ترجمه کتاب، فرآیندی پیچیده و ظریف است که نیازمند دانش و مهارت کافی در زمینه زبان مبدا و مقصد، آشنایی با موضوع کتاب و توانایی نگارش متنی روان و سلیس است. مترجمان کتاب با ترجمه آثار مختلف، به تبادل دانش و فرهنگ بین جوامع مختلف کمک میکنند.
با این حال، ترجمه کتاب به تنهایی کافی نیست و برای ارائه یک اثر باکیفیت و قابل قبول، باید ویرایش و بازنگری شود. ویرایش کتاب ترجمه شده، به منظور رفع ایرادات نگارشی، دستوری، املایی و معنایی انجام میشود و همچنین به حفظ صحت و امانت متن اصلی کمک میکند.
اهمیت ویرایش کتاب ترجمه شده:
ویرایش کتاب ترجمه شده، از اهمیت زیادی برخوردار است و فواید متعددی دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
نقش ویراستار در حفظ صحت زبان نویسنده:
ویراستار در حفظ صحت زبان نویسنده نقشی کلیدی ایفا میکند. ویراستار باید با دقت متن ترجمه شده را بررسی کند و در صورت وجود هرگونه مغایرت با زبان اصلی، آن را اصلاح کند.
همچنین ویراستار باید به لحن، سبک و شیوه نگارش نویسنده احترام بگذارد و تا حد امکان آن را در ترجمه حفظ کند.
البته در مواردی ممکن است ویراستار برای حفظ وضوح و خوانایی متن، مجبور به ایجاد تغییراتی در متن ترجمه شده شود. اما این تغییرات باید به گونهای انجام شود که به معنای اصلی متن خدشهای وارد نشود.
مهارتها و ویژگیهای یک ویراستار خوب:
یک ویراستار خوب باید دارای مهارتها و ویژگیهای مختلفی باشد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
انتخاب ویراستار مناسب:
انتخاب ویراستار مناسب برای ویرایش کتاب ترجمه شده، از اهمیت زیادی برخوردار است.
برای انتخاب ویراستار مناسب، باید به موارد زیر توجه کنید:
سخن پایانی:
ویرایش کتاب ترجمه شده، گامی ضروری برای ارائه یک اثر باکیفیت و قابل قبول است. ویراستار با دقت و وسواس متن ترجمه شده را بررسی میکند و ایرادات آن را رفع میکند.
ویرایش کتاب ترجمه
کار ویژه اصلی در ویرایش کتاب ترجمه که بر پایه مخاطب محوری استوار باشد، جذب و جلب توجه و نظر مخاطب به اثر می باشد. یک ویراستاری کامل و بهینه، پتانسیل لازم را برای افزودن بر تعداد مخاطبین دارا می باشد. هر چه کیفیت ویرایش کتاب ترجمه شده بالاتر باشد، توفیق کتاب در جلب مخاطب بیشتر خواهد شد. به بیان دیگر، یکی از مهم ترین متغیرها که میزان کتاب تابع آن می باشد، متغیر کیفیت ویراستاری و البته میزان مطلوبیت نحوه ویرایش کتاب ترجمه شده است.
روش و متد ویراستاری کتاب
امر ویراستاری کتاب، تنوع روش و متد متعددی را در بر میگیرد. گاهی امر ویرایش کتاب ترجمه می تواند در همزمانی با ترجمه متن صورت پذیرد، یعنی مترجم کتاب، هم زمان با ترجمه متن و به دلیل تسلط و توانایی اش در امر ویرایش کتاب ترجمه متن را به صورت ویرایش شده انجام می دهد. که این یک طریق از طرق ویرایش کتاب ترجمه شده است. کاربرد این روش از ویرایش کتاب ترجمه، از سوی مترجم، مستلزم تخصص و تجربه زیاد در امر ویراستاری است.
گاهی هم امکان دارد که مترجم، در نگارش و ویرایش کتاب ترجمه شده، فرد مجرب و دارای مهارت در امر ترجمه کتاب باشد، ولیکن در خصوص ویراستاری و امر ویرایش کتاب ترجمه، فاقد تخصص و تجارب لازم باشد. واز عهده این مهم بر نیاید.
اصول و آداب ویراستاری کتاب ترجمه شده
ویرایش کتاب ترجمه شده، واجد اصول و مبانی خاص خودش می باشد که هر فردی که به ویرایش کتاب ترجمه شده می پردازد، ضمن داشتن مهارت، بایستی بر این اصول و مبانی نیز کاملا واقف باشد.
ویرایش کتاب ترجمه شده را اگر در افق گشوده ای بنگریم، خواهیم دید که سبک و سلیقه مترجم را هم در بر میگیرد.
همه ما، بارها در ترجمه یک کتاب از زبان مبدا به زبان مقصد با دو ترجمه و یا بیشتر، روبرو شده ایم؛ و وقتی آن ترجمه ها را با هم مقایسه کرده ایم، به رغم سلامت ترجمه، پی به تفاوت آن ها برده ایم.
از منظر ویرایش کتاب ترجمه شده، به وضوح می توان دید که مولفین در عین وفاداری به اصل متن و در عین سلامت ترجمه و عدم انحراف از نیت مولف و بدون دور شدن از محتوای متن، در سبک ویرایش و کاربری شگرد های ویراستاری، رویه های متفاوتی را در کار خویش بر گزیده اند. از منظر ویرایش کتاب ترجمه، یک مترجم با نشر و نگارشی روان و همه فهم، ترجمه متن را پیش برده است؛ و مترجمی دیگر از منظر ویرایش کتاب ترجمه، با دقت و وسواسی زبان شناسانه، و با انتخاب واژگان نزدیک تر به واژگان متن اصلی و با چینش عبارات و جملات فاخر و بعضا ثقیل، ترجمه متن را هدایت کرده است.
آن چه که مسلم و بدیهی است از ویرایش کتاب ترجمه شده، هر دو ترجمه با متن، به نحو وفادارانه و بی کم و کاستی مواجه شدهاند. ولیکن راه برد های آن ها در ویراستاری متن، مختلف می باشد. و بستگی به سلیقه ایشان و ذائقه مخاطب ایشان دارد. پس در نتیجه می توان ویرایش کتاب ترجمه را از منظری گشوده در بر گیرنده استراتژی های ویرایش و وجود راه برد های مختلف برای پیش برد ترجمه متن دانست.
نقش ریتم و ضرب آهنگ در ویراستاری کتاب
در عرصه ویراستاری و در رویارویی با متن، ویراستار ضرب آهنگی مناسب و البته متناسب را در راه برد ویرایشی خویش بر می گزیند، ریتم یا ضرب آهنگ در جذابیت متن، برای مخاطب و در جلب علاقه خواننده به سوی متن، تاثیر کلیدی دارد. از منظر ویرایش کتاب ترجمه، ریتم و ضرب آهنگ در پی رفت متن؛ با مخاطب درگیر میشود و میتواند سبب ساز کشش مخاطب ویا رماندن مخاطب گردد. در حقیقت از منظر ویرایش کتاب ترجمه انتخاب ریتم یا ضرب آهنگ مطلوب، میتواند اثر را به جای گاهی کاریز ماتیک ارتقا دهد.
از منظر ویرایش کتاب ترجمه، کار ویژه ریتم یا ضرب آهنگ، ایجاد نشاط ذهنی و شادابی روانی در مخاطب است. به طوری که شوق خواننده را در خواندن متن بر می انگیزاند. از منظر ویرایش کتاب ترجمه ریتم یا ضرب آهنگ پیش ران اصلی و اساسی در پاداری تمایل مخاطب به تداوم ارتباطش با متن و دل سپردن به گفت و گوی با متن می باشد. از این منظر، ویراستاری کتاب ترجمه، اهمیت زیادی برای عنصر ریتم و ضرب آهنگ در سازمان دهی ویرایش برای سامان دهی به متن ترجمه شده در راستای ویرایش کتاب ترجمه، قائل می باشد.
ویراستاری کتاب ترجمه و مقوله وفاداری به متن
یکی دیگر از مولفه های تعیین کننده در سرنوشت ویرایش کتاب ترجمه، میزان وفاداری به متن اصلی در زبان مبدا است. در این رابطه، باید تاکید نمود که وفاداری و چسبندگی به متن صرفا موقوف و منحصر به وظیفه مترجم نمی باشد بلکه یکی از ماموریت های اصلی ویراستار، از منظر ویرایش کتاب ترجمه؛ بدون شک رعایت اصل وفاداری و چسبندگی به متن می باشد.
اگر جنبه غالب، سو گیری در ترجمه به زبان مقصد، وفاداری به محتوای متن اصلی می باشد، پر واضح است که وجه غالب سو گیری در وفاداری به متن در زبان اصلی از منظر ویرایش کتاب ترجمه، وفاداری به فرم و لحن متن، در زبان مبدا می باشد.
سنجه دقیق در سنجش میزان وفاداری ویراستار، در استراتژی ویرایش اش، میزان انطباق فرم ولحن بیان ویراستار در زبان مقصد؛ با فرم و لحن مولف اصلی؛ در زبان مبدا می باشد. هر چه فرم و لحن در چیدمان ویراستار، به فرم و لحن بیان مولف اصلی، نزدیک تر و یا کم فاصله تر باشد؛ وفاداری مطلوب تری تحقق یافته است. البته از منظر ویراستاری کتاب ترجمه، ویراستار حرفهای، ریسک ها و مخاطرات پیش روی این استراتژی را به خوبی می شناسد و باور دارد که لحن و فرم بیان مولف، که متناسب با بستر فرهنگی خودش، و منطبق با زمینه تاریخی خاصی می باشد، چنان چه عینا و بدون داشتن تناسب و انطباق، از زبان مبدا به زبان مقصد منتقل شود، عملی خام کارانه و ناپخته خواهد بود، که مخاطراتی را در پی خواهد داشت.
مخاطرات ناشی از ویرایش نامناسب کتاب ترجمه شده
از جمله این مخاطرات، سرخوردگی و دل زدگی مخاطب نسبت به اثر، زیرا از منظر ویرایش کتاب ترجمه، مخاطب در زبان مقصد با ویژگی ها و ظرفیت های فرهنگی و تاریخی در زبان مبدا آشنا نیست؛ و به بیان دقیق تر، با آن دم خور نمی باشد، لذا با بیانی ساده تر، توی ذوقش میخورد و دلش را می زند.
از دیدگاه ویراستاری کتاب ترجمه، هر گونه ویراستاری ترجمه راهبردی، بایستی چسبندگی لحن و بیان زبان مبدا را با تاریخ و فرهنگ همان زبان در نظر داشته باشد، تا بتواند با استفاده از تکنولوژی های ویراستاری، و با کاربرد تاکتیک های مناسب، امر ویرایش کتاب ترجمه شده را به نحوی پیش برد که از ظرفیت های فرهنگی و تاریخی موجود و نهفته در زبان مقصد، که واجد هم وزنی و هم سانی با ویژگی های فرهنگی و تاریخی زبان مبدا می باشد، بهره برداری نموده و ویراستاری کتاب ترجمه را، منطبق و متناسب با هدف گذاری مولف اصلی و نیت مندی متن اصلی به انجام رساند.
برای کسب اطلاعات بیشتر از نحوه ی ویرایش کتاب و چاپ کتاب می توانید با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
موسسه هورین با دارا بودن کارشناسان زبده و با تجربه می تواند کمک به سزایی را در این زمینه به شما عزیزان برساند.