شناسنامه کتاب
شناسنامه کتاب: هویتی منحصر به فرد برای هر کتاب
شناسنامه کتاب، سندی است که اطلاعات مربوط به کتاب را به طور کامل و دقیق ارائه می‌دهد و به عنوان هویتی منحصر به فرد برای آن کتاب عمل می‌کند. این سند شامل اطلاعاتی مانند عنوان کتاب، نویسنده، ناشر، موضوع، تعداد صفحات، ISBN، تاریخ چاپ، نوبت چاپ و قیمت کتاب است.
اهمیت شناسنامه کتاب:
- ارائه اطلاعات کتاب: شناسنامه کتاب، اطلاعات کاملی در مورد کتاب به خوانندگان و کتابخانه‌ها ارائه می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا کتاب مورد نظر خود را به راحتی پیدا کنند.
- حفظ حقوق مؤلف: شناسنامه کتاب به عنوان مدرکی برای اثبات مالکیت معنوی کتاب عمل می‌کند و از سوء استفاده و بهره‌برداری غیرقانونی از آن جلوگیری می‌کند.
- سازماندهی اطلاعات کتابخانه‌ای: شناسنامه کتاب، مبنای فهرست‌نویسی کتاب‌ها در کتابخانه‌ها است و به آنها کمک می‌کند تا اطلاعات مربوط به کتاب‌ها را به طور منظم و دقیق سازماندهی کنند.
- حمایت از صنعت نشر: شناسنامه کتاب به ناشران کمک می‌کند تا کتاب‌های خود را به طور رسمی به ثبت برسانند و از حقوق خود در برابر سوء استفاده دیگران محافظت کنند.
محتوای شناسنامه کتاب:
- عنوان کتاب: عنوان کتاب، نامی است که به طور خلاصه و گویا، محتوای کتاب را بیان می‌کند.
- نویسنده: نویسنده کتاب، فردی است که کتاب را نوشته یا به نگارش آن کمک کرده است.
- ناشر: ناشر کتاب، شرکتی است که کتاب را چاپ و منتشر می‌کند.
- موضوع: موضوع کتاب، به حوزه یا زمینه‌ای که کتاب در مورد آن نوشته شده است، اشاره دارد.
- تعداد صفحات: تعداد صفحات کتاب، به تعداد برگ‌های چاپ‌شده کتاب اشاره دارد.
- ISBN: ISBN، مخفف عبارت International Standard Book Number، کد 13 رقمی است که به طور منحصر به فرد به هر کتاب تخصیص داده می‌شود.
- تاریخ چاپ: تاریخ چاپ کتاب، به تاریخی که کتاب برای اولین بار چاپ شده است، اشاره دارد.
- نوبت چاپ: نوبت چاپ کتاب، به تعداد دفعاتی که کتاب چاپ شده است، اشاره دارد.
- قیمت کتاب: قیمت کتاب، به مبلغی که برای خرید کتاب باید پرداخت شود، اشاره دارد.
نحوه دریافت شناسنامه کتاب:
- ثبت‌نام در سامانه فیپا: برای دریافت شناسنامه کتاب، باید ابتدا در سامانه فیپا به نشانی https://opac.nlai.ir/ ثبت‌نام کنید.
- آماده‌سازی اطلاعات کتاب: اطلاعات مربوط به کتاب، مانند عنوان، نویسنده، ناشر، موضوع، تعداد صفحات و ISBN، باید به طور کامل و دقیق آماده شوند.
- ورود اطلاعات در سامانه: اطلاعات آماده‌شده باید در سامانه فیپا وارد شوند.
- بررسی و تایید اطلاعات: پس از ورود اطلاعات، کارشناسان کتابخانه ملی ایران، اطلاعات را بررسی و در صورت صحت، آنها را تایید می‌کنند.
- دریافت کد فیپا: پس از تایید اطلاعات، کد فیپا به ناشر کتاب داده می‌شود.
- چاپ کد فیپا در کتاب: کد فیپا باید در صفحه شناسنامه کتاب چاپ شود.
نکات مهم:
- شناسنامه کتاب باید قبل از چاپ کتاب دریافت شود.
- برای دریافت شناسنامه کتاب، نیازی به مراجعه حضوری به کتابخانه ملی ایران نیست و می‌توان به طور آنلاین در سامانه فیپا ثبت‌نام و فرآیند دریافت شناسنامه کتاب را انجام داد.
- هزینه دریافت شناسنامه کتاب بر اساس تعداد صفحات کتاب محاسبه می‌شود.
- در صورت تمایل، می‌توانید از خدمات ویرایش اطلاعات شناسنامه کتاب توسط کتابخانه ملی ایران استفاده کنید.
منابع مفید:
- قانون تاسیس کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران: https://www.nlai.ir/laws-and-regulations
- آیین‌نامه اجرایی قانون تاسیس کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران: https://www.nlai.ir/laws-and-regulations
- راهنمای فیپا: https://opac.nlai.ir/
شناسنامه کتاب، سندی مهم و ضروری برای هر کتاب است که به حفظ هویت کتاب، صیانت از حقوق مؤلفان و ارتقای سطح فرهنگ کتابخوانی در جامعه کمک می‌کند.
پرسش و پاسخ درباره شناسنامه کتاب
1. شناسنامه کتاب چیست؟
شناسنامه کتاب صفحه‌ای از کتاب است که اطلاعات اصلی و قانونی مرتبط با کتاب را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد. این صفحه معمولاً در ابتدای کتاب، پس از جلد و صفحه عنوان قرار دارد و اطلاعاتی مانند نویسنده، ناشر، تاریخ انتشار، و شابک را شامل می‌شود.
2. چرا وجود شناسنامه در کتاب ضروری است؟
شناسنامه برای ثبت مشخصات قانونی کتاب ضروری است و به خوانندگان، کتابخانه‌ها، و فروشندگان اطلاعات کافی درباره کتاب را ارائه می‌دهد. همچنین، وجود شناسنامه یکی از الزامات قانونی برای انتشار و ثبت کتاب است.
3. چه اطلاعاتی باید در شناسنامه کتاب ذکر شود؟
اطلاعات زیر معمولاً در شناسنامه کتاب درج می‌شود:
- عنوان کامل کتاب
- نام نویسنده یا نویسندگان
- نام مترجم (در صورت ترجمه بودن کتاب)
- نام ناشر
- سال انتشار
- شماره شابک (ISBN)
- شماره فیپا (فهرست‌نویسی پیش از انتشار)
- نوبت چاپ
- محل چاپ
- تعداد صفحات
- طراح جلد و گرافیست
- اطلاعات کپی‌رایت یا حقوق نشر
4. آیا وجود شابک و فیپا در شناسنامه کتاب الزامی است؟
بله، شابک و فیپا از اجزای ضروری شناسنامه کتاب هستند. شابک شماره شناسایی کتاب در سطح بین‌المللی است و فیپا نشان‌دهنده فهرست‌نویسی رسمی کتاب در کتابخانه ملی است.
5. چگونه می‌توان شناسنامه کتاب را طراحی کرد؟
طراحی شناسنامه کتاب باید ساده و حرفه‌ای باشد. اطلاعات باید به‌صورت دقیق و خوانا درج شوند. استفاده از فونت مناسب و قرار دادن اطلاعات در قالب یک جدول یا چیدمان منظم به خوانایی شناسنامه کمک می‌کند.
6. آیا شناسنامه کتاب فقط برای کتاب‌های چاپی است؟
خیر، شناسنامه کتاب برای کتاب‌های الکترونیکی و صوتی نیز ضروری است. در این نوع کتاب‌ها، شناسنامه به‌صورت دیجیتال و در ابتدای فایل درج می‌شود.
7. آیا شناسنامه کتاب باید به زبان خاصی نوشته شود؟
شناسنامه معمولاً به زبان اصلی کتاب نوشته می‌شود. اگر کتاب به زبان‌های دیگری نیز منتشر شود، شناسنامه باید به زبان‌های مرتبط ترجمه و درج شود.
8. آیا طراحی شناسنامه استاندارد خاصی دارد؟
بله، برای طراحی شناسنامه کتاب استانداردهای خاصی وجود دارد که توسط سازمان‌های مرتبط با نشر تعیین می‌شوند. این استانداردها مشخص می‌کنند چه اطلاعاتی باید درج شود و چگونه این اطلاعات باید ارائه شوند.
9. آیا شناسنامه کتاب شامل اطلاعات مربوط به ویرایش است؟
بله، در شناسنامه معمولاً نام ویراستار، ویرایش علمی (در صورت وجود)، و تاریخ ویرایش ذکر می‌شود.
10. چه تفاوتی بین شناسنامه کتاب و صفحه عنوان وجود دارد؟
صفحه عنوان شامل عنوان اصلی کتاب، نام نویسنده و ناشر است، در حالی که شناسنامه کتاب اطلاعات کامل‌تری درباره مشخصات فنی، قانونی، و انتشار کتاب ارائه می‌دهد.
11. آیا در شناسنامه باید اطلاعات حقوقی ذکر شود؟
بله، اطلاعات حقوقی مانند حقوق نشر، کپی‌رایت، و مجوزهای قانونی باید در شناسنامه ذکر شوند تا حقوق نویسنده و ناشر حفظ شود.
12. چه اطلاعاتی در مورد چاپخانه باید در شناسنامه ذکر شود؟
در شناسنامه معمولاً نام چاپخانه، محل چاپ، و تاریخ چاپ ذکر می‌شود. این اطلاعات برای شفافیت بیشتر درباره مراحل تولید کتاب است.
13. آیا شناسنامه کتاب برای کتاب‌های ترجمه‌شده متفاوت است؟
برای کتاب‌های ترجمه‌شده، اطلاعات مربوط به نویسنده اصلی، مترجم، و نسخه اصلی کتاب نیز در شناسنامه درج می‌شود. همچنین، تاریخ انتشار نسخه اصلی ممکن است ذکر شود.
14. آیا شناسنامه کتاب باید توسط ناشر تنظیم شود؟
بله، شناسنامه کتاب معمولاً توسط ناشر تنظیم می‌شود، اما نویسنده نیز باید اطلاعات لازم را ارائه کند تا شناسنامه دقیق و کامل باشد.
15. آیا شناسنامه کتاب برای تمامی کتاب‌ها الزامی است؟
بله، شناسنامه بخشی اساسی از هر کتاب است و برای انتشار رسمی و قانونی الزامی است. حتی کتاب‌های منتشرشده به‌صورت محدود یا شخصی نیز بهتر است شناسنامه داشته باشند.
16. چگونه می‌توان صحت اطلاعات شناسنامه کتاب را بررسی کرد؟
برای اطمینان از صحت اطلاعات شناسنامه، می‌توان از ناشر یا سازمان‌های مرتبط مانند کتابخانه ملی استعلام گرفت. همچنین، نویسنده و ویراستار باید اطلاعات را بازبینی کنند.
17. آیا شناسنامه کتاب تأثیری بر فروش آن دارد؟
بله، وجود یک شناسنامه کامل و حرفه‌ای می‌تواند اعتماد مخاطبان و فروشندگان را جلب کرده و کتاب را در بازار نشر معتبرتر نشان دهد.
18. آیا شناسنامه کتاب شامل اطلاعات گرافیکی است؟
خیر، شناسنامه کتاب معمولاً اطلاعات متنی است و شامل اطلاعات گرافیکی نمی‌شود. طراحی جلد و گرافیک کتاب در بخش‌های دیگر کتاب مورد اشاره قرار می‌گیرد.
19. آیا شناسنامه کتاب می‌تواند به‌صورت دیجیتال منتشر شود؟
بله، در کتاب‌های الکترونیکی یا نسخه‌های دیجیتال، شناسنامه معمولاً به‌صورت فایل متنی یا تصویری درج می‌شود و اطلاعات آن مشابه نسخه چاپی است.
20. آیا می‌توان شناسنامه کتاب را پس از چاپ تغییر داد؟
پس از چاپ کتاب، تغییر شناسنامه تنها در چاپ‌های بعدی ممکن است. اگر اطلاعات شناسنامه نیاز به تغییر دارد، باید نسخه جدید کتاب با شناسنامه به‌روز منتشر شود.
