مانند حیاط داخلی، به مساحت سطح آب، میزان رطوبت نسبی هوا و دمای آب بستگی دارد که گذشتگان به این امر کاملا واقف بوده‌اند.

استفاده از معماری پایدار در معماری معاصر ایران

در حال حاضر با توجه به بهینه‌سازی فضاهای معماری و تغییر نیازهای عملکردی ما از ساختمان باید به سوی تعریف نوینی از خلق بناها با عنوان معماری پایدار باشیم. حفظ زمین، هدف جهانی پایداری است و برای دستیابی به آن روش‌های مختلفی وجود دارد. در این راستا می‌توان به طیف گسترده‌ی محققان، از پیشنهادکنندگان دیوارهای گلی تا علاقمندان به مکانیسم‌های فناوری پیشرفته، اشاره نمود که راهکارهای واقع بینانه‌ای را نیز ارائه کرده‌اند. از سوی دیگر خط مشی که معماری پایدار ارایه می‌دهد، در ویژگی‌های محتوایی موجود در پایداری محیطی، پایداری اجتماعی، فرهنگی و پایداری اقتصادی ریشه دارد که هریک به منابع محلی موجود، ارزش‌های فرهنگی و نیازهای مردمی مربوط هستند، اصول معماری پایدار، به رویکردهای محلی نیز توجه ویژه داشته و بیانگر این واقعیت است، که پایداری خصوصیتی وابسته به بوم، به معنای بستر کالبدی و بستر فرهنگی است. در این بین برخی از عوامل هستند که توجه ویژه به آنها در طراحی و ساخت ساختمان‌ها گام‌های مهم در جهت توجه به معماری پایدار را در روزگار ما رقم می‌زند که این عوامل از لحاظ مفهومی و گاهاً کارکرد کاملا در انطباق با معماری گذشته این سرزمین هستند.